Πρόστιμα μέχρι 21.000 ευρώ, αλλά και πλήθος διοικητικών κυρώσεων για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, προβλέπει ο Κανονισμός λειτουργίας των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (Π.Ε.Κ.Α.) του ΕΦΚΑ που τέθηκε σε εφαρμογή από τις 2 Νοεμβρίου 2022.
Κατά τις επισκέψεις στους επαγγελματικούς χώρους θα ελέγχονται και μη μισθωτοί, όπως υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, συντηρητές κ.λπ. που εντοπίζονται να παρέχουν υπηρεσίες στην επιχείρηση και εάν είναι ανασφάλιστοι ή συνταξιούχοι τότε θα επιβάλλονται και σε αυτούς κυρώσεις.
Ο Κανονισμός καθορίζει τον τρόπο διεξαγωγής των ελέγχων, κωδικοποιεί τις παραβάσεις και τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε κάθε περίπτωση παράβασης της εργατικής νομοθεσίας.
Έργο έργο των ΠΕΚΑ που διενεργούν ελέγχους σε όλη την ελληνική επικράτεια, όπου ασκείται επαγγελματική δραστηριότητα ή εκτελείται οικοδομοτεχνικό έργο είναι:
- η καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής,
- η πάταξη της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας,
- η προστασία των εργαζόμενων από την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων τους από παραβατικές συμπεριφορές εργοδοτών και
- η προστασία των εργοδοτών από τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Οι στόχοι
Τα ΠΕΚΑ διενεργούν επιτόπιους, ουσιαστικούς, τακτικούς, έκτακτους, ειδικούς και ελέγχους συμμόρφωσης με σκοπό να:
- εντοπίσουν αδήλωτους και υποδηλωμένους εργαζόμενους,
- επιβεβαιώσουν ότι οι υπάλληλοι που βρίσκονται στην επιχείρηση κατά τον έλεγχο αναγράφονται στον πίνακα προσωπικού (έντυπο Ε4),
- καταλογίσουν τις ασφαλιστικές εισφορές που αναλογούν σε βάρος των επιχειρήσεων και να επιβάλλουν τα αναλογούντα πρόστιμα σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης της ασφαλιστικής νομοθεσίας,
- διεκπεραιώσουν καταγγελίες, συλλέγοντας όλα τα προαπαιτούμενα στοιχεία.
- διαπιστώσουν την εικονική ασφάλιση και να προβούν σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες
Η διενέργεια επιτόπιου ελέγχου
Σε κάθε περίπτωση ελέγχου ή έρευνας οι υπάλληλοι των κλιμακίων ελέγχου δηλώνουν την ιδιότητά τους, την Υπηρεσία που υπηρετούν και:
αναφέρουν τον λόγο του ελέγχου κατά την είσοδο τους σε μια ελεγχόμενη επιχείρηση ή οικοδομοτεχνικό έργο:
- ζητούν να μιλήσουν με τον νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης ή τον ιδιοκτήτη του οικοδομοτεχνικού έργου ή τον ανάδοχο εργολάβο και σε περίπτωση απουσίας του, με τον υπεύθυνο που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης εκείνη τη στιγμή,
- επιδεικνύουν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα,
- φέρουν μαζί τους εντολή ελέγχου, την οποία επιδεικνύουν εφόσον ζητηθεί.
Οι έλεγχοι των ΠΕΚΑ θα μπορούν να γίνονται και με συνοδεία της Αστυνομίας, της Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, της ΑΑΔΕ, του ΣΔΟΕ της Πολεοδομίας, κ.λπ. ανάλογα με την περίπτωση.
Στην περίπτωση που δεν βρεθεί υπεύθυνο άτομο στις εγκαταστάσεις, ο έλεγχος αρχίζει και το γεγονός αυτό καταγράφεται στο δελτίο επιτόπιου ελέγχου.
Επίσης, σε περίπτωση που δεν κατέστη δυνατή με οποιονδήποτε τρόπο η γνωστοποίηση των στοιχείων ταυτότητας του εργαζόμενου λόγω άρνησης ή έγκαιρης αποχώρησής του από τον χώρο εργασίας, θα ζητείται η συνδρομή της Αστυνομίας.
Οι παραβάσεις και τα πρόστιμα
Το πρόστιμο, για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο που θα βρεθεί ορίζεται σε 10.500 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται:
- κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση και
- κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση.
Ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις που εντοπιστούν με παραβάσεις υποχρεώνονται σε:
- Ασφάλιση εργαζόμενου που βεβαιώθηκε αδήλωτος κατά τον επιτόπιο έλεγχο.
- Καταβολή της διαφοράς των αποδοχών που δηλώθηκαν και εκείνων που καταβλήθηκαν.
- Ασφάλιση του εργαζόμενου με χαμηλότερες αποδοχές από τις προβλεπόμενες, ή λόγω ασφάλισής του επί διαφορετικής ειδικότητας, ή λόγω δήλωσης έναρξης απασχόλησης διαφορετικής από τη δηλωθείσα στις ΑΠΔ.
- Αύξηση των ημερών εργασίας και των αντίστοιχων αποδοχών και εισφορών όταν από τον επιτόπιο έλεγχο διαπιστωθεί ή τεκμαίρεται ότι ο εργαζόμενος απασχολήθηκε διαφορετικές ημέρες ή ώρες από τις δηλωθείσες στον πίνακα προσωπικού ή στις συμβάσεις εργασίας.
- Διεκπεραίωση καταγγελίας όταν διαπιστώνεται παράλειψη ασφάλισης ή μη ορθή ασφάλιση εργαζόμενου.
- Απασχόληση εργαζόμενου σε επιτόπιο έλεγχο ή με οποιοδήποτε τρόπο, με αποδοχές και ειδικότητα διαφορετικής από τη δηλωθείσα απασχόληση (π.χ. ασφαλίζεται ως μπουφετζής ενώ βρίσκεται να απασχολείται ως σερβιτόρος).
- Ασφαλιστική τακτοποίηση εργαζόμενου στην επικουρική ασφάλιση λόγω υπαγωγής του σε αυτήν, βάσει ειδικότητας ή στον κλάδο πρόνοιας, εφόσον υφίσταται.
- Ασφαλιστική τακτοποίηση εργαζόμενων σε περίπτωση αναντιστοιχίας μεταξύ του ποσού αποδοχών που δηλώθηκε στη φορολογική δήλωση-εφορία (ΔΦΜΥ) και του ποσού που δηλώθηκε στον e-ΕΦΚΑ, μέσω της Α.Π.Δ.
- Μετατροπή της απασχόλησης από μειωμένη σε πλήρη όταν από τα στοιχεία ελέγχου (επιτόπιος έλεγχος, συμβάσεις εργασίας, μαρτυρικές καταθέσεις, αποδείξεις) διαπιστωθεί ότι ο ασφαλισμένος απασχολήθηκε με πλήρες ωράριο εργασίας.
Έλεγχος των... υδραυλικών
Αν κατά τον έλεγχο που διενεργούν τα αρμόδια όργανα του e-ΕΦΚΑ διαπιστωθεί απασχόληση ατόμων που ανήκουν στην κατηγορία των μη μισθωτών (π.χ. ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, συντηρητές μηχανημάτων κ.λπ.), αυτοί καταγράφονται στο δελτίο ελέγχου.
Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι οι εν λόγω εργαζόμενοι δεν διαθέτουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά π.χ. τιμολόγια ή δεν έχουν εγγραφεί στον eΕΦΚΑ ως μη μισθωτοί, είτε γιατί είναι νυν συνταξιούχοι και πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε γιατί δεν έχουν κάνει ποτέ έναρξη στη ΔΟΥ, τότε η έκθεση ελέγχου διαβιβάζεται στις αρμόδιες υπηρεσίες για αυτεπάγγελτη απογραφή ή επανεγγραφή στο μητρώο του e-ΕΦΚΑ ή για διακοπή σύνταξης και ενημερώνονται οι αρμόδιες αρχές π.χ. φορολογική διοίκηση, για περαιτέρω ενέργειες κατά την αρμοδιότητά τους.
