Μπροστά σε μια νέα, διαφορετικού είδους «αιμορραγία» από τα κόκκινα δάνεια βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες. Στον πρώτο κύκλο εξυγίανσης των ισολογισμών, έγραψαν τεράστιες ζημιές από την πώληση δανείων σε τιμή χαμηλότερη από αυτή που είχαν στα βιβλία τους. Τα επόμενα χρόνια, όμως, οι τράπεζες θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια μεγάλη απώλεια εσόδων, αφού θα είναι υποχρεωμένες να σταματήσουν να εγγράφουν έσοδα τόκων από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Οι τόκοι που εγγράφονται ακόμη και όταν ένα δάνειο έχει πάψει να εξυπηρετείται, αποτελούσαν ως τώρα μια μεγάλη πηγή εσόδων για τις ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα με την HSBC, στην Τράπεζα Πειραιώς αυτοί οι τόκοι αντιστοιχούσαν το πρώτο εξάμηνο του 2021 σε περισσότερο από ένα τρίτο των συνολικών εσόδων από τόκους, ενώ στην Alpha Bank πλησίαζαν το ένα τέταρτο και στην Εθνική και τη Eurobank αντιστοιχούσαν σε ποσοστά κάτω από 20% και κάτω από 10%, αντίστοιχα.
Τόκοι από κόκκινα δάνεια ως ποσοστό των συνολικών εσόδων από τόκους
Όταν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φεύγουν από τους ισολογισμούς τους, μέσα από συναλλαγές τιτλοποίησης ή πώλησης, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να σταματούν την εγγραφή εσόδων από τόκους.
Αυτό, όπως εκτιμούν οι αναλυτές της HSBC, θα αποτελέσει την κύρια πηγή πιέσεων στα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών τα επόμενα χρόνια: είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως προβλέπουν, παρά το γεγονός ότι τα επόμενο χρόνια και μέχρι το 2026 οι τράπεζες θα αυξάνουν με ετήσιο ρυθμό 5% τις χορηγήσεις δανείων, χάρη στην ανάπτυξη της οικονομίας και την ώθηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, έως και το 2023 τα καθαρά έσοδα από τόκους θα μειώνονται, με μέσο ετήσιο ρυθμό 2%.
Για τις τράπεζες θα είναι πολύ δύσκολο να πετύχουν τα επόμενα χρόνια αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους, καθώς εκτός από τις βαριές απώλειες από τα κόκκινα δάνεια θα υπάρχουν άλλες τρεις πηγές πίεσης, όπως τονίζει η HSBC:
- Τα επιτόκια καταθέσεων βρίσκονται ήδη πολύ κοντά στο μηδέν και δεν μπορεί να υπάρξει άλλη, σημαντική μείωση. Παράλληλα, οι τράπεζες θα πρέπει να αυξήσουν τα έξοδα τόκων, επειδή είναι υποχρεωμένες να εκδώσουν ειδικά ομόλογα για να καλύψουν τις εποπτικές απαιτήσεις για τα κεφάλαιά τους. Αυτά τα ομόλογα θα έχουν κόστος 2,5% - 4%. Επιπλέον, τα έσοδα από τόκους που είχαν από τα δάνεια αρνητικού επιτοκίου της EKT (TLTRO) προοδευτικά θα μειώνονται, από 1% στο 0,50% μετά τον Ιούνιο του 2022. Έτσι, συνολικά το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο το 2021 και θα αυξηθεί το 2022 και το 2023.
Η εκτίμηση για την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών
- Οι τράπεζες θα πρέπει να αντισταθμίσουν τα έσοδα τόκων που χάνουν από τα κόκκινα δάνεια, αυξάνοντας γρήγορα τα νέα, υγιή δάνεια, ώστε να αξιοποιήσουν και τα τεράστια αποθέματα νέων καταθέσεων που δημιουργήθηκαν στην πανδημία. Έτσι, θα κινηθούν κυρίως προς τα επιχειρηματικά δάνεια και στα δάνεια που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά αυτό θα αυξήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ τους και θα πιέσει τα επιτόκια των δανείων, που ήδη κινούνται έντονα πτωτικά.
Η μείωση στο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων
- Οι τράπεζες ήδη έχουν χρησιμοποιήσει μεγάλο μέρος των εσόδων τους από τα χαρτοφυλάκια ομολόγων για να ενισχύσουν, τα προηγούμενα χρόνια, τα οικονομικά τους αποτελέσματα. Έτσι, οι τόκοι που θα έρχονται από αυτή την πηγή θα είναι μειωμένοι.
