Σημαντικές, αλλά διαμφισβητούμενες παραχωρήσεις φαίνεται να εξασφαλίζει η Βρετανία για την παραμονή της στην ΕΕ. Παράδειγμα: ο περιορισμός κοινωνικών επιδομάτων για ευρωπαίους πολίτες. Από την αρχή της σχετικής διαπραγμάτευσης οι Βρετανοί ζητούσαν να περιοριστεί η πρόσβαση πολιτών από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ σε κοινωνικά επιδόματα. Θέλοντας να προσεταιριστεί το Λονδίνο, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ συμφώνησε κατ΄αρχήν με τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να θεσπιστεί ένα «φρένο κινδύνου» για τον περιορισμό των επιδομάτων προς τους πολίτες της ΕΕ, το οποίο θα ενεργοποιείται σε περίπτωση που το βρετανικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είτε επιβαρύνεται υπερβολικά, είτε πλήττεται από επαναλαμβανόμενες καταχρήσεις.
Λογική πρόβλεψη ή σαφής παραβίαση του κοινοτικού δικαίου και κυρίως της θεμελιώδους αρχής που επιβάλει, σε κάθε κράτος-μέλος, ίση μεταχείριση των πολιτών από άλλα κράτη-μέλη με τους ημεδαπούς; Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γιώργος Κύρτσος, ο οποίος συμμετέχει σε ομάδα εργασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τις σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο, κάνει λόγο για «άδικο μέτρο», το οποίο κατ΄αρχήν φαίνεται να αφορά χαμηλόμισθους εργαζόμενους από την ανατολική Ευρώπη. «Όλοι αυτοί οι εκατοντάδες χιλιάδες από την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, κατά την άποψή μου, περισσότερα προσφέρουν στην οικονομία και στο κράτος-πρόνοιας του Ηνωμένου Βασιλείου απότι διεκδικούν. Στη βάση της πολιτικής σκοπιμότητας θυσιάζονται κοινωνικά δικαιώματα με έναν τρόπο που μπορεί να δημιουργήσει επικίνδυνο προηγούμενο, διότι και άλλοι έχουν εθνικές ανάγκες και μπορεί να ζητήσουν να καλυφθούν σε βάρος των ελευθεριών που ισχύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι δυσάρεστο, αλλά απʼότι φαίνεται, το έχουν αποδεχθεί όλοι οι μεγάλοι παίκτες».
«Φρένο κινδύνου» και για Έλληνες;
Τον διαχωρισμό μεταξύ των Βρετανών και «των άλλων», επικρίνει και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου. Όπως επισημαίνει πάντως, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle, το διαμφισβητούμενο «φρένο κινδύνου» δεν φαίνεται να αφορά τόσο τους Έλληνες που ζουν και εργάζονται στη Μ.Βρετανία. «Κατά τη γνώμη μου ο κίνδυνος δεν αφορά μόνο ή κυρίως τους Έλληνες. Αφορά άλλους μετανάστες, από άλλες, φτωχότερες χώρες. Είναι κάτι, το οποίο παραβιάζει τους βασικούς κανόνες της ΕΕ για την ισότητα των πολιτών στις ευκαιρίες. Δημιουργούνται πολίτες δύο κατηγοριών. Αυτό είναι τελείως έξω από τις αρχές της ΕΕ. Άρα, αν δεχθούμε αυτές τις παραχωρήσεις, στην πραγματικότητα αυτό αποτελεί τη χαριστική βολή στις ευρωπαϊκές αξίες», επισημαίνει ο έλληνας ευρωβουλευτής.
Οι περισσότεροι από τους Έλληνες που διαμένουν στη Βρετανία είναι επιστήμονες, ελεύθεροι επαγγελματίες ή στελέχη ναυτιλιακών επιχειρήσεων και επομένως δεν φαίνεται να επηρεάζονται άμεσα από πιθανούς περιορισμούς στην παροχή κοινωνικών επιδομάτων. Ωστόσο η Βρετανία γίνεται πλέον, και λόγω της γλώσσας, ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για νέους Έλληνες χωρίς υψηλή επαγγελματική εξειδίκευση, οι οποίοι αναζητούν δουλειά στο εξωτερικό. Το «φρένο κινδύνου» επηρεάζει και αυτούς τους ανθρώπους, προειδοποιεί ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος. «Να σας δώσω ένα παράδειγμα: ο γιος μου ο μικρός είναι στέλεχος ναυτιλιακής στο Σίτυ του Λονδίνου. Προφανώς δεν τον αφορά, διότι είναι καλά αμοιβόμενος. Αλλά όταν τον επισκέπτομαι πηγαίνω σε εστιατόρια και καμιά φορά με σερβίρουν νέοι Έλληνες που έχουν πάει να δουλέψουν. Μπαίνω σε εμπορικά καταστήματα όπου με εξυπηρετούν νέοι Έλληνες ή νέες Ελληνίδες. Επομένως ισχύουν γι αυτούς οι περιορισμοί που ισχύουν για τους Ούγγρους, τους Πολωνούς, όλους όσοι ξεκινάνε τώρα και είναι χαμηλόμισθοι».
Παρόμοια άποψη εκφράζει ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι». Υποστηρίζει μάλιστα ότι το θέμα τίθεται για τους έλληνες εργαζόμενους πιο επιτακτικά τον τελευταίο καιρό, καθώς η οικονομική κρίση αναγκάζει πολλούς νέους Έλληνες να αναζητήσουν δουλειά στο εξωτερικό. «Μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει ότι στην Αγγλία πήγαιναν επιστήμονες, πήγαιναν γιατροί, πήγαινε ένας κόσμος που δεν στόχευε στα κοινωνικά επιδόματα. Αλλά είναι κάτι που μόνο από ρατσισμό θα μπορούσαμε να πούμε ότι αφορά τους Ρουμάνους και τους Βούλγαρους. Αφορά όλους όσους δεν έχουν δουλειά, όλους όσους στη χώρα τους οι συνθήκες δεν είναι ελπιδοφόρες. Οπότε δεν αποκλείει κανείς ότι και Έλληνες θα βρεθούν στη Μ.Βρετανία και θα έχουν απόλυτη ανάγκη των επιδομάτων, διότι χωρίς αυτά δεν θα μπορούν να ζήσουν» λέει ο Μίλτος Κύρκος στην Deutsche Welle.
Δεν έχει «κλείσει» το θέμα
Ωστόσο- και αυτό δυσαρεστεί τους Βρετανούς- δεν υπάρχει κάποιος αυτοματισμός για να περιοριστεί η εκταμίευση κοινωνικών δικαιωμάτων. Μάλιστα, η κατ΄αρχήν συμφωνία Τουσκ-Κάμερον προβλέπει ότι το περιβόητο «φρένο κινδύνου» για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν θα ενεργοποιείται με απόφαση του Λονδίνου, αλλά της Κομισιόν. Και αυτό μετά από ενδελεχή εξέταση, ενδεχομένως και μετά από έγκριση των υπολοίπων κρατών-μέλων, μία διαδικασία που διαρκεί τουλάχιστον έναν χρόνο.
Η διαπραγμάτευση για το ζήτημα αυτό, θεμελιώδες για το μέλλον της Ευρώπης, δεν τελειώνει, αλλά μόλις αρχίζει. Πάντως ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος επισημαίνει ότι το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης θα ήταν πιο ελπιδοφόρο, αν η ίδια η ΕΕ βρισκόταν σε καλύτερη κατάσταση. «Αν λειτουργούσε σωστά ο γαλλο-γερμανικός άξονας, που παραδοσιακά διευκολύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και αν η Ιταλία είχε τον παλαιό πρωταγωνιστικό της ρόλο στα θέματα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προφανώς θα είμαστε και πιο απαιτητικοί στη συνεννόησή μας με το Λονδίνο. Αλλά επειδή δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά, τελικά έχουμε μία εικόνα ανθρώπων που θέλουν να βολέψουν μία προβληματική κατάσταση, για να κερδίσουν χρόνο και να δούν πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα...»
