Ο Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να επισκεφθεί τη Μέση Ανατολή στις 13 Μαΐου, με στάσεις στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το ταξίδι πραγματοποιείται εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και η ατζέντα του αμερικανού προέδρου περιλαμβάνει κρίσιμα ζητήματα όπως εκεχειρία στη Γάζα, εμπόριο, επενδύσεις, εξαγωγές προηγμένων ημιαγωγών και πυρηνικά προγράμματα.
Επί της ουσίας, το ταξίδιΤραμπ στην περιοχή δεν είναι απλώς μια διπλωματική επίσκεψη, αλλά μια στρατηγική επίδειξη δύναμης με στόχο την ενίσχυση των σχέσεων με τους πλούσιους εταίρους του Κόλπου, την εξασφάλιση τεχνολογικών και επενδυτικών συνεργασιών, και τη διευθέτηση κρίσιμων γεωπολιτικών ζητημάτων από τη Γάζα έως την Τεχεράνη.
Τι θα βρεθεί στο επίκεντρο:
1. Εκεχειρία Ισραήλ–Χαμάς και ο ρόλος του Κόλπου
Το Κατάρ έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την εκεχειρία και την απελευθέρωση ομήρων. Η Σαουδική Αραβία φιλοξενεί επίσης διαβουλεύσεις με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Τραμπ φέρεται να επιθυμεί «τέλος στον πόλεμο» και έχει δηλώσει προκλητικά πως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο της Γάζας – μια άποψη που προκάλεσε αντιδράσεις στον αραβικό κόσμο.
2. Πετρέλαιο, εμπορικές σχέσεις και άρση δασμών
Η άρση των δασμών 10% σε χάλυβα και αλουμίνιο που είχε επιβάλει ο ίδιος ο Τραμπ βρίσκεται υπό εξέταση. Αν αυτό συμβεί, θα είναι θετικό για τις εξαγωγικές οικονομίες του Κόλπου, έστω κι αν τα συγκεκριμένα μέταλλα δεν αντιπροσωπεύουν μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ τους.
3. Wall Street και AI στη Σαουδική Αραβία
Την ίδια μέρα με την άφιξη Τραμπ, θα πραγματοποιηθεί στο Ριάντ φόρουμ επενδύσεων ΗΠΑ–Σαουδικής Αραβίας, με συμμετοχές από κορυφαία στελέχη εταιρειών όπως οι BlackRock, Palantir, IBM, Qualcomm, Alphabet, Citigroup και άλλες. Στο επίκεντρο θα βρεθούν επενδύσεις σε τεχνητή νοημοσύνη (AI), ενέργεια, αλουμίνιο και εξαγωγές αμερικανικών chips.
4. AI chips και γεωπολιτικές ισορροπίες
Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ακυρώσει τον «κανόνα διάχυσης AI» που είχε επιβάλει ο Μπάιντεν και περιόριζε την εξαγωγή εξελιγμένων chips ακόμη και σε συμμάχους των ΗΠΑ. Η αλλαγή αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για πωλήσεις στους κόλπους των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας, που θέλουν να εξελιχθούν σε παγκόσμιους κόμβους της τεχνητής νοημοσύνης. Η εταιρεία G42, με έδρα τα ΗΑΕ, έχει ήδη απομακρυνθεί από κινεζικά συμφέροντα και συνεργάζεται με τη Microsoft.
5. Πυρηνικά προγράμματα: από το Ιράν στη Σαουδική Αραβία
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ξεκινήσει συνομιλίες με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, με την υποστήριξη των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας – αντίθετα με την εχθρική στάση τους την εποχή Ομπάμα. Η Σαουδική Αραβία επιδιώκει τη δημιουργία δικού της πολιτικού πυρηνικού προγράμματος και έχει ζητήσει αμερικανική υποστήριξη, που μέχρι πρότινος εξαρτιόταν από την εξομάλυνση σχέσεων με το Ισραήλ. Πλέον, ενδέχεται να επιτραπεί χωρίς τέτοιον όρο.
6. Χρηματοδότηση και Vision 2030
Με την τιμή του πετρελαίου σχετικά χαμηλά και τεράστια δημόσια έργα σε εξέλιξη, η Σαουδική Αραβία αντιμετωπίζει ελλείμματα. Αναζητά επομένως πρόσθετη οικονομική στήριξη από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, έχει δεσμευτεί να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ εντός της θητείας Τραμπ.
7. Αναμενόμενη «μετονομασία» του Κόλπου
Η διοίκηση Τραμπ φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο επίσημης χρήσης της ονομασίας «Αραβικός Κόλπος» αντί «Περσικός Κόλπος» – μια κίνηση που θα ενθουσίαζε τα αραβικά κράτη αλλά πιθανότατα θα προκαλούσε την οργή του Ιράν, εν μέσω ευαίσθητων διαπραγματεύσεων.
