Σε αύξηση των βασικών της επιτοκίων στο υψηλότερο επίπεδο 30 ετών προχώρησε η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ), επιταχύνοντας τη διαδικασία ομαλοποίησης της νομισματικής της πολιτικής μετά από σχεδόν μια δεκαετία υπερχαλαρών συνθηκών. Η κεντρική τράπεζα αύξησε το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης, στο 0,75%, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από το 1995 και ήταν ευθυγραμμισμένο με τις εκτιμήσεις των αναλυτών.
Παρά την αύξηση, η Τράπεζα της Ιαπωνίας τόνισε ότι τα πραγματικά επιτόκια αναμένεται να παραμείνουν «σημαντικά αρνητικά», διαβεβαιώνοντας ότι οι χρηματοοικονομικές συνθήκες εξακολουθούν να στηρίζουν την οικονομική δραστηριότητα.
Η απόφαση είχε άμεσο αντίκτυπο στις αγορές. Η απόδοση του 10ετούς ιαπωνικού κρατικού ομολόγου ξεπέρασε το 2% για πρώτη φορά από το 2006, ενώ το γεν υποχώρησε κατά 0,2% έναντι του δολαρίου, διαμορφούμενο στα 155,79. Την ίδια ώρα, ο δείκτης Nikkei 225 κατέγραψε άνοδο άνω του 1%.
Η Ιαπωνία ξεκίνησε την πορεία εξόδου από την υπερβολικά χαλαρή νομισματική πολιτική το 2024, εγκαταλείποντας το καθεστώς αρνητικών επιτοκίων που ίσχυε από το 2016. Έκτοτε, η κεντρική τράπεζα επιμένει σε μια σταδιακή αύξηση των επιτοκίων, με στόχο τη δημιουργία ενός «ενάρετου κύκλου» αυξήσεων σε μισθούς και τιμές.
Ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία κινείται πάνω από τον στόχο του 2% για 44 συνεχόμενους μήνες, με τα τελευταία στοιχεία να δείχνουν αύξηση των τιμών καταναλωτή κατά 2,9% τον Νοέμβριο. Παράλληλα, οι πραγματικοί μισθοί υποχωρούν για δέκα συνεχόμενους μήνες, επιβαρύνοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας εκτιμά ότι ο δομικός πληθωρισμός –εξαιρουμένων των νωπών τροφίμων– θα επιβραδυνθεί κάτω από το 2% την περίοδο Απριλίου-Σεπτεμβρίου 2026, λόγω της αποκλιμάκωσης των τιμών των τροφίμων και των κυβερνητικών μέτρων για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους ζωής.
Ωστόσο, η αύξηση των επιτοκίων εντείνει τις ανησυχίες για την πορεία της ιαπωνικής οικονομίας. Τα αναθεωρημένα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο έδειξαν μεγαλύτερη συρρίκνωση από τις αρχικές εκτιμήσεις, με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά 0,6% σε τριμηνιαία βάση και κατά 2,3% σε ετησιοποιημένη βάση.
Παρά τις ενδείξεις αδυναμίας, η κεντρική τράπεζα σημείωσε ότι τα εταιρικά κέρδη παραμένουν ισχυρά και ότι οι επιχειρήσεις αναμένεται να συνεχίσουν τις αυξήσεις μισθών και το 2026, μετακυλίοντας μέρος του κόστους στις τελικές τιμές. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «είναι εξαιρετικά πιθανό να διατηρηθεί ο μηχανισμός ήπιας ανόδου τόσο των μισθών όσο και των τιμών».
Η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων ενδέχεται να στηρίξει το γεν, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει το κόστος δανεισμού για το ιαπωνικό Δημόσιο, το οποίο διαθέτει το υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ παγκοσμίως, κοντά στο 230%.
Σύμφωνα με αναλυτές, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ενδέχεται να προχωρήσει σε άλλη μία αύξηση επιτοκίων στα μέσα του 2026, οδηγώντας το βασικό επιτόκιο στο 1%, επίπεδο που θεωρείται ουδέτερο για την οικονομία. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτικές τριβές, σε περίπτωση που ο πληθωρισμός αποκλιμακωθεί ομαλά προς τον στόχο.
Η απόφαση έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η ιαπωνική κυβέρνηση έχει ήδη εγκρίνει πακέτο στήριξης ύψους 21,3 τρισ. γεν, επιδιώκοντας να ενισχύσει την οικονομία και να ανακουφίσει τα νοικοκυριά από τις πιέσεις του πληθωρισμού.
