Αρκετοί χαιρέτισαν με θέρμη νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στη σύνοδο της ομάδας των χωρών του G20 στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας για την επιβολή ενός ελάχιστου παγκόσμιου φόρου στους περίπου 3.000 δισεκατομμυριούχους της υφηλίου ως «ένα ιστορικό βήμα» στον αγώνα κατά της φοροαποφυγής.
Η συζήτηση στην εν λόγω σύνοδο (των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών των 20 κορυφαίων οικονομιών της υφηλίου) πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της προεδρεύουσας Βραζιλίας, η οποία προσπάθησε να αξιοποιήσει τη συνεργασία που οδήγησε στην υιοθέτηση του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου 15% στις πολυεθνικές εταιρείες.
Ο τελευταίος συμφωνήθηκε από 140 χώρες της υφηλίου το 2021, αλλά η εφαρμογή του αποτελεί ακόμη μεγάλο ερώτημα, καθώς το Κοινοβούλιο της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, των ΗΠΑ, παρά τη συναίνεση της κυβέρνησης Μπάιντεν, δεν τον έχει ακόμη επικυρώσει. Το ενδεχόμενο εκλογής του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ ξανά στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ αργότερα φέτος καθιστά τόσο την εφαρμογή του παγκόσμιου φόρου στις πολυεθνικές όσο και την επιβολή ενός ανάλογου φόρου στους δισεκατομμυριούχους… όνειρο θερινής νυκτός. Του λόγου το αληθές υποδεικνύει μελέτη που δημοσιοποιήθηκε την προηγούμενη Πέμπτη από το αμερικανικό Ινστιτούτο Φορολογίας και Οικονομικής Πολιτικής (ITEP). Η μελέτη ανέλυσε 342 μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ, οι οποίες ήταν κερδοφόρες και στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν τη φορολογική μεταρρύθμιση Τραμπ, το 2017. Η βασική παράμετρος αυτής της μεταρρύθμισης ήταν η ραγδαία συρρίκνωση του ομοσπονδιακού συντελεστή φορολόγησης εισοδήματος των εταιρειών από το 35% στο 21%.
Η ανάλυση του ΙΤΕΡ αποκάλυψε ότι οι περισσότερες εταιρείες –χάρη στα «παραθυράκια» του νόμου αυτού και άλλων παλαιότερων– δεν κατέβαλαν καν αυτόν τον πολύ χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή του 21%. Ο μέσος συντελεστής με τον οποίο φορολογήθηκαν στην πενταετία 2018-2022 οι 342 κερδοφόρες εταιρείες ήταν συγκεκριμένα κατά 1/3 χαμηλότερος από αυτόν που είχε θεσπίσει ο Τραμπ, μόλις… 14,1%. Σχεδόν το ένα τέταρτο των εταιρειών (87 εταιρείες) φορολογήθηκαν με μονοψήφιο πραγματικό συντελεστή ή και χαμηλότερο, ενώ 55 (16% του συνόλου των 342 εταιρειών) κατέβαλαν πραγματικούς συντελεστές μικρότερους και από το 5%.
Πρόκειται για τον ορισμό της απληστίας και της ξεφτίλας του πολιτικού συστήματος, αν ληφθεί υπόψη ότι όλες αυτές εταιρείες ήταν κερδοφόρες συνεχώς και στα πέντε χρόνια. Μεταξύ των εταιρειών που κατέβαλαν φόρο μικρότερο του 5% ήταν και γνωστοί κολοσσοί όπως οι Bank of America, Citigroup, General Motors, AT&T, Nike, FedEx, T-Mobile, DISH Network, Netflix, Molson Coors.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι 23 από τις 342 εταιρείες πλήρωσαν μηδενικό ομοσπονδιακό φόρο κατά τη διάρκεια της πενταετούς περιόδου, παρά το γεγονός ότι ήταν και αυτές κερδοφόρες σε κάθε χρόνο, ενώ 109 εταιρείες πλήρωσαν μηδενικό σε τουλάχιστον ένα από τα πέντε χρόνια.
Στο άλλο άκρο του φάσματος, μόνο 50 εταιρείες πλήρωσαν πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές άνω του 21%, αλλά οι περισσότερες από αυτές ήταν επίσης δικαιούχοι μεγάλων φορολογικών ελαφρύνσεων, καθώς κατέβαλαν αναβληθέντες φόρους προηγούμενων ετών που καθυστέρησαν χρησιμοποιώντας αποσβέσεις.
Η διαφορά μεταξύ αυτού που θα πλήρωναν οι εταιρείες σε φόρους εάν τηρούνταν ο νόμιμος συντελεστής 21% και αυτού που πραγματικά πλήρωσαν σύμφωνα με το ΙΤΕΡ ισοδυναμεί με τεράστια φοροελάφρυνση. Το σύνολο αυτής ανέρχεται στην πενταετία στα 275 δισ. δολάρια και τη μερίδα του λέοντος καρπώθηκαν μόλις 25 εταιρείες. Μεταξύ αυτών, τη μεγαλύτερη φορολογική ελάφρυνση (23,89 δισ. δολάρια) είχε η Bank of America.
«Για πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ ο φορολογικός συντελεστής 21% είναι μια λογιστική φαντασία», τόνισε από την πλευρά του ο Matt Gardner, ανώτερος συνεργάτης στο ITEP και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, προσθέτοντας ότι «λόγω μιας σειράς φορολογικών ελαφρύνσεων ειδικού ενδιαφέροντος, οι πιο κερδοφόρες εταιρείες στην Αμερική πληρώνουν συνήθως πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές πολύ χαμηλότερους από τον νόμιμο συντελεστή».
«Δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Το Κογκρέσο θα πρέπει να λάβει περισσότερα μέτρα για την πάταξη αυτής της εκτεταμένης εταιρικής φοροαποφυγής». «Η εταιρική φοροαποφυγή συμβαίνει επειδή το Κογκρέσο επιτρέπει να συμβεί και ο φορολογικός νόμος Τραμπ την έκανε χειρότερη», τονίζει η ανάλυση.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
