Η περιοδεία του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή δεν αποτελεί μόνο μια διπλωματική αποστολή. Όπως επισημαίνει το Associated Press (AP), συμπίπτει με την εντατικοποίηση των επιχειρηματικών δεσμών της οικογένειας Τραμπ στην περιοχή, οι οποίοι επεκτείνονται σε πολυτελή ακίνητα, επενδύσεις κρυπτονομισμάτων και συνεργασίες με κρατικά ταμεία από χώρες του Κόλπου.
Η αποδοχή ενός πολυτελούς αεροσκάφους αξίας 400 εκατ. δολαρίων από το Κατάρ, καθώς και η επιλογή της Σαουδικής Αραβίας ως πρώτου προορισμού για το ταξίδι του –χάρη στην προθυμία του βασιλείου να επενδύσει μαζικά σε αμερικανικές εταιρείες– αποτελούν για τον Τραμπ απλώς «έξυπνες κινήσεις». Όμως, κατά το AP, συνιστούν μέρος μιας ευρύτερης εικόνας, που εγείρει ερωτήματα για πιθανή εύνοια των ΗΠΑ προς ηγέτες της Μέσης Ανατολής, δεδομένων των προσωπικών δεσμών και των οικογενειακών συμφερόντων.
Οι επιχειρηματικές κινήσεις των Τραμπ στον Κόλπο
Πριν την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι γιοι του, Έρικ και Ντόναλντ Τζούνιορ, είχαν ήδη περιοδεύσει την περιοχή, προωθώντας τα συμφέροντα του Trump Organization, της οικογενειακής επιχείρησης που διευθύνουν, όσο ο Τραμπ βρίσκεται στον Λευκό Οίκο.
Ο Έρικ Τραμπ ανακοίνωσε σχέδια για την ανέγερση ενός εντυπωσιακού ουρανοξύστη 80 ορόφων με το όνομα Trump Tower στο Ντουμπάι, ενώ συμμετείχε και σε συνέδριο για τα κρυπτονομίσματα μαζί με τον Ζακ Γουίτκοφ, ιδρυτή της World Liberty Financial —της νέας κρυπτοεταιρείας της οικογένειας Τραμπ - και γιο του προσωπικού απεσταλμένου του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
«Είμαστε υπερήφανοι που επεκτείνουμε την παρουσία μας στην περιοχή», δήλωσε ο Έρικ Τραμπ, ανακοινώνοντας ότι η κατασκευή του Trump Tower Dubai θα ξεκινήσει το φθινόπωρο.
Σύμφωνα με το AP, η χρονική σύμπτωση της επίσημης επίσκεψης Τραμπ με την εντατικοποίηση των οικογενειακών του επιχειρηματικών σχεδίων στην περιοχή αναδεικνύει τη στρατηγική του να αγκαλιάζει τις διεθνείς συμφωνίες, παρά τις ανησυχίες περί σύγκρουσης συμφερόντων και επηρεασμού της εξωτερικής πολιτικής από ιδιωτικά κίνητρα.
Συμφωνίες σε Κατάρ, Σαουδική Αραβία και Ομάν
Το επιχειρηματικό αποτύπωμα της οικογένειας Τραμπ στη Μέση Ανατολή περιλαμβάνει νέα συμφωνία για την κατασκευή πολυτελούς γηπέδου γκολφ στο Κατάρ, σε συνεργασία με την Qatari Diar, μια εταιρεία που στηρίζεται από το κρατικό επενδυτικό ταμείο του εμιράτου.
Παράλληλα, η Trump Organization έχει παραχωρήσει το εμπορικό της σήμα για δύο νέα έργα ακινήτων στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, σε συνεργασία με την Dar Global —θυγατρική της σαουδαραβικής Al Arkan.
Με την ίδια εταιρεία σχεδιάζεται και νέο Trump Tower στην Τζέντα, όπως και ένα Trump International Hotel με γήπεδο γκολφ στο Ομάν.
Οι επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα και η εμπλοκή του Αμπού Ντάμπι
Στο πλαίσιο του συνεδρίου για τα κρυπτονομίσματα, κρατική επενδυτική εταιρεία του Αμπού Ντάμπι ανακοίνωσε ότι επιλέγει το USD —το stablecoin της World Liberty Financial— για να υποστηρίξει επένδυση 2 δισ. δολαρίων στην Binance, τη μεγαλύτερη πλατφόρμα ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων στον κόσμο.
Κατά τους επικριτές, αυτό ουσιαστικά επιτρέπει σε συμφέροντα που σχετίζονται με την οικογένεια Τραμπ να λαμβάνουν προμήθεια από κάθε επένδυση.
Η σαουδαραβική κυβέρνηση, από την άλλη, διατηρεί στενούς δεσμούς μέσω του LIV Golf, της πρωτοβουλίας για παγκόσμιο τουρνουά γκολφ που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Δημόσεων Επενδύσεων (Public Investment Fund, PIF) και έχει διοργανώσει αγώνες στο θέρετρο του Τραμπ στη Φλόριντα.
«Δεδομένων των εκτεταμένων δεσμών της LIV Golf με το PIF και γενικότερα των επιχειρήσεων Τραμπ με τις χώρες του Κόλπου, υπάρχει ξεκάθαρη σύγκρουση συμφερόντων», ανέφερε στο AP ο Jon Hoffman, ερευνητής του ινστιτούτου Cato.
Επενδύσεις τύπου quid pro quo
Ο ίδιος ο Τραμπ παραδέχεται ότι επέλεξε τη Σαουδική Αραβία ως πρώτη στάση του ταξιδιού του επειδή είχε δεσμευθεί να επενδύσει 1 τρισ. δολάρια στις ΗΠΑ μέσα σε τέσσερα χρόνια. Η αμερικανική κυβέρνηση τώρα μιλά για 600 δισ. δολάρια, χωρίς να είναι σαφές πόσα από αυτά είναι νέες επενδύσεις ή πόσα θα υλοποιηθούν.
Στα ΗΑΕ, ο Τραμπ στηρίζεται στην υπόσχεση για 1,4 τρισ. δολάρια επενδύσεων μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ στο Κατάρ αποδέχεται το δώρο ενός Boeing 747 από την ηγεσία του εμιράτου, απορρίπτοντας ανησυχίες ασφαλείας και δεοντολογίας από Δημοκρατικούς και μερίδα Ρεπουμπλικανών.
Αντιδράσεις, οικονομικά και πολιτικά οφέλη
Ερωτηθείσα για το ενδεχόμενο ο Τραμπ να συναντήσει εκπροσώπους εταιρειών που σχετίζονται με τις οικογενειακές του επιχειρήσεις, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κάρολάιν Λέβιτ απέρριψε κατηγορηματικά τις αιτιάσεις περί ιδιοτελούς συμπεριφοράς, τονίζοντας πως «ο πρόεδρος τηρεί όλους τους νόμους περί σύγκρουσης συμφερόντων».
Η κυβέρνηση επισημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του προέδρου βρίσκονται σε καταπίστευμα υπό τη διαχείριση των παιδιών του, ενώ υφίσταται συμφωνία δεοντολογίας που απαγορεύει άμεσες συμφωνίες με ξένες κυβερνήσεις —όχι όμως και με ιδιωτικές ξένες εταιρείες, κάτι που διαφοροποιεί τη δεύτερη θητεία του από την πρώτη, όταν υπήρχε συνολική απαγόρευση.
«Ο πρόεδρος είναι ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας και αυτό είναι ένας από τους λόγους που οι πολίτες τον επανεξέλεξαν», δήλωσε η Λέβιτ.
Από την πλευρά του, ο Τίμοθι Κάρνεϊ του συντηρητικού American Enterprise Institute σχολίασε ότι δεν θα ήθελε να βλέπει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να επηρεάζεται από τον τρόπο που ξένες χώρες χειρίζονται τις επιχειρηματικές υποθέσεις της οικογένειας Τραμπ.
«Ακόμα κι αν δεν διοικεί ο ίδιος την εταιρεία, κερδίζει όταν αυτή πάει καλά. Όταν αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο, η εταιρεία του θα αξίζει περισσότερο, και μαζί και η προσωπική του περιουσία», είπε χαρακτηριστικά.
Οι ρίζες της παρουσίας Τραμπ στη Μέση Ανατολή
Η πρώτη απόπειρα εμπορικής δραστηριοποίησης του Τραμπ στη Μέση Ανατολή χρονολογείται το 2005, με ένα φιλόδοξο σχέδιο για Trump Tower στο Ντουμπάι σε σχήμα τουλίπας, το οποίο τελικά δεν υλοποιήθηκε.
Η πρώτη επιτυχής επιχειρηματική του παρουσία στην περιοχή ήρθε το 2017 με τα εγκαίνια του Trump International Golf Club Dubai, σε συνεργασία με την DAMAC Properties του Εμιρατινού δισεκατομμυριούχου Χουσεΐν Σατζουάνι. Τον Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι απέρριψε πρόταση 2 δισ. δολαρίων από τον Σατζουάνι, τονίζοντας: «Δεν είμαι υποχρεωμένος να την απορρίψω, καθώς δεν έχω σύγκρουση συμφερόντων».
Τον Ιανουάριο του 2025, ο Σατζουάνι βρισκόταν στο πλευρό του Τραμπ στο Mar-a-Lago, για να ανακοινώσει επένδυση 20 δισ. δολαρίων σε data centers στις ΗΠΑ μέσω της DAMAC. «Η εκλογή του τον Νοέμβριο ήταν καταπληκτική είδηση για εμένα και την οικογένειά μου», δήλωσε. «Περιμέναμε τέσσερα χρόνια γι’ αυτή τη στιγμή».
