Την πεποίθηση πως "η ελληνική οικονομία και κοινωνία θα έπρεπε ήδη να αντιμετωπίζουν δημιουργικά τις προκλήσεις και να αξιοποιούν τις νέες ευκαιρίες δυναμικής ανάπτυξης που δίνουν στις οικονομίες η σύγχρονη τεχνολογία (αυτοματισμός, μαζικά δεδομένα (big data), το υπολογιστικό νέφος, η τρισδιάστατη εκτύπωση και οικονομία της πλατφόρμας) και η σύγχρονη διεθνής ανοικτή οικονομία", εξέφρασε ο ΣΕΒ, σε ανακοίνωση του, σημειώνοντας πως "οι εξελίξεις αλλάζουν τις αγορές προϊόντων, τα επιχειρηματικά μοντέλα, την εργασία και τα επαγγέλματα, η παιδεία καθίσταται πρωταρχικός παράγοντας ενδογενούς και βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας. Όμως αντί για αυτό, ο υφιστάμενος ελληνικός παραγωγικός τομέας της μεταποίησης και της τεχνολογίας δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τις προκλήσεις για τις νέες μελλοντικές ανάγκες του παραγωγικού μετασχηματισμού. Αντιμετωπίζει επιπλέον θεμελιώδεις και στοιχειώδεις ελλείψεις παιδείας και δεξιοτήτων".
Πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ έδειξε ότι το 35,6% των επιχειρήσεων του παραγωγικού τομέα της οικονομίας ήδη αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας. Το ποσοστό, όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, είναι υψηλότερο στις εξωστρεφείς (45,9%) και τις μεγάλες επιχειρήσεις (44,7%). Δηλαδή στις επιχειρήσεις που κατά τεκμήριο δραστηριοποιούνται σε περισσότερο ανταγωνιστικές αγορές, κι έχουν υψηλότερες απαιτήσεις από το ανθρώπινο δυναμικό σε όρους προσόντων και δεξιοτήτων και εφαρμόζουν αυστηρότερες μεθόδους επιλογής προσωπικού.
Το φαινόμενο εμφανίζεται εντονότερο στους κλάδους της ενέργειας (49,2%) και των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών (41,4%). Λιγότερο έντονη είναι η δυσκολία κάλυψης κενών θέσεων στις επιχειρήσεις της αγροδιατροφής (37,1%) και των δομικών υλικών (34,8%), ενώ ακόμα μικρότερη είναι η δυσκολία κάλυψης των κενών θέσεων για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα logistics (29,6%) και στην υγεία και το φάρμακο (28,4%).
Παράλληλα, σημειώνεται πως τα επόμενα χρόνια, η αλλαγή των μοντέλων παραγωγής, οι σχετικές επενδύσεις που θα γίνουν σ’ αυτό το πλαίσιο και η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών θα αλλάξει το περιεχόμενο των περισσοτέρων επαγγελμάτων και ήδη δημιουργεί ζήτηση για νέες γνώσεις και δεξιότητες. Ωστόσο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παράγει υπεράριθμους πτυχιούχους σε αντικείμενα που δεν συνδέονται με τις προϋποθέσεις για τον αναγκαίο παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας, προκαλώντας την αναντιστοιχία μεταξύ των γνώσεων και δεξιοτήτων που απαιτούνται για την κάλυψη των θέσεων εργασίας και αυτών που διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό που αποφοιτά από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Η πρόσφατη έρευνα για θέματα ανθρώπινου δυναμικού του ΣΕΒ, σύμφωνα με την ανακοίνωση, αναδεικνύει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραγωγικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα για την εξεύρεση του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού. Οι επιχειρήσεις ιεραρχούν ως σημαντικότερο εμπόδιο στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας, τις ελλείψεις σε δεξιότητες και όχι τη μη διαθεσιμότητα τυπικών προσόντων (τίτλοι σπουδών κλπ.).
Εκτός, όμως, από τις δυσκολίες στην κάλυψη των κενών θέσεων εργασίας, η έρευνα δείχνει ότι οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ελλείψεις γνώσεων και δεξιοτήτων και στο ανθρώπινο δυναμικό που ήδη απασχολούν και μάλιστα, σε ακόμη υψηλότερο ποσοστό. Το πρόβλημα είναι, επίσης, εντονότερο για τις περισσότερο εξωστρεφείς επιχειρήσεις όπου οι ελλείψεις δεξιοτήτων εντοπίζονται και σε επαγγέλματα υψηλών προσόντων. Επαγγέλματα κρίσιμα για τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε εξωστρεφείς δραστηριότητες ή σε διεθνείς αλυσίδες παραγωγής αξίας και η εξάσκησή τους απαιτεί παιδεία, γνώσεις και δεξιότητες διαχείρισης καινοτομίας, εξωστρέφειας, ανάπτυξης στρατηγικών πωλήσεων κλπ. Σε κλαδικό επίπεδο, η αγροδιατροφή και η εφοδιαστική αλυσίδα καταγράφουν ιδιαίτερα σημαντικές ελλείψεις γνώσεων και δεξιοτήτων κυρίως σε επαγγέλματα μεσαίων προσόντων.
Η έρευνα εντοπίζει ως σημαντικότερες τις ελλείψεις που αφορούν στις τεχνικές δεξιότητες, αυτές δηλαδή που αφορούν στην εκτέλεση συγκεκριμένης εργασίας ή /και επαγγέλματος. Όσον αφορά στις οριζόντιες δεξιότητες, αξιοσημείωτη είναι η σημαντική αναφορά ελλείψεων από τις μεγαλύτερες και τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις για τα επαγγέλματα υψηλών προσόντων στην «οργάνωση και διοίκηση έργου» και στη «διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας». Ως σημαντικότερος λόγος δημιουργίας νέων αναγκών σε γνώσεις και δεξιότητες καταγράφεται η εισαγωγή νέων τεχνολογιών. Η έλλειψη δεξιοτήτων προκαλεί στις επιχειρήσεις αύξηση του φόρτου εργασίας για το υφιστάμενο προσωπικό. Ειδικά, οι εξωστρεφείς και οι μεγάλες επιχειρήσεις, αναφέρουν ως σημαντικότερη επίπτωση της έλλειψης, το υψηλότερο λειτουργικό κόστος και την καθυστέρηση στην ανάπτυξη νέων προϊόντων ή/και υπηρεσιών.
Κλείνοντας, επισημαίνεται ότι το χάσμα μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς δεξιοτήτων στην ελληνική αγορά εργασίας αναμένεται να διευρυνθεί στο μέλλον, καθώς ο διεθνής ανταγωνισμός θα εντείνεται και οι επιχειρήσεις θα καλούνται να ενσωματώνουν εντατικότερα νέες τεχνολογίες στην παραγωγική διαδικασία. Για την αντιμετώπισή του και με σκοπό την οικοδόμηση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού παραγωγικού προτύπου για τη χώρα, απαιτείται η προώθηση ριζικών μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση προς τις ακόλουθες κατευθύνσεις:
- Αποτελεσματικότερη διασύνδεση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της σύγχρονης παραγωγικής οικονομίας και των ανταγωνιστικών επιχειρήσεων.
- Προώθηση των γνώσεων και δεξιοτήτων STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics).
- Ενίσχυση της σύγχρονης τεχνολογικής και της τεχνικής εκπαίδευσης.
- Προώθηση των ψηφιακών δεξιοτήτων.
- Ενίσχυση των μεθόδων μάθησης που βασίζονται στην εργασία (μαθητεία, πρακτική άσκηση κλπ.) σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
- Εφαρμογή εκπαιδευτικών μεθόδων και τεχνικών για την ανάπτυξη των απαραίτητων οριζόντιων (γνωσιακών) δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
