Η άνθηση των αρχικών δημόσιων προσφορών (IPOs) στις ΗΠΑ και την Ασία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη συγκρατημένη εικόνα της Ευρώπης, όπου οι εισαγωγές νέων εταιρειών στα χρηματιστήρια παραμένουν περιορισμένες.
Σύμφωνα με στοιχεία της FactSet, το 2025 μέχρι σήμερα οι IPOs στη Βόρεια Αμερική συγκέντρωσαν 17,7 δισ. δολάρια σε 153 συμφωνίες, ενώ στην Ευρώπη ανήλθαν σε μόλις 5,5 δισ. δολάρια από 57 εισαγωγές. Στην Ασία, η δραστηριότητα ήταν έντονη, με μεγάλες συμφωνίες να τροφοδοτούν την αγορά και να καθιστούν την περιοχή κινητήριο μοχλό της παγκόσμιας δυναμικής.
Η κίνηση της Klarna, μιας από τις πιο πολύτιμες fintech εταιρείες της Ευρώπης, να προετοιμάσει την εισαγωγή της στη Νέα Υόρκη και όχι στη Στοκχόλμη ή άλλη ευρωπαϊκή αγορά, θεωρείται ενδεικτική της τάσης.
Όπως σημειώνουν τραπεζίτες, η αμερικανική αγορά προσφέρει βάθος, ρευστότητα και ευελιξία, στοιχεία κρίσιμα για μεγάλες, κεφαλαιοβόρες επιχειρήσεις.
Γιατί υστερεί η Ευρώπη
Οι ειδικοί επισημαίνουν τρεις βασικούς λόγους για το έλλειμμα IPOs στην Ευρώπη:
- Χρονοβόρες και αβέβαιες διαδικασίες: Η προετοιμασία μιας δημόσιας εγγραφής μπορεί να διαρκέσει 3 έως 12 μήνες, αφήνοντας τα σχέδια εκτεθειμένα στη μεταβλητότητα των αγορών. Ένα απρόσμενο sell-off ή η πτώση μιας ομοειδούς μετοχής μπορεί να ανατρέψει την αποτίμηση.
- Προτίμηση σε συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A): Οι ιδιωτικές συμμετοχές (private equity), που βρίσκονται πίσω από πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, συχνά προτιμούν τη βεβαιότητα μιας εξαγοράς από τον κίνδυνο μιας αποτυχημένης δημόσιας εγγραφής.
- Έλλειψη κατάλληλων εταιρειών: Οι επενδυτές παραμένουν επιλεκτικοί και αρκετές επιχειρήσεις που ανήκουν σε χαρτοφυλάκια private equity δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα αποδόσεων που απαιτούν οι δημόσιες αγορές.
Όπως εξηγεί ο Luca Erpici, συν-επικεφαλής του Equity Capital Markets για την EMEA στη Jefferies, η αγορά έχει γίνει «πολύ πιο ποιοτική» σε σχέση με την περίοδο υπερθέρμανσης του 2021. Ωστόσο, εκτιμά ότι μεγάλα deals βρίσκονται στον ορίζοντα, με ισχυρή δραστηριότητα να αναμένεται το 2026 και το 2027.
Παραδείγματα και προοπτικές
Η περίπτωση της Galderma, θυγατρικής της EQT που εισήχθη με επιτυχία στο χρηματιστήριο το 2024 και έχει δει τη μετοχή της να εκτοξεύεται πάνω από 125%, δείχνει ότι οι ποιοτικές εταιρείες μπορούν να ανθήσουν και στην Ευρώπη.
Ωστόσο, οι μεγάλες βιομηχανίες του μέλλοντος, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η πράσινη ενέργεια, χρειάζονται «δεκάδες ή και εκατοντάδες δισ. δολάρια» για να αναπτυχθούν - κεφάλαια που, όπως τονίζουν οι αναλυτές, μπορούν να εξασφαλιστούν πιο εύκολα στις αμερικανικές αγορές.
Σημαντικό εμπόδιο για την Ευρώπη παραμένει η ρυθμιστική πολυδιάσπαση. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι χρηματιστηριακές αγορές λειτουργούν υπό ένα ενιαίο πλαίσιο εποπτείας της SEC, η Ευρώπη διαθέτει ένα μωσαϊκό εθνικών κανονισμών που δημιουργεί πολυπλοκότητα και αποθαρρύνει επενδυτές και εταιρείες.
Παρά την υστέρηση, οι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι υπάρχει δυναμική για ανάκαμψη. Η αύξηση κατά 2% του αριθμού των συμφωνιών που βρίσκονται στο παγκόσμιο pipeline το πρώτο εξάμηνο του 2025 δείχνει πιθανή ενίσχυση της δραστηριότητας τους επόμενους 6-9 μήνες.
Η Ευρώπη, ωστόσο, καλείται να αντιμετωπίσει βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα: από την έλλειψη ρευστότητας στις αγορές της, μέχρι τις γεωπολιτικές ανησυχίες που επιβαρύνουν το επενδυτικό κλίμα. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ και η Ασία θα συνεχίσουν να οδηγούν την κούρσα των IPOs.
