Η "υπερβολική κούραση" ενοχοποιείται συχνά όταν τα βρέφη δε μπορούν να αποκοιμηθούν τη νύχτα, επειδή έχουν κολλήσει σε μία συναισθηματική κατάσταση εγρήγορσης. Οι ενήλικες μπορεί επίσης να είναι "υπερβολικά κουρασμένοι για να κοιμηθούν". Η κούραση δυσκολεύει τη ρύθμιση των συναισθημάτων και την ορθολογική επεξεργασία των σκέψεων, καθιστώντας δύσκολη τη χαλάρωση τη νύχτα.
Τί μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της υπερβολικής κούρασης του εγκεφάλου μας; Το να κάνουμε διαλείμματα στον εγκέφαλό μας κατά τη διάρκεια της ημέρας από την "πάντα ενεργή" κατάσταση ύπαρξή μας, λένε οι Νευροεπιστήμονες.
Ένα «υπερκουρασμένο» νήπιο είναι ο όλεθρος πολλών γονιών. Το παιδί δεν έχει κοιμηθεί για αρκετές ώρες και είναι εμφανώς κουρασμένο. Ωστόσο, ξαπλωμένο στην κούνια, ανήσυχο και ταραγμένο, δεν μπορεί απλώς να παρασυρθεί απαλά στη χώρα των ονείρων και απαιτεί θορυβωδώς την προσοχή σας.
Όταν είναι υπερβολικά κουρασμένα, τα νήπια είναι πιθανό να κολλήσουν σε μια συναισθηματική κατάσταση, όπως ενθουσιασμό, άγχος ή φόβο, έγραψε η Έλεν Λ. Μπολ, καθηγήτρια ανθρωπολογίας και διευθύντρια του Durham Infancy & Sleep Center στο Πανεπιστήμιο του Durham.
«Αυτή είναι μια απόκριση επιβίωσης, που μας βοηθά να μένουμε ξύπνιοι όταν βρισκόμαστε σε κίνδυνο, ανεξάρτητα από το πόσο κουρασμένοι είμαστε» σημειώνει.
Πολύ συναισθηματική κατάσταση για ύπνο
Όμως, η κούνια (όπως και το κρεβάτι) είθισται να είναι ένα άνετο, ήσυχο και ασφαλές μέρος, άρα γιατί χρησιμοποιείται αυτή η απόκριση επιβίωσης; Αυτό συμβαίνει καθώς, όσο περισσότερο οι άνθρωποι μένουμε χωρίς ύπνο, τόσο πιο δύσκολο μας είναι να ρυθμίσουμε τα συναισθήματά μας.
Μια αξιοσημείωτη μελέτη του 2007 έδειξε ότι τα κέντρα συναισθημάτων των εγκεφάλων που στερούνται ύπνου, είναι πιο αντιδραστικά στα ερεθίσματα σε σύγκριση με τους εγκεφάλους που έχουν ηρεμία.
«Είναι σχεδόν σαν, χωρίς ύπνο, ο εγκέφαλος να έχει επιστρέψει σε πιο πρωτόγονα μοτίβα δραστηριότητας, καθώς δεν ήταν σε θέση να βάλει τις συναισθηματικές εμπειρίες σε ένα πλαίσιο και να παράγει ελεγχόμενες, κατάλληλες απαντήσεις», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Μάθιου Γουόκερ, καθηγητής Νευροεπιστήμης και ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϋ, και ο ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου για την Επιστήμη του Ανθρώπινου Ύπνου.
Δεδομένου ότι τα βρέφη χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους ενήλικες - οπουδήποτε από 12 έως 16 ώρες κάθε μέρα -χωρισμένο σε πολλούς υπνάκους εκτός από μια μεγαλύτερη νυχτερινή περίοδο - είναι εύκολο για αυτά να φτάσουν σε αυτή την υπερβολική κούραση. Αλλά και οι ενήλικες είναι επίσης ευαίσθητοι. Έχετε ξαγρυπνήσει ποτέ το βράδυ, λαμβάνοντας υπόψη αποφάσεις που πήρατε νωρίτερα εκείνη την ημέρα ή σχεδιάζοντας τις δουλειές που θα αντιμετωπίσετε αύριο; Είναι πιο πιθανό να βρεθείτε εγκλωβισμένοι σε αυτόν τον "ύπουλο" κύκλο αν είστε υπερβολικά κουρασμένοι.
«Οι ξεκούραστοι εγκέφαλοι είναι καλοί στο να αγνοούν άσχετα πράγματα που συμβαίνουν συνεχώς, αλλά δεν έχουν καμία πραγματική συνέπεια», δήλωσε στο BBC Science Focus ο Ματ Τζόουνς, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Αλλά όταν είσαι υπερβολικά κουρασμένος ή αντιμετωπίζεις αϋπνία, «είσαι λιγότερο σε θέση να αφήσεις - συνειδητά ή ασυνείδητα - τις άσχετες πληροφορίες να φύγουν», εξήγησε περαιτέρω.
Συμπτωματικά, οι γονείς μικρών, δυνητικά υπερβολικά κουρασμένων παιδιών κινδυνεύουν και οι ίδιοι να κουραστούν υπερβολικά. Η εξισορρόπηση της εργασίας και της φροντίδας των παιδιών, μαζί με τις δουλειές του σπιτιού, την προσωπική σωματική υγιεινή και την προσπάθεια να διατηρήσεις μια κοινωνική ζωή, μπορεί να είναι ψυχικά και σωματικά εξουθενωτική. Η αδιάκοπα «ενεργή», υπερ-συνδεδεμένη ύπαρξή μας μπορεί επίσης να μας κάνει να κουραστούμε υπερβολικά. Τα email της εργασίας μας όλες τις ώρες, οι ειδήσεις και οι ειδοποιήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν αφήνουν στον εγκέφαλό μας ευκαιρίες να χαλαρώσει κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Πώς θα αποφύγουμε την "υπερβολική κούραση"
Το να αφιερώσετε λίγο χρόνο για προσωπική γαλήνη και ηρεμία μπορεί να βοηθήσει. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το περασμένο φθινόπωρο διαπίστωσε ότι ένας ήρεμος περίπατος μιας ώρας στη φύση χωρίς άλλους περισπασμούς καταπραΰνει τη δραστηριότητα στην αμυγδαλή, την κύρια περιοχή του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τα συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένου του φόβου και του άγχους.
Επίσης, χρήσιμη είναι η υιοθέτηση καλής "υγιεινής ύπνου". Εξάλλου, ο κακός ύπνος μας κουράζει υπερβολικά, προκαλώντας μια βάναυση ανατροφοδότηση. Εάν είναι δυνατόν, μειώστε τους περισπασμούς που αντιμετωπίζετε τουλάχιστον μία ώρα πριν από τον ύπνο, ιδιαίτερα από τεχνολογικές πηγές. Είναι σημαντικό αυτή η διαδικασία "εκκαθάρισης" να μη συμβαίνει στο κρεβάτι, αλλά πριν πάμε σε αυτό.
«Είναι όλα σχετικά με τη διαχείριση αυτού που ονομάζεται «έλεγχος ερεθίσματος», δήλωσε στο BBC Science Focus ο Δρ Άλεξ Σκοτ, λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Keele. «Αυτό ουσιαστικά σημαίνει, ότι είναι καλή ιδέα να μην συνδέετε το κρεβάτι σας με υπερβολική ανησυχία – κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα ύπνου».
Ο "μηρυκασμός" που περιστασιακά δημιουργεί μια άγρυπνη νύχτα είναι συχνά προϊόν των πράξεών μας νωρίτερα μέσα στην ημέρα. Η αποτροπή της υπερβολικής κούρασης του εγκεφάλου μας θα διευκολύνει τη σωστή και ουσιώδη ανάπαυσή μας τη νύχτα.
