Η χρήση κινητού ή tablet στο κρεβάτι, ακόμη και για μία μόνο ώρα, αυξάνει τον κίνδυνο αϋπνίας κατά 59%, σύμφωνα με νέα έρευνα του Νορβηγικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα σχετικά με τη σύνδεση της χρήσης οθόνης και των διαταραχών ύπνου σε φοιτητές.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 45.000 φοιτητές και διαπίστωσαν ότι κάθε επιπλέον ώρα μπροστά σε οθόνη μετά την κατάκλιση όχι μόνο αύξανε σημαντικά τον κίνδυνο αϋπνίας, αλλά μείωνε και τη διάρκεια του ύπνου κατά περίπου 24 λεπτά. Το εύρημα αυτό ήταν συνεπές, ανεξαρτήτως αν οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούσαν social media, έβλεπαν ταινίες ή έπαιζαν ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Περίπου το 30% των Νορβηγών φοιτητών κοιμάται λιγότερο από τις συνιστώμενες 7-9 ώρες, ενώ 20% των ανδρών και 34% των γυναικών εμφανίζουν συμπτώματα που πληρούν τα κριτήρια κλινικής αϋπνίας. Σχεδόν όλοι (95%) χρησιμοποιούν οθόνες στο κρεβάτι, με μέσο όρο 46 λεπτά καθημερινά.
Αν και η κοινή πεποίθηση είναι ότι τα social media βλάπτουν περισσότερο τον ύπνο, τα ευρήματα αμφισβητούν αυτή την άποψη. Οι φοιτητές που χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά κοινωνικά δίκτυα πριν τον ύπνο είχαν λιγότερα συμπτώματα αϋπνίας και μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου από όσους έβλεπαν ταινίες, άκουγαν μουσική ή συνδύαζαν διαφορετικές δραστηριότητες.
Οι ερευνητές εξηγούν ότι αυτό πιθανόν οφείλεται στη θετική επίδραση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, η οποία γενικά προστατεύει από διαταραχές ύπνου, ή στο γεγονός ότι άτομα με σοβαρότερα προβλήματα ύπνου αποφεύγουν τα social media, στρεφόμενα σε πιο «παθητικές» δραστηριότητες.
Οι μηχανισμοί της διαταραχής
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Psychiatry, υπογραμμίζει ότι οι οθόνες επηρεάζουν τον ύπνο με πολλούς τρόπους:
- Αναβολή ύπνου (ο χρόνος μπροστά στην οθόνη αντικαθιστά τον χρόνο ύπνου).
- Έκθεση στο φως (αναστολή παραγωγής μελατονίνης).
- Πνευματική διέγερση (δυσκολία να αποκοιμηθεί κανείς).
- Διακοπές ύπνου (ειδοποιήσεις και ήχοι συσκευών).
Το ισχυρότερο εύρημα ήταν η θεωρία της «αναβολής»: όσο περισσότερη ώρα αφιερώνεται στις οθόνες, τόσο λιγότερη ώρα απομένει για ύπνο.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Οι φοιτητές που δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου οθόνες στο κρεβάτι είχαν 24% μικρότερες πιθανότητες να αναφέρουν συμπτώματα αϋπνίας.
«Αν δυσκολεύεστε με τον ύπνο και υποψιάζεστε ότι η χρήση οθονών παίζει ρόλο, προσπαθήστε να τις περιορίσετε, ιδανικά σταματώντας τουλάχιστον 30-60 λεπτά πριν την κατάκλιση», συμβουλεύει η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Gunnhild Johnsen Hjetland. «Αν δεν μπορείτε να τις αποφύγετε, τουλάχιστον απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις».
Η μελέτη υπενθυμίζει ότι κάθε ώρα μπροστά στο κινητό στο κρεβάτι μπορεί να κοστίζει 24 λεπτά πολύτιμου ύπνου και να αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο αϋπνίας. Μια απλή αλλαγή στη βραδινή ρουτίνα ίσως αποτελέσει ουσιαστικό βήμα για καλύτερη υγεία και ευεξία.
