Μόνο τα γνωστά μέτρα που περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο μνημόνιο θα ενσωματώνει ο προϋπολογισμός του 2018, το προσχέδιο του οποίου θα κατατεθεί Στη Βουλή την ερχόμενη Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου. Το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο διαπραγματεύεται ήδη με τους εκπροσώπους των δανειστών την αναβολή εφαρμογής τριών μέτρων που θα επιβάρυναν τα νοικοκυριά και την οικονομία γενικότερα. Επιδιώκει επίσης να εξασφαλίσει τη συναίνεση των Θεσμών για μία ρύθμιση- θετική έκπληξη, που αφορά τις ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών.
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού που σκιαγραφεί την οικονομική πολιτική του επόμενου έτους, θα οριστικοποιηθεί με το τελικό κείμενο που θα κατατεθεί στη Βουλή περί τις 20 Νοεμβρίου και θα ψηφιστεί τον Δεκέμβριο.
Μεταξύ του προσχεδίου και του τελικού σχεδίου θα μεσολαβήσει η κάθοδος της τρόικας για την 3η αξιολόγηση, στην οποία το δημοσιονομικό τοπίο του 2018 θα είναι ένα από τα βασικά σημεία αντιπαράθεσης. Ο στόχος του προγράμματος για το επόμενο έτος είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, τον οποίο (στόχο) αποδέχονται οι Ευρωπαίοι, αλλά τον αμφισβητεί το ΔΝΤ. Το Ταμείο θεωρεί ότι θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα, καθώς εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα, θα διαμορφωθεί έως το 2,2% του ΑΕΠ, δηλαδή υπάρχει μια διαφορά της τάξης του 1,3% του ΑΕΠ ή περίπου 2,3 δισ. ευρώ.
Στόχος της Κυβέρνησης είναι να πείσει το ΔΝΤ, ότι ο στόχος θα επιτευχθεί και σε κάθε περίπτωση, να μην αλλάξει δραματικά το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού σε σχέση με το προσχέδιο.
Διευκρινίζεται πως, το κοινωνικό μέρισμα, που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση, από το υπερπλεόνασμα του 2017, θα αφορά και θα επιβαρύνει στο φετινό έτος και όχι το 2018 και θα χορηγηθεί εφόσον πειστούν οι δανειστές πώς πράγματι θα προκύψει, δεδομένου ότι μέχρι τον Δεκέμβριο, δεν θα είναι γνωστά τα ακριβή αποτελέσματα του προϋπολογισμού του 2017.
Τα 9 σίγουρα μέτρα
Αναλυτικότερα, τα βέβαια μέτρα που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός του 2018 είναι:
1. Μείωση κατά 50% του κονδυλίου που διατίθεται για την καταβολή επιδόματος θέρμανσης, με στόχο την εξοικονόμηση 47 εκατ. ευρώ.
2. Κατάργηση της έκπτωσης φόρου ύψους 1,5%, που ισχύει στην παρακράτηση φόρου μισθωτών και συνταξιούχων με στόχο την εξοικονόμηση 68 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται πως στην παρακράτηση φόρου, κάθε μήνα δεν παρακρατείται ολόκληρος ο φόρος, αλλά το 98,5%. Από το 2018 θα παρακρατείται το 100% στην πηγή.
3. Κατάργηση της έκπτωσης κατά 10% επί του φόρου για τις ιατρικές δαπάνες. Μέχρι και πέρυσι, υπήρχε φοροαπαλλαγή για τις συγκεκριμένες δαπάνες, εφόσον αυτές υπερβαίνουν συνολικά το 5% του ετήσιου ατομικού εισοδήματος. Στόχος η εξοικονόμηση 121 εκατ. ευρώ.
4. Κατάργηση της έκπτωσης που ισχύει για τη βoυλευτική αποζημίωση και την αντίστοιχη φοροαπαλλαγή των δικαστικών, που θα αποδώσει 44 εκατ. ευρώ.
5. Επιβολή φόρου επί των εισοδημάτων από περιστασιακές και βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακίνητης περιουσίας, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούνται μέσω της διεθνούς διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb, με βάση την κλίμακα φορολόγησης των ενοικίων.
6. Επιβολή φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής θα ξεκινάει από 0,5 ευρώ για τα ξενοδοχεία με ένα ή 2 αστέρια και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και θα κλιμακώνεται μέχρι και τα 4 ευρώ ανά διανυκτέρευση για τα πεντάστερα ξενοδοχεία.
7. Επέκταση για ένα χρόνο της εισφοράς στη ναυτιλία με στόχο πρόσθετα έσοδα 107 εκατ. ευρώ.
8. Κατάργηση όλων των άλλων επιδομάτων για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης, με στόχο την εξοικονόμηση 12 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για το επίδομα απροστάτευτων τέκνων (3 εκατ. ευρώ), τα επιδόματα ανεργίας για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (5 εκατ. ευρώ), τα επιδόματα φτώχειας και φυσικών καταστροφών (4 εκατ. ευρώ).
9. Αυστηρή εφαρμογή των θεσμών του rebate για τη δαπάνη φαρμάκου και του claw back για τα ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγωνιστικά κέντρα με στόχο την εξοικονόμηση δαπανών 188 εκατ. ευρώ.
Τα αντίμετρα και η έκπληξη
Ο κατάλογος των μέτρων περιέχει, ακόμη 4 μέτρα, τα οποία, όμως η κυβέρνηση διαπραγματεύεται την αναβολή τους ή την άμβλυνση των επιπτώσεων.
1. Μεταξύ των μέτρων που έχουν ήδη νομοθετηθεί και αφορούν στο 2018 είναι και η αύξηση της εισφοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες μέσω του υπολογισμού των εισφορών στις ακαθάριστες αποδοχές με στόχο αύξηση εσόδων 53 εκατ. ευρώ για το 2018, 124 εκατ. ευρώ το 2019, 126 εκατ. ευρώ το 2020 και 128 εκατ. ευρώ το 2021. Ταυτόχρονα όμως, η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να ανοίξει ξανά το φάκελο των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών, και να άρει τις αδικίες που και η ίδια παραδέχεται πως υπάρχουν, για το 20% των ελευθέρων επαγγελματιών. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Εργασίας, κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα επεξεργάζεται μέτρα που θα ελαφρύνουν την επιβάρυνση των ελευθέρων επαγγελματιών, μέσα, από τον ορισμό ανώτατου ύψους εισφορών η άλλων ανακουφιστικών παρεμβάσεων.
2. Η επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων, με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου. Το μέτρο, που έχει αναβληθεί πολλές φορές κανονικά πρέπει να εφαρμοστεί από την 1-1-2018. Το ΥΠΟΙΚ ζητεί νέα αναβολή, για την 1-1-2019 και αφού στο μεταξύ έχουν αναθεωρηθεί οι αντικειμενικές αξίες. Ο φόρος επιβαρύνει τον πωλητή του ακινήτου, ενώ ο αγοραστής θα εξακολουθεί να επιβαρύνεται με φόρο μεταβίβασης 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
3. Η αποφυγή να περάσει στους καταναλωτές μέσα από νέες ανατιμήσεις στους λογαριασμούς της ΔΕΗ το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ), η κάλυψη των οποίων αποτελεί μνημονιακή απαίτηση. Δεδομένου, μάλιστα, ότι το κόστος ανέρχεται σε 360 εκατ. ευρώ, εξετάζεται η σταδιακή καταβολή του συγκεκριμένου ποσού στη ΔΕΗ σε βάθος 2-3 ετών. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρότεινε να μην αναληφθεί το κόστος από τους καταναλωτές, αλλά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα, προτάθηκε να επιστραφεί από το υπουργείο Οικονομικών στον ειδικό λογαριασμό ΥΚΩ ένα μέρος από το ποσό του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εισπράττει κάθε χρόνο το Δημόσιο από το πετρέλαιο που χρησιμοποιούν οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά. Είναι πάντως ένα ανοιχτό ζήτημα και στη χειρότερη περίπτωση, η επίπτωση θα είναι σταδιακή, και όχι εφάπαξ.
4. Η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε 32 νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, που κανονικά πρέπει να εφαρμοστεί από την 1-1-2018. Οι συντελεστές ΦΠΑ θα αυξηθούν από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στο 6%, στο 13% και στο 24% αντίστοιχα, αλλά το υπουργείο οικονομικών ζητεί αναβολή, λόγω της επιβάρυνσης των νησιών από το μεταναστευτικό. Πρόκειται για τα νησιά:
• Λέσβος
• Χίος
• Σάμος
• Λήμνος
• Ικαρία
• Άγιος Ευστράτιος
• Ψαρά
• Οινούσσες
• Φούρνοι
• Θύμαινα
• Άγιος Μηνάς
• Κως
• Κάλυμνος
• Αστυπάλαια
• Κάσος
• Τήλος
• Σύμη
• Λέρος
• Νίσυρος
• Πάτμος
• Χάλκη
• Σαριά
• Λειψοί
• Ψέριμος
• Αγαθονήσι
• Λέβιθα
• Καστελόριζο (ή Μεγίστη)
• Αρκοί
• Γυαλί
• Τέλενδος
• Φαρμακονήσι
• Κίναρος
