Σε «κούρεμα» του αριθμού των δικαιούχων κοινωνικών επιδομάτων που χορηγούνται σήμερα προχωρεί η κυβέρνηση, εισάγοντας αυστηρότερα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Στόχος είναι η περικοπή του αριθμού των δικαιούχων, προκειμένου να μειωθεί και το τελικό κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και να υπάρξουν περιθώρια για να αυξηθούν τα καταβαλλόμενα επιδόματα στους νέους δικαιούχους που θα προκύψουν από την επανεξέταση.
Παρέμβαση στο σημείο αυτό έκανε και η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία θεωρεί ότι πρέπει να επανεξεταστούν για την «καλύτερη στόχευση των κοινωνικών παροχών» σημειώνοντας πως, «σε οικονομίες όπως η ελληνική, όπου η απόκρυψη εισοδημάτων είναι εκτεταμένη, η στόχευση των κοινωνικών δαπανών πρέπει να βασίζεται σε κριτήρια πέραν αυτών που απεικονίζονται στις φορολογικές δηλώσεις».
Η συνήθης πρακτική της χορήγησης επιδομάτων με βάση αποκλειστικά τα δηλωθέντα εισοδήματα σε μια οικονομία με υψηλή φοροδιαφυγή οδηγεί σε μη ορθολογική και άδικη κατανομή των δημόσιων πόρων, τονίζει η ΤτΕ.
Ήδη, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών συγκρότησε ειδική επιτροπή, η οποία θα μελετήσει το ισχύον πλαίσιο χορήγησης των επιδομάτων και θα προτείνει νέα όρια για τους δικαιούχους.
Ένας από τους λόγους που αναθεωρείται το πλαίσιο των κοινωνικών επιδομάτων είναι και η αναποτελεσματικότητα του υφιστάμενου συστήματος, καθώς, παρά την καταβολή τους, το ποσοστό της φτώχειας, ελάχιστα μειώνεται και διατηρείται πέριξ του 26%.
Ενδεικτικά, οι δικαιούχοι που λαμβάνουν σήμερα διαφόρων ειδών επιδόματα ξεπερνούν το 1.000.000, αφού μόνο το επίδομα τέκνων καταβλήθηκε το 2024 σε 521.724 άτομα, το επίδομα στέγασης σε 223.559, ενώ άλλοι 183.322 έλαβαν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή στην τελευταία έκθεσή του αναφέρει πως τα άτομα που έλαβαν επιδόματα το 2024 ανήλθαν σε 1.118.007.
Ειδικότερα, κατά το εννεάμηνο Ιανουρίου - Σεπτεμβρίου του 2024 ο ΟΠΕΚΑ κατέβαλε 2,2 δισ. ευρώ, αυξάνοντας τη δαπάνη για επιδόματα κατά 6 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Η μεγαλύτερη αύξηση στη δαπάνη παρατηρείται στα αναπηρικά επιδόματα (κατά 72 εκατ. ευρώ), η οποία συνοδεύεται από αύξηση του αριθμού των δικαιούχων κατά 8.691, συγκρίνοντας τον μέσο όρο των δικαιούχων του εννεαμήνου του 2024 με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.
Παράλληλα σημειώνεται ότι η αύξηση στην κατηγορία ”΄Αλλα επιδόματα” οφείλεται κυρίως στο επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Ομογενών της Αλβανίας, συνολικού ύψους 26,2 εκατ. ευρώ για το εννεάμηνο του 2024, η χορήγηση του οποίου ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2023 και αφορά περίπου 12 χιλιάδες δικαιούχους.
«Κούρεμα» δικαιούχων
Στο πλαίσιο αυτό, για το 2025, επιδιώκεται μείωση του αριθμού των δικαιούχων με την εισαγωγή και πρόσθετων κριτηρίων για τη χορήγηση των κοινωνικών επιδομάτων και συγκεκριμένα:
- Στο επίδομα τέκνων εισάγεται κριτήριο κινητής και ακίνητης περιουσίας που σήμερα δεν υπάρχει.
- Εισάγεται κριτήριο κινητής περιουσίας στο επίδομα στέγασης ενώ αναθεωρούνται και τα εισοδηματικά κριτήρια και θεσπίζονται δύο κλίμακες από μία που είναι σήμερα, καθώς και τα κριτήρια ακίνητης περιουσίας.
- Παγώνουν τα εισοδηματικά κριτήρια κάτι που σημαίνει, ότι όποιοι έλαβαν εισοδηματικές αυξήσεις και τα υπερ5βαίνουν θα μείνουν εκτός.
- Ειδική μεταχείριση θα έχουν οι μισθωτοί, καθώς, για τα επιδόματα τέκνων, στέγασης και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, θα λαμβάνεται υπόψη το 80% - 90% του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες.
Μετά την περικοπή των δικαιούχων, σύμφωνα με τις κυβερνητικές υποσχέσεις, τα ποσά των επιδομάτων που θα καταβάλλονται στους δικαιούχους με βάση τα νέα κριτήρια, θα αυξηθούν.
Η επιτροπή
Με απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, συγκροτείται Ομάδα Εργασίας για την ανάπτυξη του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών και για το συντονισμό υλοποίησης του έργου. Έργο της ομάδας είναι:
- Η χαρτογράφηση όλων των επιδομάτων και παροχών που χορηγούνται από το Δημόσιο Τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα μπορεί να αξιοποιήσει προηγούμενα έργα χαρτογράφησης των εν λόγω επιδομάτων και παροχών που έχουν παραδοθεί στη δημόσια διοίκηση, ιδίως μέσω έργων τεχνικής βοήθειας.
- Η ανάπτυξη σχεδίου κανονιστικών διατάξεων για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων και Παροχών, υπό την καθοδήγηση και τις κατευθυντήριες γραμμές που θα τεθούν από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
- Ο συντονισμός και η τυχόν συνδρομή στην ανάπτυξη της δευτερογενούς νομοθεσίας που θα προβλεφθεί κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου που θα ψηφιστεί.
