Στο στόχαστρο του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν μετά τους μετανάστες, φαίνεται να βρίσκονται και οι άστεγοι. Με νέους νόμους πλέον το να είσαι άστεγος στην Ουγγαρία θα παραβιάζει το Σύνταγμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει βρει και κάποια λύση.
«Η κυβέρνηση συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να παίξει άλλο το χαρτί των μεταναστών και αυτό καθώς δεν υπάρχουν μετανάστες στη χώρα. Τα ζητήματα μετανάστευσης μπορούν ακόμα να του χρησιμεύσουν ως προπαγανδιστικό χαρτή, όμως για τα τοπικά προβλήματα χρειάζεται ένας νέος αποδιοπομπαίος τράγος» λέει ο Γκαμπόρ Ιβανί, ένας ιερέας που διατηρεί καταφύγια αστέγων στη Βουδαπέστη. Με τους νέους νόμους, όσοι συλλαμβάνονται να είναι άστεγοι και αρνούνται να πάνε σε κάποιο από τα καταφύγια που τους προτείνει η αστυνομία, θα βρίσκονται αντιμέτωποι είτε με την καταναγκαστική εργασία είτε με την φυλάκιση. Η αστυνομία, θα έχει παράλληλα την ευχέρεια να κατάσχει και τα υπάρχοντά τους.
Οι άστεγοι, σύμφωνα με το theguardian.com, αποτελούν σίγουρα ένα διακριτό κομμάτι της Βουδαπέστης. Κοιμούνται σε πάρκα και κάτω από γέφυρες. Ο Ιβάνι, τονίζει ότι ο αριθμός των κλινών στα καταφύγια της πόλης δεν φτάνει για να τους φιλοξενήσει όλους. Ένα από τα καταφύγιά του, έχει από 12 κρεβάτια σε κάθε δωμάτιο. Τον χειμώνα, τα σπίτια με τα 130 κρεβάτια, φιλοξενούν ακόμα και 300 ανθρώπους έκαστο, ενώ επιστρατεύονται στρώματα γιόγκα και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί.
Παρόλα αυτά, η κατάσταση και στα καταφύγια είναι άθλια. Τόσο που κάποιοι άστεγοι υποστηρίζουν πως είναι καλύτερα να μένεις στον δρόμο. «Είναι γεμάτα ψείρα και από την στιγμή που κολλάς δεν μπορείς να τις ξεφορτωθείς» λέει ο Έρικ Ζέκελ, ένας 47χρονος που είναι άστεγος εδώ και 20 χρόνια. Ζει στο δρόμο, ψάχνοντας για φαγητό στους κάδους απορριμάτων. «Η αστυνομία με έχει σαπίσει στο ξύλο αρκετές φορές. Φορούν γάντια και δεν αφήνουν σημάδια. Προσπαθούν να σε μετακινήσουν πέρα από τον χώρο ευθύνης τους, ώστε να γίνεις πρόβλημα κάποιας άλλης μονάδας». Η σταυροφορία της ουγγρικής κυβέρνησης ενάντια στους άστεγους, χρονολογείται από την ημέρα που ο Βίκτορ Όρμπαν έγινε πρωθυπουργός το 2010. Τότε, ο υπουργός Εσωτερικών είχε προσπαθήσει να περάσει έναν ανάλογο νόμο που έκανε ευκολότερο για τις δημοτικές αρχές να μετακινούν τους αστέγους από τους δρόμους, όμως το συνταγματικό δικαστήριο τον έκρινε, αντισυνταγματικό.
Ως απάντηση, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα για να παρακάμψει τον νόμο σε αρκετές περιπτώσεις: πέρασε ήδη μια αλλαγή στο σύνταγμα. Έτσι ένα νέο άρθρο έκανε παράνομο για κάποιον να κοιμάται σε μνημεία ή σημαντικά για την εικόνα της πόλης μέρη και πέριξ αυτών. Κάπως έτσι απέκλεισε μεγάλα κομμάτια της πρωτεύουσας για τους άστεγους. «Υπάρχουν πολλές χώρες που γίνεται κουβέντα ώστε να ποινικοποιηθούν οι άστεγοι, όμως μόνο η Ουγγαρία το προβλέπει πια στο Σύνταγμά της» λέει ο Μπάλιντ Μίσετιτς, κοινωνιολόγος και ακτιβιστής για το δικαίωμα στη στέγαση.
Η προηγούμενη νομοθεσία, έδινε στην αστυνομία το δικαίωμα να μετακινεί κόσμο, όμως το νέο άρθρο του Συντάγματος, όπως αναμεταδίδει το reader.gr, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή από τις 15 Οκτωβρίου, εισάγει την απαγόρευση του να είσαι άστεγος, ρητά διατυπωμένη. Ο εκπρόσωπος του Όρμπαν, Ζόλταν Κόβατς δηλώνει πως η ουγγρική κυβέρνηση δαπανά πολύ περισσότερα λεφτά από πολλές κυβερνήσεις της Δύσης για τους άστεγους και πως είναι ως εκ τούτου παράλογο να κατηγορείται για κυνισμό. Ο ίδιος μάλιστα παρουσίασε στατιστικές που δείχνουν πως ο προϋπολογισμός για τις κοινωνικές υπηρεσίες που ασχολούνται με το συγκεκριμένο ζήτημα χρηματοδοτήθηκαν με 28 εκατ. ευρώ το 2018, συμπεριλαμβανομένων και των επιδοτήσεων στα καταφύγια αστέγων.
«Δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα το να μένεις στον δρόμο, γιατί ο δρόμος είναι για όλους. Χρειάζονται συγκεκριμένοι νόμοι» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Όρμπαν. Παρόλα αυτά η γλώσσα που χρησιμοποιεί η ουγγρική κυβέρνηση για τους άστεγους είναι ενδεικτική. «Συμπεριφέρονται και ενεργούν με έναν τρόπο ενοχλητικό για τους άλλους ανθρώπους και μολύνουν τους δρόμους. Κάνουν την χρήση των δημοσίων χώρων αδύνατη, φοβίζουν και αηδιάζουν τους φυσιολογικούς ανθρώπους» δήλωσε τοπικός παράγοντας της Βουδαπέστης, αιτούμενος την νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης.
Ο Ιβάνι σημειώνει πως «Το να είναι κανείς άστεγος δεν είναι επιλογή. Είναι τόσο παράλογο όσο και το να ποινικοποιείς μια αρρώστια». Ακόμα αρκετοί είναι οι άστεγοι που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες ή και εξαρτήσεις, άλλοι όμως είναι απλά άνθρωποι που φαλήρισαν οικονομικά και δεν κατάφεραν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Κάποιος μακροχρόνια άνεργος στην Ουγγαρία, λαμβάνει μόλις 72 ευρώ μηνιαίως, ενώ όσοι βρίσκονται στο κρατικά χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα εργασίας της Ουγγαρίας, λαμβάνουν μηνιαίως περίπου τα διπλάσια, τα οποία όμως και πάλι δεν φτάνουν ούτε για την ενοικίαση δωματίου στην πρωτεύουσα της χώρας.
