Λίγες ημέρες πριν αποχωρήσει από τη θέση του CEO της Berkshire Hathaway, ο Γουόρεν Μπάφετ επιστρέφει στο πιο παράδοξο κεφάλαιο της καριέρας του, τη στιγμή που αποκαλεί ο ίδιος «το πιο ανόητο χρηματιστηριακό λάθος» που έκανε ποτέ: την αγορά της ίδιας της Berkshire. Ένα... λάθος που γέννησε έναν κολοσσό.
Ο Μπάφετ ανέλαβε τον έλεγχο της Berkshire Hathaway το 1965, μετατρέποντας μια προβληματική υφαντουργική εταιρεία σε έναν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους στον κόσμο, με χρηματιστηριακή αξία που ξεπερνά το 1 τρισ. δολάρια.
Σήμερα, σχεδόν ολόκληρη η προσωπική του περιουσία, περίπου 151 δισ. δολάρια, συνδέεται με τις μετοχές Class A της Berkshire.
Ωστόσο, όπως έχει παραδεχτεί επανειλημμένα, αν δεν είχε εμπλακεί ποτέ με τη συγκεκριμένη εταιρεία και αν είχε επενδύσει απευθείας σε ασφαλιστικές δραστηριότητες, η Berkshire θα άξιζε θεωρητικά διπλάσια σήμερα. Και ο ίδιος θα βρισκόταν πολύ ψηλότερα στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο.
Η αρχή της παρεξήγησης
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Μπάφετ διαχειριζόταν ένα μικρό επενδυτικό σχήμα και εντόπισε τη Berkshire ως «φθηνή» με βάση τα λογιστικά της μεγέθη. Η εταιρεία έκλεινε εργοστάσια, ρευστοποιούσε περιουσιακά στοιχεία και επαναγόραζε μετοχές, ένα κλασικό σενάριο για βραχυπρόθεσμο arbitrage.
Το σχέδιο ήταν απλό: αγορά μετοχών, συμμετοχή σε δημόσια πρόταση εξαγοράς και μικρό κέρδος. Όταν όμως η διοίκηση προσέφερε τιμή ελαφρώς χαμηλότερη από αυτή που είχε προφορικά συμφωνηθεί, ο Μπάφετ αντέδρασε συναισθηματικά. Αντί να πουλήσει, αγόρασε περισσότερες μετοχές, πήρε τον έλεγχο της εταιρείας και απέλυσε τη διοίκηση.
Το «βαρίδι» της προβληματικης επιχείρησης
Αυτό που ακολούθησε δεν ήταν επενδυτική ιδιοφυΐα, αλλά μια μακρόχρονη παγίδα. Η Berkshire εξελίχθηκε σε όχημα επενδύσεων, όμως για δεκαετίες κουβαλούσε το βάρος μιας ζημιογόνου και διαρθρωτικά προβληματικής δραστηριότητας: της υφαντουργίας.
Για σχεδόν 20 χρόνια, ο Μπάφετ προσπάθησε να σώσει έναν κλάδο που, όπως αποδείχθηκε, δεν είχε μέλλον στις ΗΠΑ. Επενδύσεις σε εξοπλισμό, εξαγορές άλλων υφαντουργιών και προσπάθειες «συνεργειών» δεν απέδωσαν ποτέ. Τα κεφάλαια που διοχετεύτηκαν εκεί παρήγαγαν μηδενικές αποδόσεις, λειτουργώντας ως μόνιμο φρένο στην ανάπτυξη του ομίλου.
Το κρίσιμο μάθημα
Η εμπειρία αυτή διαμόρφωσε τη φιλοσοφία που έκανε τον Μπάφετ θρύλο. Το βασικό συμπέρασμα ήταν απλό αλλά αμείλικτο:
Δεν έχει σημασία πόσο ικανός είναι ένας μάνατζερ, αν η επιχείρηση στην οποία δραστηριοποιείται έχει κακά οικονομικά θεμέλια
Στον επιχειρηματικό κόσμο δεν υπάρχουν «πόντοι δυσκολίας». Το να αναλαμβάνεις κάτι δύσκολο δεν ανταμείβεται από την αγορά.
Αντίθετα, οι καλύτερες αποδόσεις προκύπτουν από καλές επιχειρήσεις σε λογικές τιμές, όχι από προβληματικές εταιρείες σε «ευκαιριακή» αποτίμηση.
Γιατί το λάθος μετρά ακόμα
Η ειρωνεία είναι ότι αυτό το λάθος αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία χτίστηκε η Berkshire Hathaway. Όμως, όπως παραδέχεται ο ίδιος, αν είχε ξεκινήσει από την αρχή με μια καθαρή ασφαλιστική πλατφόρμα, χωρίς το «άγκιστρο» της υφαντουργίας, το αποτέλεσμα πιθανότατα θα ήταν πολύ πιο αποδοτικό.
Η ιστορία της Berkshire δεν είναι απλώς μια αφήγηση επιτυχίας, αλλά ένα σπάνιο μάθημα για το κόστος της εμμονής, τη σημασία της αποδέσμευσης από κακές επενδύσεις και τον ρόλο που παίζει η ψυχολογία στις οικονομικές αποφάσεις.
Ένα αντίο με αυτοκριτική
Καθώς ο Γουόρεν Μπάφετ ετοιμάζεται να αποχωρήσει από τη διοίκηση της εταιρείας που ταυτίστηκε με το όνομά του, το μεγαλύτερο μάθημα που αφήνει πίσω του δεν είναι οι αποδόσεις, αλλά η ειλικρινής παραδοχή του λάθους.
Γιατί, όπως έχει δείξει η πορεία του, η πραγματική επενδυτική σοφία δεν βρίσκεται στην αποφυγή των λαθών, αλλά στην ικανότητα να τα αναγνωρίζεις και να αλλάζεις πορεία.
Βλέποντας βέβαια τη θέση της Berkshire Hathaway τώρα και την περιουσία του ίδιου του Γουόρεν Μπάφετ, το "λάθος" αυτό δεν τα πήγε και τόσο άσχημα... Και δεν ξέρουμε ποιά θα ήταν η πορεία και η εξέλιξή του εάν δεν το είχε κάνει.
