Η Ελλάδα μπορεί μεν να διαθέτει όλα τα φυσικά πλεονεκτήματα που την κατατάσσουν σε έναν από τους πρώτους προορισμούς στον κόσμο, ωστόσο υπολειπόμαστε σε σχέση με άλλες χώρες ανταγωνιστικών παροχών, λέει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, Θεόδωρος Κόντες.
Ο κ. Κόντες κάνει λόγο για ανεπαρκείς λιμενικές υποδομές, αεροπορικές συνδέσεις με υπερβολική γραφειοκρατία και πολλαπλές συναρμοδιότητες υπουργείων, που αποτελούν εμπόδιο για μεγαλύτερη αύξηση του κλάδου της κρουαζιέρας στην Ελλάδα.
Όπως σημειώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, έχουν ήδη δοθεί στο υπουργείο Ναυτιλίας οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σε κάθε λιμάνι καθώς ο υπουργός Γιάννης Πλακιωτάκης «από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του, επέδειξε σημαντικό ενδιαφέρον και μας ζήτησε προτάσεις».
Συμπληρώνει ακόμη ότι «πρόσφατα, στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη πραγματοποίησαν επιθεωρήσεις σε όλα τα νησιά» λόγω και των νέων κανονισμών για τους επιβάτες εκτός Σένγκεν που θα πρέπει να εφαρμοστούν υποχρεωτικά από 01/01/2021.
Συγκεκριμένα, ο Θεόδωρος Κόντες δήλωσε: "Η άρση του καμποτάζ ήταν μία μνημονιακή υποχρέωση της χώρας μας που πέρασε το 2012.Μέχρι το 2010 στην Ελλάδα απαγορευόταν σε ξένα κρουαζιερόπλοια να χρησιμοποιούν ελληνικά λιμάνια ως σημεία εκκίνησης και άφιξης (home port). Μέχρι τότε όλα τα ξένα κρουαζιερόπλοια που έρχονταν στη χώρα μας μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα λιμάνια μόνο ως λιμάνια διέλευσης. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες κάθε επιβάτης κρουαζιερόπλοιου που περνάει από ένα λιμάνι διέλευσης αφήνει στην τοπική κοινωνία περίπου 30 ευρώ ενώ κάθε επιβάτης κρουαζιερόπλοιου που θα επιβιβαστεί από ένα λιμάνι εκκίνησης και άφιξης (home port) αφήνει περίπου 300 ευρώ. Σημειώνεται ότι ένα κρουαζιερόπλοιο που πραγματοποιεί home port από ένα λιμάνι θα τροφοδοτηθεί από την τοπική αγορά, θα πάρει επιβάτες που θα έχουν διανυκτερεύσει σε ξενοδοχείο την προηγούμενη ημέρα και είναι ένα γεγονός που αφήνει περισσότερα χρήματά στις τοπικές κοινωνίες.
Η άρση του καμποτάζ μπορεί να βοήθησε σε ένα σημείο τον κλάδο, ωστόσο δεν απέδωσε αυτό που θα περίμενε κανείς και ο βασικότερος λόγος είναι οι λιμενικές υποδομές που δεν υπάρχουν, όπως επίσης και οι ανεπαρκείς αεροπορικές συνδέσεις και η γραφειοκρατία. Εκτιμώ ότι τα συνδικαλιστικά θέματα που θέτονταν κατά περιόδους δεν ήταν τόσο δυνατά, για να δημιουργήσουν προβλήματα στην ανάπτυξη του κλάδου.
Επίσης, δεν σας κρύβω ότι τα υπουργεία που εμπλέκονται στον τομέα της κρουαζιέρας και του θαλάσσιου τουρισμού αυτή τη στιγμή, είναι 8 με 9 και επομένως καταλαβαίνετε ότι για να παρθούν γρήγορα αποφάσεις είναι πολύ δύσκολο. Γι αυτό είχαμε πιέσει και εδραιώθηκε η εθνική επιτροπή κρουαζιέρας πριν από 2,5 χρόνια. Η οργάνωσή της δεν έγινε σωστά καθώς είχε παρά πολλά μέλη και οι συνεδριάσεις της δεν ήταν τακτικές. Είχαμε να συνεδριάσουμε περίπου 8 μήνες. Ο νέος υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του, επέδειξε σημαντικό ενδιαφέρον και μας ζήτησε προτάσεις.
Ήδη έχουμε δώσει αναλυτικά τι χρειάζεται το κάθε λιμάνι και τι παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν, λόγω και των νέων κανονισμών για τους επιβάτες εκτός Σένγκεν που θα πρέπει να εφαρμοστούν υποχρεωτικά από 01/01/2021. Επίσης το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει εικόνα για τις πύλες εισόδου της κρουαζιέρας, ενώ περιμένουμε τις παρατηρήσεις τους σε συγκεκριμένα θέματα που τους έχουμε θέσει. Πρόσφατα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη πραγματοποίησαν επιθεωρήσεις σε όλα τα νησιά" δήλωσε.
Ο ίδιος ανέφερε: "Δεν χρειάζεται σε όλα τα λιμάνια να γίνουν μεγάλες υποδομές. Στα νησιά όπου τα κρουαζιερόπλοια δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τους λιμένες, μπορούν να γίνουν εύκολα κάποια πράγματα όπως η τοποθέτηση ναυδέτων σε συγκεκριμένη θέση, προκειμένου ένα κρουαζιερόπλοιο να προσδένει με ασφάλεια σ΄ αυτό, αντί να αγκυροβολεί στα ανοιχτά. Η Ελλάδα μπορεί μεν να διαθέτει όλα τα φυσικά πλεονεκτήματα που την κατατάσσουν σε έναν από τους πρώτους προορισμούς στον κόσμο, ωστόσο υπολειπόμαστε σε σχέση με άλλες χώρες ανταγωνιστικών παροχών.
Στη Σαντορίνη που είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στον κόσμο, το λιμάνι, ακόμα δεν έχει επισκευαστεί, ενώ αρκετοί δρόμοι του νησιού έχουν σημαντικά προβλήματα. Επίσης, επί 10 ολόκληρα χρόνια παλεύουμε προκειμένου να τοποθετηθεί το δεύτερο τελεφερίκ για την εξυπηρέτηση των επιβατών κρουαζιέρας, αλλά υπάρχουν προσφυγές και αντιδράσεις από οικολογικές οργανώσεις και φορείς. Σας τονίζω ότι το δεύτερο τελεφερίκ που είναι το κυριότερο κομμάτι εξυπηρέτησης για τους επιβάτες της κρουαζιέρας δεν χρειάζεται καμία κρατική χρηματοδότηση, καθώς το ίδρυμα Νομικού που το διαχειρίζεται έχει ήδη τη συγκεκριμένη πίστωση. Επίσης, τα ναύδετα που βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή του νησιού είναι παλιά, ενώ έως σήμερα δεν έχει προβλεφθεί καμία αντικατάστασή τους. Έχουν να συντηρηθούν περισσότερο από 14 χρόνια", είπε.
Εν συνεχεία, ερωτάται για αυξήσεις στον κλάδο και την πιθανή απορρόφηση τους απο τις εταιρίες, από τις αρχές του νέου έτους, εξαιτίας των ακριβότερων καυσίμων βάσει των προδιαγραφών που θέτει ο ΙΜΟ, επισημαίνοντας πως "Αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί καθώς ο ανταγωνισμός είναι αρκετά μεγάλος. Το δύσκολο σ' αυτή την ιστορία δεν είναι αν θα ακριβύνουν τα καύσιμα, αλλά αν θα υπάρχουν σε επάρκεια από τις πετρελαϊκές εταιρείες και αν μπορεί να το βρει κάποιος σε οποιοδήποτε λιμάνι.
Από την πλευρά τους οι εταιρείες, αναφορικά με τη χρήση του νέου τύπου καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, από 3,5% στο 0,5%, διαβεβαιώνουν ότι θα υπάρχει σε διαθεσιμότητα ωστόσο αμφιβάλλουμε αν θα μπορεί κάποια εταιρεία κρουαζιέρας να το βρει σε οποιοδήποτε λιμάνι ανά τον κόσμο. Επίσης, οι νέοι κανονισμοί αναμένεται να αυξήσουν το κόστος των αλλαγών στις πλοιοκτήτριες εταιρίες. Αυτή τη στιγμή πάντως οι μεγαλύτερες εταιρείες κρουαζιέρας επιλέγουν την τοποθέτηση scrubbers (σύστημα καθαρισμού καυσαερίων, που συμβάλλει στην ελάττωση των εκπομπών οξειδίων του θείου (SOx) ) ακόμα και σε καινούργια κρουαζιερόπλοια που χτίζονται στα ναυπηγεία όπως η royal caribbean .
Από την άλλη πλευρά το γκρουπ της Carnival πιστεύει στη μετατροπή των πλοίων σε LNG. Για τα πολύ παλιά πλοία δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια αλλαγή σε ό,τι αφορά τα καύσιμα καθώς δεν συμφέρει αφού δεν γίνεται απόσβεση. Αυτή τη στιγμή, σε περισσότερα από 70 κρουαζιερόπλοια έχουν τοποθετηθεί scrubbers ενώ αναμένεται η τοποθέτηση μέχρι τέλος του 2020 σε άλλα 15'.
Για την επιρροή του brexit, ο κ. Κόντες τόνισε: "Εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση που θα έχει το Λονδίνο, αλλά σίγουρα θα επηρεάσει γενικότερα τον τουρισμό και ειδικότερα, αυτό που αφορά την τουριστική visa. Ωστόσο για τις κρουαζιέρες που γίνονται στη Βόρεια Θάλασσα με προσεγγίσεις σε λιμάνια εκτός Ευρώπης, ίσως ορισμένες εταιρείες αυτό να τις εξυπηρετεί καλύτερα".
Εν συνεχεία, υπογράμμισε: "Έχουμε ζητήσει επανειλημμένως τη μείωση του ΦΠΑ από το 24% στις υπηρεσίες που προσφέρει ο κλάδος της κρουαζιέρας. Ωστόσο όταν κάποια εταιρεία κρουαζιέρας κάνει ένα κυκλικό ταξίδι και πιάνει λιμάνι εκτός Ευρώπης όπως η Τουρκία ή η Κροατία τότε απαλλάσσεται από το ΦΠΑ σε καύσιμα και εφόδια, ΦΠΑ επιβάλλεται μόνο στις ενδοκοινοτικές κρουαζιέρες".
Όσον αφορά τον τομέα της κρουαζιέρας και τον φόβο από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βορειοανατολική Συρία, απάντησε: "Προς το παρόν δεν έχουμε σημάδια που να δείχνουν ότι επηρεάζεται ο κλάδος από την εμπόλεμη κατάσταση στα σύνορα της Τουρκίας με τη βόρειο Συρία. Ωστόσο αν οι εχθροπραξίες συνεχιστούν σίγουρα θα επηρεάσουν τα δρομολόγια της επόμενης σεζόν που είναι ήδη προγραμματισμένα. Πολλές ξένες εταιρείες θα αναγκαστούν για λόγους ασφαλείας να αλλάξουν προορισμούς και λιμάνια και από την Τουρκία να έρθουν στην Ελλάδα.
Το ίδιο γεγονός είχε επαναληφθεί και με την απόπειρα πραξικοπήματος που είχε γίνει στη γείτονα χώρα και πολλές εταιρείες ανέβαλαν τις προγραμματισμένες προσεγγίσεις τους στα τουρκικά λιμάνια. Εμείς πάντως θέλουμε την Τουρκία στην αγορά κρουαζιέρας. Ένα κρουαζιερόπλοιο όταν είναι στην ανατολική Μεσόγειο έρχεται και για την Τουρκία ενώ πολλές εταιρείες μπορούν να επιτυγχάνουν την απαλλαγή ΦΠΑ σε καύσιμα και τροφοδοσία με την προσέγγιση σε ένα τουρκικό λιμάνι".
Εν συνεχεία, ο πρόεδρος ανέφερε: "To κύριο λιμάνι είναι ο Πειραιάς και έχει τη μεγαλύτερη κίνηση σε home porting. Tα οφέλη που έχουμε από τις αφιξοαναχωρήσεις ενός κρουαζιερόπλοιου σε λιμάνι home porting είναι τα έσοδα που προέρχονται στις τοπικές κοινωνίες από τους επιβάτες που πραγματοποιούν εκδρομές, διαμονή πριν και μετά την κρουαζιέρα σε ξενοδοχεία, τα αεροπορικά ταξίδια και οι αγορές. Τα τελευταία δύο χρόνια που υπήρχε το πρόβλημα με την Τουρκία το home porting είχε αυξηθεί σημαντικά ειδικά στο λιμάνι του Πειραιά. Ωστόσο, έχουμε εκφράσει την ανησυχία μας για την αύξηση των λιμενικών τελών και υπηρεσιών που έχει ανακοινώσει ο ΟΛΠ από το 2020 κατά 20%. Μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία λόγω της ζημιάς που υπέστη στον κλάδο της κρουαζιέρας από την απόπειρα πραξικοπήματος, έχει ήδη προχωρήσει σε σχεδιασμό για την προσέλκυση των εταιρειών. Προχώρησε στην κατασκευή νέου αεροδρομίου και λιμανιού στην Κωνσταντινούπολη ενώ προχώρησε και σε επιδότηση ανά επιβάτη, που κυμαίνεται από 25 έως 45 ευρώ ανάλογα με την εποχή.
Το βασικότερο για την ανάπτυξη του homeporting είναι τα αεροδρόμια και η απλοποίηση των συνδέσεων από χώρες εκτός Ευρώπης. Επίσης το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» είναι ακριβό σε αεροπορικά τέλη σε σχέση με άλλα ανταγωνιστικά αεροδρόμια. Συνολικά τέσσερις ελληνικοί λιμένες έχουν χρησιμοποιηθεί ή χρησιμοποιούνται για home porting. Πρόκειται για τα λιμάνια του Πειραιά, της Κέρκυρας του Ηρακλείου και της Ρόδου. Για τη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία της Ενώσεως Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας οι επιβάτες του home port ανήλθαν σε 403.000 ενώ του Transit σε 4,6 εκατ. επιβάτες. Πρώτη χώρα είναι η Ιταλία όπου οι επιβάτες home port ανήλθαν σε 2,4 εκατ. ενώ οι Transit σε 6,64 εκατ. Ακολουθεί η Ισπανία με 1.49 εκατ.επιβάτες home port και 5,41 transit".
Σε ερώτηση για το αν θα πρέπει να υπάρξει ένας μοναδικός κρατικός φορέας (οργανισμός) με τον οποίο θα συζητούν οι εταιρείες κρουαζιέρας την επίλυση όλων των προβλημάτων τους, καθώς οι συζητήσεις σήμερα γίνονται με πολλά διαφορετικά υπουργεία, δήλωσε πως "εκτιμώ ότι η Εθνική Επιτροπή Κρουαζιέρας που έχει καταγράψει ήδη τα προβλήματα του κλάδου θα δουλέψει πιο οργανωτικά και θα συνεδριάζει πιο σύντομα προκειμένου να παίρνει άμεσα αποφάσεις. Αυτό θα βοηθήσει. Δεν χρειάζεται να γίνει άλλος δημόσιος τομέας για την υποστήριξη του κλάδου".
Σχετικά με τις προσπάθειες επιμήκυνσης της κρουαζιέρας και τη χειμερινή περίοδο, ο κ. Κόντες είπε: "Αυτό είναι πολύ βασικό και ήδη ξεκίνησε από φέτος από τη celestyal cruises. Το ένα πλοίο ήδη της εταιρείας θα πραγματοποιεί κυκλικά ταξίδια μέχρι τέλη Νοεμβρίου ενώ το άλλο πρόκειται να σταματήσει τον Ιανουάριο. Κάποια στιγμή σκοπός όλων των εταιρειών είναι η επιμήκυνση της σεζόν και το χειμώνα καθώς οι καιρικές συνθήκες ευνοούν κάτι τέτοιο. Σε λίγο καιρό με την προώθηση που γίνεται η κρουαζιέρα θα μπορεί να λειτουργεί όλο το χρόνο στην Ελλάδα.
Πρέπει βέβαια προς αυτή την κατεύθυνση να βοηθήσουν και λίγο οι διοικήσεις των λιμανιών προσφέροντας εκπτώσεις προς τις εταιρείες αναφορικά με την παροχή λιμενικών υπηρεσιών. Προς το παρόν δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο. Πάντως η Σαντορίνη ξεκίνησε από πέρυσι να δουλεύει τον τουρισμό και τον χειμώνα και οι περισσότερες επιχειρήσεις πήγαν αρκετά καλά".
Κλείνοντας, αναφέρθηκε στο σύστημα προκαθορισμένων θέσεων ελλιμενισμού, berth allocation, υποστηρίζοντας ότι "εφαρμόζεται ήδη στη Σαντορίνη είναι γιατί δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν οι επιβάτες και έχουμε θέσει ως όριο αφίξεων τα 8.000 άτομα. Παλαιότερα, είχαμε μερικές προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων με 20.000 και 25.000 αφίξεις επισκεπτών που δεν μπορούσαν εύκολα να εξυπηρετηθούν. Το σύστημα θα πρέπει να επεκταθεί σε συνεργασία μεταξύ των λιμενικών αρχών ανά περιοχές. Το ελληνικό λιμενικό σύστημα αυτή τη στιγμή συμπεριλαμβάνει ένα σύνολο 42 ελληνικών λιμένων που δραστηριοποιούνται στην αγορά κρουαζιέρας".
Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, το 2018 υπήρξαν 3.410 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων στη χώρα μας, ενώ τα συνολικά έσοδα από τον κλάδο ανήλθαν σε 495 εκατομμύρια ευρώ.
Οι συνολικές αφίξεις ανήλθαν σε 4.788.000 επιβάτες ενώ το 90% αυτών ήταν transit.
Από τα 34 λιμάνια της χώρας στα οποία δραστηριοποιείται η κρουαζιέρα, τα επτά πρώτα που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη κίνηση ήταν ο Πειραιάς, η Μύκονος, η Κέρκυρα, η Σαντορίνη, το Κατάκολο, η Ρόδος και το Ηράκλειο.
Το 2018 στο λιμάνι του Πειραιά αφίχθησαν 524 κρουαζιερόπλοια με 961.632 επιβάτες, έναντι 576 το 2017 με 1.055.559 επιβάτες. Στη Μύκονο τον ίδιο χρόνο αφίχθησαν 484 κρουαζιερόπλοια με 702.256 επιβάτες έναντι 501 το 2017 και 699.304 επιβάτες. Για το 2018 ακολουθεί η Κέρκυρα με 413 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 735.832 επιβάτες, η Σαντορίνη με 474 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 749.286 επιβάτες, το Κατάκολο με 221 αφίξεις και 468.046 επιβάτες, η Ρόδος με 210 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 237.808 επιβάτες και το Ηράκλειο με 187 αφίξεις και 297.929 επιβάτες
Για το 2019 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που είχαν καταχωρηθεί στις 19/08/2019, 623 κρουαζιερόπλοια είχαν αφιχθεί στο λιμάνι του Πειραιά με 1.060.000 επιβάτες.
Την ίδια περίοδο στη Μύκονο αφίχθησαν 560 κρουαζιερόπλοια με 800.000 επιβάτες και ακολουθεί η Κέρκυρα με 416 κρουαζιερόπλοια και 868.521 επιβάτες, η Σαντορίνη με 584 και 810.000 επιβάτες, το Kατάκολο με 205 και 442.843 επιβάτες, η Ρόδος με 254 και 290.000 επιβάτες και το Ηράκλειο με 201 κρουαζιερόπλοια και 315.000 επιβάτες.
