Σε σημαντικό ζήτημα διεθνώς έχει καταστεί το θέμα του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού το οποίο αποτελεί σήμερα ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα, καθώς οι περισσότεροι πολίτες φαίνεται να έχουν σχετική ή ακόμα και πλήρη άγνοια για βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες και χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Έρευνες στις ΗΠΑ, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού καθηγητής Νίκος Φίλιππας, δείχνουν ότι η έλλειψη χρηματοοικονομικών γνώσεων κοστίζει στους Αμερικανούς πολίτες συνολικά πάνω από 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Δύο στους τρείς πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο χαρακτηρίζονται ως χρηματοοικονομικά αναλφάβητοι, αφού αδυνατούν να απαντήσουν σε απλές ερωτήσεις ανατοκισμού, πληθωρισμού και διασποράς του κινδύνου.
Στο 45% τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στην Ελλάδα
Όσον αφορά στην Ελλάδα, όπως αναφέρει ο κ.Φίλιππας, σύμφωνα με έρευνα της Standards and Poor ‘s (2015), η οποία προέβη στην μέτρηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μέσω της μέτρησης της χρηματοοικονομικής γνώσης, τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού ανήλθαν στο 45% και κινήθηκαν λίγο χαμηλότερα από τα αντίστοιχα της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Από έρευνα του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού (HFLI – Hellenic Financial Literacy Institute), στην οποία συμμετείχαν 456 προπτυχιακοί φοιτητές, προκύπτει ότι ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 45% δεν μπόρεσε να απαντήσει σωστά στην απλή ερώτηση ποιό ποσό είναι χαμηλότερο, τα 105 ευρώ ή τα 100 ευρώ +3%, όπως επίσης και στο πόσα περίπου χρήματα θα έχει κάποιος μετά από 5 χρόνια αν διατηρεί λογαριασμό 100 ευρώ με 10% τόκο ετησίως. Αντίθετα η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών, άνω του 80%, είχαν σωστή αντίληψη για τον πληθωρισμό.
Πάντως, όπως επισημαίνει ο κ.Φίλιππας, είναι αρκετά προβληματικό ότι σχεδόν ένα 20% δεν μπόρεσε να απαντήσει σωστά στο: αν μετά από 10 χρόνια οι τιμές των προϊόντων διπλασιαστούν και παράλληλα την ίδια περίοδο διπλασιαστεί το εισόδημα, θα αγοράζει λιγότερα, τα ίδια ή περισσότερα προϊόντα. Σωστά σε ποσοστό 77% απάντησαν επίσης στην ερώτηση για τη διασπορά κινδύνου. Ωστόσο, μόλις το 19% απάντησε σωστά σε όλες τις ερωτήσεις.
Στόχος η καταπολέμηση του Xρηματοοικονομικού Aναλφαβητισμού
Το Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού (HFLI – Hellenic Financial Literacy Institute), όπως μας ενημερώνει ο πρόεδρος του, αποτελεί τον πρώτο μη κερδοσκοπικό οργανισμό της χώρας μας με αποστολή την καταπολέμηση του Xρηματοοικονομικού Aναλφαβητισμού.
Το Ινστιτούτο, έχει αναλάβει δράσεις για την ανάδειξη της αξία της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στη ζωή κάθε πολίτη, διοργανώνοντας ειδικές ενημερωτικές εκδηλώσεις σε παιδιά του δημοτικού αλλά και του γυμνασίου, συνέδρια, πραγματοποιώντας συνεχή έρευνα, δημιουργώντας περιεχόμενο και σύγχρονο εκπαιδευτικό υλικό, όπως είναι τα δύο δημοσιευμένα βιβλία με τίτλο «Αποταμιεύοντας για το μέλλον μας» και «Προγραμματίζοντας για το μέλλον μας» αντίστοιχα και η έντυπη έκδοση των πρακτικών του 1ου συνεδρίου για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό.
Ταυτόχρονα κτίζει ισχυρές διεθνείς συνεργασίες (Ernst & Young, European Investment Bank, Interamerican part of ACHMEA, Technological University of Limassol, University of Glasgow, University of Piraeus).
Για 2η χρονιά το συνέδριο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού
Πιο πρόσφατη δράση αποτέλεσε το Συνέδριο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού που πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Το Συνέδριο έλαβε έντονο διεθνή χαρακτήρα καθώς προσκεκλημένη και κεντρική ομιλήτρια στη φετινή εκδήλωση ήταν η Dr Adele Atkinson, Senior policy analyst within the OECD Financial Education and Consumer Protection Unit, η οποία ανέλυσε τις «Εθνικές στρατηγικές για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση και τη σχετική εργαλειοθήκη και το δίκτυο του ΟΟΣΑ».
Μιλώντας στο συνέδριο ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κος Λαζαρίδης αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού στην κοινωνία και στις δράσεις του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών σχετικά με την διάχυση της χρηματοοικονομικής γνώσης.
Ο επίκουρος καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Κύπρου κος Ανδρέου, παρουσίασε την έρευνα που διεξήγαγε με στόχο τη μέτρηση του επιπέδου των χρηματοοικονομικών γνώσεων των Κύπριων φοιτητών σε βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες.
Ο Γιάννης Καντώρος, διευθύνων σύμβουλος της ΙΝΤERAMERICAN -η οποία ήταν χορηγός του Συνεδρίου- ανέπτυξε με στοιχεία το θέμα της υστέρησης της ασφαλιστικής γνώσης στους Έλληνες πολίτες και τις δράσεις της εταιρείας για την καταπολέμηση του ασφαλιστικού αναλφαβητισμού.
Η Βουλευτής Α’ Αθηνών Όλγα Κεφαλογιάννη, εστίασε στον Χρηματοοικονομικό Αναλφαβητισμό των γυναικών, τις αιτίες που τον προκαλούν αλλά και τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν τόσο από την πολιτεία όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, για την προώθηση της θέσης της γυναίκας στην ιεραρχία της πολιτικής και των επιχειρήσεων .
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πειραιά ‘Αγγελος Κότιος, ανέπτυξε τον ρόλο των Πανεπιστημίων στην διάχυση της Χρηματοοικονομικής γνώσης στην κοινωνία και τις δράσεις του Πανεπιστημίου Πειραιά για την χρηματοοικονομική εκπαίδευση, με χαρακτηριστική τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Πειραιά με το George Washington University. Ο Γεώργιος Πάνος, καθηγητής χρηματοοικονομικής στη σχολή διοίκησης Adam Smith του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, παρουσίασε τα ευρήματα της πρωτότυπης μελέτης του για τις ΗΠΑ, σε συνεργασία με οικονομολόγους από την Παγκόσμια Τράπεζα και το Παγκόσμιο Κέντρο Αριστείας στο Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό στην Ουάσιγκτον.
Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου εστιάστηκαν στις αναγκαίες δράσεις και Εθνικές Στρατηγικές για την αντιμετώπιση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού στους πολίτες, τον ασφαλιστικό Αλφαβητισμό, τις αναγκαίες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και το ρόλο της επιχειρηματικότητας.
