Τη σταθερή πορεία της ΕΚΤ προς τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, αρχής γενομένης από μια μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο, επιβεβαίωσε σήμερα η Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά τη συνεδρίαση του συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας. Προχώρησε, μάλιστα, σε μια ιδιότυπη... διακήρυξη ανεξαρτησίας της ευρωπαϊκής από την αμερικανική κεντρική τράπεζα, υπογραμμίζοντας ότι οι αποφάσεις της ΕΚΤ για τα επιτόκια λαμβάνονται με γνώμονα μόνο τον πληθωρισμό της ευρωζώνης, χωρίς να επηρεάζονται από τις κινήσεις της Fed, που ως γνωστόν, μετά τα απογοητευτικά τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, δεν αναμένεται πλέον να προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο.
Ενδεικτικό του γεγονότος ότι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επικρατεί αισιοδοξία για τη μείωση του πληθωρισμού είναι αυτό που αποκάλυψε η κ. Λαγκάρντ: στη συνεδρίαση του συμβουλίου, ορισμένοι τραπεζίτες εξέφρασαν την άποψη ότι ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει επαρκώς, δηλαδή πρότειναν να αποφασισθεί από σήμερα η πρώτη μείωση επιτοκίων. Βέβαια, όπως τονίζουν αναλυτές, μια μείωση σήμερα θα ήταν πολύ πρόωρη, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη και η αναμενόμενη πορεία της Fed και πιθανόν να εξέθετε το ευρώ σε ισχυρή πίεση στην αγορά συναλλάγματος έναντι του δολαρίου.
Πάντως, η κ. Λαγκάρντ, σε επίμονες ερωτήσεις για το πόσο λαμβάνει υπόψη η ΕΚΤ στη χάραξη της πολιτικής της τις κινήσεις της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας επιχείρησε να υποβαθμίσει τη συσχέτισή τους, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη έχει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. «Δεν είναι καθρέπτης των ΗΠΑ η ευρωζώνη», είπε χαρακτηριστικά. Και τόνισε ότι, σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ ασκεί την πολιτική της στο πλαίσιο της εντολής της που αφορά την ευρωζώνη και οι αποφάσεις της εξαρτώνται πρωτίστως από την εξέλιξη του πληθωρισμού στην ευρωζώνη.
Στις αγορές υπήρχαν αμφιβολίες αν και κατά πόσο η ΕΚΤ μπορεί να κινηθεί ανεξάρτητα από τη Fed στη μείωση των επιτοκίων, στο βαθμό που θα κινδύνευε να αποδυναμωθεί το ευρώ. Η κ. Λαγκάρντ ερωτήθηκε αν ανησυχεί το συμβούλιο για ενδεχόμενη πτώση του ευρώ σε ισοτιμία με το δολάριο, αλλά έδωσε τη σταθερή απάντηση που δίνεται για αυτό το θέμα από την ΕΚΤ, δηλαδή ότι δεν αποτελεί στόχο της πολιτικής της η διαμόρφωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Με άλλα λόγια, το μήνυμα ήταν ότι η μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο θα αποφασισθεί, ακόμη και αν υπάρξει μια πίεση στο ευρώ, δεδομένου ότι η Fed δεν αναμένεται πλέον να προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση τον ίδιο μήνα.
Από τα συμφραζόμενα των τοποθετήσεων της κ. Λαγκάρντ έγινε σαφές ότι διατηρείται ο προσανατολισμός σε μια πρώτη μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο, χωρίς όμως η κεντρική τράπεζα να δεσμεύεται για την πορεία ακολούθως, η οποία θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα στοιχεία. Όπως τόνισε, ότι είναι αναμενόμενο ο πληθωρισμός να παρουσιάζει διακυμάνσεις το επόμενο διάστημα, ιδιαίτερα ενόψει και της αύξησης των τιμών της ενέργειας, αλλά εξακολουθεί να επικρατεί η εκτίμηση ότι μέσα στο 2025 θα έχει υποχωρήσει κοντά στον στόχο του 2%. Σε κάθε περίπτωση, η κ. Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι η πολιτική της ΕΚΤ δεν μπαίνει κάθε φορά σε εποχές σύσφιξης ή χαλάρωσης, αλλά η ΕΚΤ ακολουθεί μια πολιτική όλων των εποχών, δηλαδή δεν θα διστάσει να αυξήσει και πάλι τα επιτόκια εάν ξεφύγει ο πληθωρισμός.
Σε ερώτηση για το πρόγραμμα στήριξης από την ΕΚΤ των κρατών που δέχονται πιέσεις στην αγορά ομολόγων και, ειδικότερα, αν η εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων και η αναμενόμενη υπαγωγή ορισμένων κρατών σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα μπορούσε να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από το σχετικό πρόγραμμα της ΕΚΤ, η κ. Λαγκάρντ παρέπεμψε στη σχετική ανακοίνωση που έχει εκδοθεί για αυτό το πρόγραμμα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ακόμη και κράτη σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα μπορούν να λαμβάνουν στήριξη από την ΕΚΤ. Είναι καλό νέο πάντως, όπως τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ, ότι το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο θα μπει σε ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν τις εκλογές, ώστε να υπάρχει σαφήνεια στην πολιτική που θα ακολουθηθεί στην Ευρώπη.
Η ανακοίνωση του συμβουλίου της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαιώνουν σε γενικές γραμμές την προηγούμενη αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός συνέχισε να μειώνεται, καθοδηγούμενος από τον χαμηλότερο πληθωρισμό των τιμών των ειδών διατροφής και των αγαθών. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού υποχωρούν, ο ρυθμός αύξησης των μισθών μετριάζεται σταδιακά και οι επιχειρήσεις απορροφούν μέρος της ανόδου του κόστους εργασίας στα κέρδη τους. Οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικές και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να επιδρούν ανασταλτικά στη ζήτηση, συμβάλλοντας στην ώθηση του πληθωρισμού προς τα κάτω. Όμως οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές είναι ισχυρές και διατηρούν τον πληθωρισμό των τιμών των υπηρεσιών σε υψηλά επίπεδα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα που συμβάλλουν σημαντικά στην εξελισσόμενη διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής του θα παραμείνουν επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο. Εάν η επικαιροποιημένη αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική ενίσχυε περαιτέρω την πεποίθησή του ότι ο πληθωρισμός συγκλίνει προς τον στόχο κατά τρόπο διαρκή, θα κρινόταν ενδεδειγμένο να μειωθεί το τρέχον επίπεδο περιορισμού της νομισματικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, και δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντιστοίχως.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, σκοπεύει να μειώσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες δανειοδοτικές πράξεις και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
***
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.
