Η Ευρώπη προσέλκυσε επίπεδα ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) το 2017, με 6.653 έργα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΕΥ, European attractiveness survey. Ωστόσο, εξαιτίας της ενίσχυσης των γεωπολιτικών ανησυχιών, η αύξηση των επενδύσεων στην Ευρώπη επιβραδύνθηκε για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια (σε 10%), έχοντας επιτύχει κατά μέσο όρο αύξηση κατά 15% την τελευταία τριετία.
Παράλληλα, η διάθεση των επενδυτών εμφανίζεται περισσότερο αισιόδοξη, με το 50% των 500 επενδυτών που συμμετείχαν στην έρευνα (έναντι 35% το 2017) να εκτιμά ότι η ελκυστικότητα της Ευρώπης θα βελτιωθεί κατά το 2018.
Σημαντική αύξηση των ΑΞΕ στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, ο αριθμός των ΑΞΕ στην Ελλάδα αυξήθηκε το 2017 από 13 σε 24, δημιουργώντας 1.194 νέες θέσεις εργασίας. Ο μεγαλύτερος αριθμός των ΑΞΕ (8) προήλθε από τις ΗΠΑ, ενώ τρεις έγιναν από το Ηνωμένο Βασίλειο, και από δύο από Ολλανδία, Γερμανία, Σουηδία και Δανία. Οι κλάδοι που προσέλκυσαν τις περισσότερες ΑΞΕ είναι η αγροτική παραγωγή και τα τρόφιμα (7), οι επαγγελματικές υπηρεσίες (4), οι μεταφορές και τα logistics (3), και η ψηφιακή τεχνολογία (3).
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ Παναγιώτης Παπάζογλου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: «Η αύξηση των ΑΞΕ που καταγράφει η έρευνα της ΕΥ για το 2017 αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης και την έξοδο από την εποχή της αβεβαιότητας, η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να τοποθετηθεί σε μία καλή θέση μεταξύ των ελκυστικότερων επενδυτικών προορισμών στην Ευρώπη, υπό την προϋπόθεση ότι θα παραμείνει προσηλωμένη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και θα δημιουργήσει ένα πραγματικά φιλικό επενδυτικό περιβάλλον».
Το 2017 άλλαξε τον επενδυτικό χάρτη της Ευρώπης
Παρά τις ανησυχίες σχετικά με την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit) και την ευρύτερη πολιτική αβεβαιότητα, οι επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκαν κατά 6%, οριακά κάτω από το 7% που καταγράφηκε το 2016. Παράλληλα, το Ηνωμένο Βασίλειο διατήρησε τη θέση του ως κορυφαίος προορισμός για τις ΑΞΕ το 2017, με βάση τον αριθμό των έργων (1.205). Δεδομένου ότι εξακολουθεί να προσελκύει την πλειοψηφία των εισερχόμενων επενδύσεων στην Ευρώπη – ιδιαίτερα στον χρηματοοικονομικό και τον ψηφιακό τομέα – η έρευνα αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο της χώρας ως προς την ευρύτερη ελκυστικότητα της Ευρώπης. Η Γερμανία εξακολουθεί να προσελκύει ένα ευρύ φάσμα επενδύσεων, αλλά λόγω της αυστηροποίησης των ρυθμίσεων της αγοράς εργασίας και του αυξανόμενου κόστους, ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων μειώθηκε στο 6%, έναντι 12% το 2016. Η Γαλλία κατέγραψε θεαματική αύξηση 31% σε ετήσια βάση, με 1.019 έργα ΑΞΕ το 2017, καλύπτοντας το κενό ως προς τη Γερμανία, αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι επενδυτές ανταποκρίθηκαν στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της γαλλικής κυβέρνησης.
Η Ισπανία, μετά από πολύ θετικές επιδόσεις το 2016, υποβαθμίζεται κατά μία θέση στην 6η, καταγράφοντας μείωση των ΑΞΕ κατά 23% σε ετήσια βάση. Η Ολλανδία (-17%), η Ρουμανία (-5%), και η Ιρλανδία (-4%) περιλαμβάνονται, επίσης, στις χώρες που κατέγραψαν μείωση μεταξύ των 15 κορυφαίων χωρών ως προς τον αριθμό των ΑΞΕ.
Οι επενδυτές είναι έτοιμοι να ποντάρουν στην Ευρώπη
Μετά από τρία χρόνια υποχώρησης, η διάθεση των επενδυτών απέναντι στην Ευρώπη ανακάμπτει, με το 50% των ερωτηθέντων να εκτιμά ότι η ελκυστικότητα της Ευρώπης θα βελτιωθεί (έναντι 35% πέρυσι). Παράλληλα, έχει ενισχυθεί και η εμπιστοσύνη των επενδυτών ως προς το μέλλον της Ε.Ε., καθώς το 77% των ερωτηθέντων απαντά θετικά, έναντι 65% πέρυσι.
Η αυξανόμενη αισιοδοξία για την Ευρώπη αντικατοπτρίζεται, επίσης, στα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων. Μεταξύ των εταιρειών με παρουσία στην Ευρώπη, το 41% σκοπεύει να επεκταθεί. Οι διεθνείς εταιρείες που δεν έχουν παρουσία στην Ευρώπη είναι επίσης αισιόδοξες, καθώς το 12% αναζητά ευκαιρίες για να δημιουργήσει νέες δραστηριότητες στην Ευρώπη το 2018, αριθμός υπερδιπλάσιος του 5% που είχε καταγράψει η περσινή έρευνα.
Παρά τη συνολικά θετική εικόνα, η έρευνα διαπιστώνει ότι οι επενδυτές ανησυχούν ιδιαίτερα για την παγκόσμια και την περιφερειακή γεωπολιτική αστάθεια, την οποία κατατάσσουν ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο (39%) που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ελκυστικότητα της Ευρώπης κατά την επόμενη τριετία. Ακολουθούν η οικονομική και πολιτική αστάθεια στην Ε.Ε. (36%), εξαιρουμένου του Brexit, ενώ η άνοδος των λαϊκιστικών απόψεων και του προστατευτισμού στην πολιτική και την κοινή γνώμη κατατάσσεται ως ο τρίτος μεγαλύτερος κίνδυνος (34%). Οι πέντε σημαντικότερες απειλές συμπληρώνονται από το Brexit (30%) και τον ανταγωνισμό από τις αναδυόμενες αγορές (26%).
Οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ παραμένουν οι μεγαλύτεροι επενδυτές στην Ευρώπη
Οι αμερικανικές επιχειρήσεις, πραγματοποιώντας 1.381 ΑΞΕ, παρέμειναν οι μεγαλύτεροι επενδυτές της Ευρώπης το 2017, αντιπροσωπεύοντας το 21% του συνόλου των ΑΞΕ στην ήπειρο. Ο αριθμός των ΑΞΕ από τις ΗΠΑ το 2017 αυξήθηκε κατά 8% τον περασμένο χρόνο, ποσοστό ελαφρώς μειωμένο έναντι του 10% το 2016. Αυτή η οριακή μείωση ενδεχομένως αποτελεί προμήνυμα της αντιστροφής των ροών ΑΞΕ των ΗΠΑ προς την εγχώρια αγορά, ως αποτέλεσμα των φορολογικών μεταρρυθμίσεων.
Ωστόσο, η πλειοψηφία των επενδύσεων ΑΞΕ στην Ευρώπη προέρχεται από ενδοευρωπαϊκές ροές, με τις ευρωπαϊκές χώρες να αντιπροσωπεύουν το 56% των εισερχόμενων ΑΞΕ το 2017. Ξεχωρίζουν οι γερμανικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στον κλάδο της μεταποίησης, όπου ο αριθμός των ΑΞΕ αυξήθηκε κατά 17% σε ετήσια βάση. Παράλληλα, οι διασυνοριακές επενδύσεις από εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου αυξήθηκαν κατά 35% πέρυσι, ιδιαίτερα στη Γερμανία (110 έργα, αύξηση 83%) και στη Γαλλία (79 έργα, αύξηση 46%). Οι διασυνοριακές επενδύσεις στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες από τις εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου αυξήθηκαν κατά 93%, σε 54 έργα, καθώς οι επιχειρήσεις υλοποίησαν σχέδια έκτακτης ανάγκης του Brexit, για να διατηρήσουν το "διαβατήριο" της Ε.Ε.
Το Παρίσι ξεπερνά το Λονδίνο ως η ελκυστικότερη πόλη για ΑΞΕ, σύμφωνα με τους επενδυτές
Η συγκέντρωση κεφαλαίων στην Ευρώπη επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στις μεγαλύτερες πόλεις και περιφέρειες. Το Λονδίνο διατηρεί τη μακρόχρονη ηγετική του θέση ως κορυφαία πόλη για ΑΞΕ και αναδεικνύεται, για άλλη μία φορά, ως το κορυφαίο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό κέντρο, ακολουθούμενο από το Παρίσι και το Δουβλίνο. Ωστόσο, με βάση τη διάθεση των επενδυτών, το Παρίσι κατατάσσεται για πρώτη φορά στην πρώτη θέση, ξεπερνώντας το Λονδίνο (37% έναντι 34%), ως ο ελκυστικότερος προορισμός για ΑΞΕ στην Ευρώπη. Τέσσερις γερμανικές πόλεις (Αμβούργο, Βερολίνο, Μόναχο και Φρανκφούρτη) περιλαμβάνονται μεταξύ των 15 πιο ελκυστικών πόλεων της έρευνας, χάρη στην ομοσπονδιακή διάρθρωση της χώρας και την υψηλή ελκυστικότητά της ως προς τις ΑΞΕ.
Σε επίπεδο ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών, ενώ η Δυτική Ευρώπη παραμένει ο προτιμώμενος προορισμός των επενδυτών για ΑΞΕ σε ποσοστό 53%, η Κίνα κατέγραψε αύξηση κατά τέσσερις μονάδες, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση. Η Βόρεια Αμερική υποχώρησε στην τέταρτη θέση, αφήνοντας στην τρίτη θέση την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Η ψηφιακή οικονομία αναδεικνύεται ως η βασική κινητήριος δύναμη για τη μελλοντική ανάπτυξη
Πάνω από το ένα τρίτο (34%) των επενδυτών πιστεύει ότι η ψηφιακή οικονομία αποτελεί τον κορυφαίο καταλύτη της ανάπτυξης στην Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια. Οι επενδυτές αναφέρουν την «ενίσχυση των επενδύσεων σε ψηφιακές τεχνολογίες και υποδομές», καθώς και την «ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού για την ψηφιακή εποχή» ως τις κορυφαίες προτεραιότητες της Ευρώπης στην ψηφιακή εποχή (45% και 42%, αντίστοιχα).
Με 1.172 ΑΞΕ το 2017, ο ψηφιακός κλάδος βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης μεταξύ των 10 σημαντικότερων τομέων ως προς τις ΑΞΕ στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 18% του συνόλου της αγοράς. Η επίδοση αυτή αντιπροσωπεύει αύξηση 33% σε ετήσια βάση, καθώς και τον δεύτερο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης μετά τον φαρμακευτικό κλάδο, ο οποίος σημείωσε ετήσια αύξηση 78%. Ο ψηφιακός κλάδος κατατάσσεται, επίσης, στη δεύτερη θέση ως προς τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω ΑΞΕ, με πάνω από 37.000 νέες θέσεις εργασίας.
