Ένα νέο πεδίο μάχης στις πληρωμές ανοίγει την 1η Νοεμβρίου, καθώς η αποδοχή πληρωμών με IRIS γίνεται υποχρεωτική και για τις επιχειρήσεις και φέρνει αρκετά χαμηλότερες χρεώσεις συγκριτικά με τις συναλλαγές μέσω καρτών.
Για τις τράπεζες και τις εταιρείες πληρωμών, η εισαγωγή του IRIS σε όλες τις συναλλαγές δεν οδηγεί σε απώλειες εσόδων, αφού θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν προμήθειες από τις επιχειρήσεις.
Μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι δύο πολυεθνικοί γίγαντες των πληρωμών, Visa και Mastercard, καθώς το IRIS θα επιτρέψει την παράκαμψή τους και θα χάσουν τις -όχι αμελητέες- προμήθειες που λαμβάνουν σε κάθε συναλλαγή με κάρτα.
Τι θα ισχύσει για τις προμήθειες του IRIS
Οι χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες και οι εταιρείες πληρωμών στις επιχειρήσεις για συναλλαγές IRIS (IRIS P2B - Person to Business) είναι γενικά σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τις χρεώσεις των συναλλαγών με κάρτες (μέσω POS).
Η υπηρεσία IRIS είναι δωρεάν για τους καταναλωτές, ενώ για τις επιχειρήσεις η αποδοχή πληρωμών μέσω IRIS επιβαρύνεται με προμήθεια. Οι χρεώσεις διαφέρουν ανά τράπεζα ή πάροχο υπηρεσιών πληρωμών. Οι χρεώσεις των τραπεζών κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, κατά κανόνα έως και 1% ανά συναλλαγή.
Οι χρεώσεις IRIS και POS
Πολλές τράπεζες προσφέρουν δωρεάν ένα συγκεκριμένο αριθμό συναλλαγών IRIS τον μήνα ή εντάσσουν την υπηρεσία σε πακέτα λογαριασμών με πάγια συνδρομή. Για παράδειγμα, μπορεί να προσφέρουν 5 δωρεάν εισπράξεις ή απεριόριστες, ανάλογα με το πρόγραμμα λογαριασμού της επιχείρησης.
Ακριβότερα τα POS
Οι συναλλαγές μέσω καρτών/POS είναι για τις επιχειρήσεις πολύ ακριβότερες από τις αντίστοιχες του IRIS, καθώς οι προμήθειες μπορεί να φθάνουν ως το 2%.
Ειδικότερα, οι χρεώσεις (προμήθειες) που επιβάλλουν οι τράπεζες και οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών (PSP) στις επιχειρήσεις για συναλλαγές μέσω κάρτας/POS διαφέρουν ανάλογα με πολλούς παράγοντες, αλλά κινούνται γενικά σε υψηλότερα επίπεδα από τις χρεώσεις του IRIS.
Η προμήθεια που επιβαρύνει την επιχείρηση ανά συναλλαγή κάρτας (που περιλαμβάνει το διατραπεζικό τέλος και την προμήθεια του παρόχου) συνήθως κυμαίνεται από 0,8% έως 1,95% (ή και παραπάνω) επί της αξίας της συναλλαγής, συν ένα σταθερό κόστος ανά συναλλαγή (π.χ. €0,03 - €0,05).
Αυτό το ποσοστό είναι διαπραγματεύσιμο και εξαρτάται από τον όγκο συναλλαγών, το είδος της κάρτας, το είδος της επιχείρησης (ΚΑΔ) και τον πάροχο.
Σημειώνεται ότι έχει τεθεί σε ισχύ ανώτατο όριο προμήθειας για τις συναλλαγές μικρού ύψους σε ορισμένες κατηγορίες επιχειρήσεων («Μικρή Λιανική»). Το πλαφόν είναι 0,5% επί της αξίας της συναλλαγής (ή μειωμένες κατά 50% οι προμήθειες) για συναλλαγές έως 20 ευρώ.
Ποιοι παίρνουν τις προμήθειες του IRIS
Η προμήθεια για τις συναλλαγές IRIS (συγκεκριμένα τις IRIS P2B - Person to Business, δηλαδή πληρωμές από ιδιώτη προς επιχείρηση) πηγαίνει κατά κύριο λόγο στην τράπεζα ή τον πάροχο υπηρεσιών πληρωμών (PSP) της επιχείρησης, ο οποίος προσφέρει την υπηρεσία.
Η προμήθεια που χρεώνεται η επιχείρηση (π.χ. 0,8% ή 1%) είναι το έσοδο της τράπεζας ή του παρόχου που εκκαθαρίζει τη συναλλαγή και πιστώνει το ποσό στον επαγγελματικό λογαριασμό της επιχείρησης.
Αυτό το ποσό καλύπτει το λειτουργικό κόστος της τράπεζας για την παροχή και διαχείριση της υπηρεσίας.
Η ΔΙΑΣ Α.Ε. (Διατραπεζικά Συστήματα) είναι ο φορέας υποδομής που λειτουργεί το σύστημα IRIS (ως Instant Payment Scheme). Η ΔΙΑΣ χρεώνει ένα μικρό διατραπεζικό τέλος στις τράπεζες-μέλη για τη χρήση της υποδομής της, ώστε να διασφαλίζεται η άμεση (instant) μεταφορά των χρημάτων μεταξύ διαφορετικών τραπεζών.
Το τέλος αυτό είναι εσωτερική χρέωση μεταξύ των τραπεζών και της ΔΙΑΣ. Η τελική προμήθεια που πληρώνει η επιχείρηση (η οποία συμπεριλαμβάνει το τέλος της ΔΙΑΣ) είναι η προμήθεια της συνεργαζόμενης τράπεζας ή παρόχου.
Υποχρεωτικό IRIS από 1η Νοεμβρίου
Υπενθυμίζεται ότι το IRIS γίνεται υποχρεωτικό από την 1η Νοεμβρίου για όλες τις επιχειρήσεις γενικότερα στις συναλλαγές τους με καταναλωτές.
Ειδικότερα, η υποχρέωση αποδοχής πληρωμών μέσω IRIS επεκτείνεται και στα νομικά πρόσωπα (Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε. κ.ά.), πέραν των ατομικών επιχειρήσεων, στους οποίους ήδη ίσχυε.
Αφορά στις συναλλαγές τους με πληρωτές (καταναλωτές) που ενεργούν για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική τους δραστηριότητα (B2C συναλλαγές).
Εξαιρούνται μόνο οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν αποκλειστικά συναλλαγές B2B (μόνο με άλλες εταιρείες ή νομικά πρόσωπα).
Η πληρωμή μέσω IRIS πρέπει να διενεργείται μέσω του POS ή ePOS ή QR Code (σε φυσικά/ηλεκτρονικά καταστήματα), ώστε να διασυνδέεται με την ταμειακή μηχανή/συστήματα ΑΑΔΕ και να εκδίδεται η απόδειξη αυτόματα.
Η καθολική εφαρμογή του μέτρου για όλες τις επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα, φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα - e-shops) τίθεται σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 2025. Οι εταιρείες (νομικά πρόσωπα) οφείλουν έως αυτή την ημερομηνία να:
1. Ενεργοποιήσουν την υπηρεσία IRIS σε επαγγελματικό λογαριασμό που έχει δηλωθεί στο Μητρώο Επαγγελματικών Λογαριασμών της ΑΑΔΕ. Αυτό γίνεται συνήθως μέσω του web banking ή με απευθείας επικοινωνία με την τράπεζά τους.
2. Αναβαθμίσουν το λογισμικό των τερματικών POS/ePOS που διαθέτουν, ώστε αυτά να υποστηρίζουν πληρωμές μέσω IRIS (συνήθως μέσω QR code). Αυτή η διαδικασία γίνεται από τον πάροχο της υπηρεσίας POS/ePOS και δεν απαιτεί αντικατάσταση του τερματικού.
3. Ενσωματώσουν τη μέθοδο πληρωμής IRIS στο checkout του e-shop τους, αν διαθέτουν.
Οι κυρώσεις
Η μη συμμόρφωση με την υποχρέωση αποδοχής πληρωμών μέσω IRIS έως την προθεσμία της 1ης Νοεμβρίου 2025 επισύρει πρόστιμο που κυμαίνεται:
• 10.000 ευρώ για επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία.
• 20.000 ευρώ για επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία (νομικά πρόσωπα).
