Ένα από τα πιο κοινά φυσικά γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται σήμερα, η στεβιόλη από τα φύλλα της στέβιας, εξελίσσεται απροσδόκητα σε νέο υποψήφιο σύμμαχο κατά της τριχόπτωσης.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και το Πανεπιστήμιο Φαρμακευτικής της Κίνας (China Pharmaceutical University) ανέπτυξαν ένα επίθεμα διαλυόμενο σε μικροβελόνες, το οποίο αξιοποιεί τη στεβιόλη για να μεταφέρει μινοξιδίλη απευθείας στο δέρμα, με αποτελεσματικότητα πολλαπλάσια από τις υπάρχουσες τοπικές λύσεις.
Η ανδρογενετική αλωπεκία, η πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης, πλήττει εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες παγκοσμίως.
Η μινοξιδίλη, το μοναδικό εγκεκριμένο εξωνοσοκομειακό φάρμακο στις ΗΠΑ για ανδρική και γυναικεία αλωπεκία, παρουσιάζει σημαντικούς περιορισμούς: διαλύεται ελάχιστα στο νερό, απορροφάται δύσκολα από το δέρμα και απαιτεί καθημερινή εφαρμογή. Επιπλέον, όταν εξατμίζεται το αλκοόλ από τα κλασικά διαλύματα, το φάρμακο κρυσταλλώνεται, προκαλώντας ερεθισμούς ή αλλεργικές αντιδράσεις.
Το γλυκαντικό που απογειώνει τη φαρμακοδιαπερατότητα
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η στεβιόλη αυξάνει τη διαλυτότητα της μονοξιδίλης στο νερό περίπου 18 φορές. Η εξήγηση βρίσκεται στη μοριακή της δομή: όπως τα μόρια σαπουνιού, διαθέτει ένα υδρόφιλο και ένα υδρόφοβο άκρο, σχηματίζοντας μικκύλια, μικροσκοπικές «φούσκες» που εγκλωβίζουν στο κέντρο τους υδρόφοβες ουσίες, όπως η μινοξιδίλη.
Με τεχνικές απεικόνισης, η ομάδα των επιστημόνων είδε ότι έξι μόρια στεβιόλης περικλείουν κάθε μόριο μινοξιδίλης, δημιουργώντας ένα φυσικό «περιτύλιγμα» που επιτρέπει στο φάρμακο να παραμένει σταθερό και υδατοδιαλυτό.
Η ένωση αυτή στη συνέχεια στερεοποιήθηκε και μετατράπηκε σε μικροσκοπικές βελόνες μήκους περίπου μισού χιλιοστού, οι οποίες διαπερνούν εύκολα τα ανώτερα στρώματα της επιδερμίδας και απελευθερώνουν το φάρμακο βαθύτερα, εκεί όπου βρίσκονται οι θύλακες των τριχών.
Εντυπωσιακή υπεροχή
Σε δοκιμές με δέρμα από αυτί χοίρου, μοντέλο που χρησιμοποιείται συχνά ως ανάλογο της ανθρώπινης επιδερμίδας, το επίθεμα με στεβιόλη παρέδωσε 85% της δόσης στο δέρμα μέσα σε 24 ώρες, με 18% να παραμένει στους ιστούς της περιοχής των θυλάκων.
Το κλασικό διάλυμα 2% μινοξιδίλης πέτυχε μόλις 68% διείσδυση και 8% κατακράτηση στους ιστούς.
Ακόμη πιο εντυπωσιακά ήταν τα αποτελέσματα στα πειράματα με ποντίκια. Σε μοντέλο τεχνητής ανδρογενετικής αλωπεκίας μέσω χορήγησης τεστοστερόνης, το επίθεμα οδήγησε σε ορατή νέα τριχοφυΐα από τη 14η ημέρα, καλύπτοντας τελικά 68% της περιοχής εφαρμογής μετά από 35 ημέρες. Η συμβατική μινοξιδίλη πέτυχε μόλις 26% κάλυψη.
Μικροσκοπικές εξετάσεις έδειξαν ότι οι μικροβελόνες «μετέφεραν» τους θύλακες από τη φάση ηρεμίας στη φάση ανάπτυξης, με εμφανή σκουρόχρωση και ενεργό παραγωγή τρίχας, σε αντίθεση με τις μη θεραπευμένες περιοχές.
Πρακτικά οφέλη και ασφάλεια
Οι μικροβελόνες δημιουργούν μικροσκοπικά κανάλια στο δέρμα, παρακάμπτοντας το φραγμό της κεράτινης στιβάδας και βελτιώνοντας τη διείσδυση του φαρμάκου, χωρίς πόνο και χωρίς να αφήνουν απόβλητα, αφού διαλύονται πλήρως.
Επιπλέον, ο σταδιακός τρόπος απελευθέρωσης μειώνει την ανάγκη για συχνή εφαρμογή, ένα από τα βασικά προβλήματα συμμόρφωσης στους χρήστες μινοξιδίλης.
Η στεβιόλη, ως ουσία φυσικής προέλευσης, διαθέτει ισχυρό προφίλ ασφάλειας: δεν συσσωρεύεται στο σώμα και δεν έχει συσχετιστεί με τοξικότητα, γενετικές βλάβες ή καρκινογένεση, γεγονός που διευκολύνει τη μελλοντική ρυθμιστική αξιολόγηση.
Πιθανές εφαρμογές πέρα από την τριχόπτωση
Οι ερευνητές δοκίμασαν τη στεβιόλη και με άλλα υδρόφοβα φάρμακα, καταγράφοντας αυξήσεις στη διαλυτότητα που κυμαίνονταν από 10 φορές για την βηταμεθαζόνη έως 4.000 φορές για την κανναβιδιόλη.
Αυτό υποδηλώνει ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε άλλες θεραπείες όπου η διαδερμική χορήγηση παραμένει πρόκληση.
Σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές για την ανδρογενετική αλωπεκία είναι περιορισμένες: πέρα από τη μινοξιδίλη μόνο η φιναστερίδη έχει έγκριση, με γνωστούς περιορισμούς και παρενέργειες.
Παράλληλα, οι θεραπείες microneedling κερδίζουν έδαφος, κάτι που ενισχύει το σκεπτικό της νέας τεχνολογίας.
Τι μένει να αποδειχθεί
Η έρευνα, παρότι πολλά υποσχόμενη, βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Το μοντέλο τριχόπτωσης στα ποντίκια δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την ανθρώπινη ανδρογενετική αλωπεκία, ενώ δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί το ιδανικό δοσολογικό σχήμα, η διάρκεια αποτελεσματικότητας και η ανταπόκριση ανάλογα με το στάδιο της τριχόπτωσης.
Θα απαιτηθούν επίσης μελέτες ασφάλειας σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί ότι οι μικροβελόνες δεν προκαλούν φλεγμονές ή μολύνσεις.
Παρά τα ερωτήματα που παραμένουν, η χρήση ενός φυσικού γλυκαντικού ως φορέα μικροβελονών ανοίγει μια νέα, απρόσμενη κατεύθυνση στη δερματολογία και στη διαδερμική χορήγηση φαρμάκων.
Για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται να συνεχίσουν τις υπάρχουσες θεραπείες ή έχουν περιορισμένη ανταπόκριση, το επίθεμα στεβιόλης θα μπορούσε να προσφέρει στο μέλλον μια πιο αποτελεσματική και φιλική λύση.
