Τα social media, ο υπερβολικός χρόνος μπροστά στις οθόνες και η διαδικτυακή ασφάλεια βρίσκονται πλέον στην κορυφή των ανησυχιών των Αμερικανών γονέων για την υγεία των παιδιών τους, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Τα ευρήματα ενισχύουν τις προειδοποιήσεις επιστημόνων ότι η ψηφιακή καθημερινότητα της «γενιάς του smartphone» συνδέεται με επιδείνωση της ψυχικής υγείας.
Η σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών και εφήβων στις ΗΠΑ φαίνεται να επιδεινώνεται, σύμφωνα με δημοσκόπηση του C.S. Mott Children’s Hospital του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν για το 2025. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο και βασίστηκε σε απαντήσεις γονέων παιδιών ηλικίας 1 έως 18 ετών, αποτυπώνει μια εικόνα έντονης ανησυχίας για το μέλλον της νέας γενιάς.
Σχεδόν επτά στους δέκα γονείς (69%) δηλώνουν ότι η σωματική υγεία των παιδιών στις ΗΠΑ επιδεινώνεται, ενώ το ποσοστό εκτοξεύεται στο 83% όταν πρόκειται για την ψυχική υγεία. Κατάθλιψη, άγχος και συναισθηματική ευαλωτότητα εμφανίζονται πλέον, στα μάτια των γονέων, ως διαρκώς αυξανόμενα φαινόμενα.
Στην κορυφή της λίστας των προβλημάτων βρίσκονται τα social media, η υπερβολική έκθεση στις οθόνες και οι κίνδυνοι του διαδικτύου. Όπως σημειώνει η έκθεση, η μαζική υιοθέτηση των κοινωνικών δικτύων μετά το 2010 συμπίπτει χρονικά με τη σημαντική αύξηση ψυχικών διαταραχών στους νέους, μια τάση που ενισχύθηκε περαιτέρω κατά την περίοδο της πανδημίας.
Η «αγχώδης γενιά» των smartphones
Ανάμεσα στους ειδικούς που προειδοποιούν εδώ και χρόνια για τη σχέση μεταξύ ψηφιακής ζωής και ψυχικής υγείας είναι ο κοινωνικός επιστήμονας Jonathan Haidt, συγγραφέας του βιβλίου The Anxious Generation. Όπως έχει τονίσει, οι ψηφιακές πλατφόρμες και οι συσκευές είναι σχεδιασμένες ώστε να κρατούν τα παιδιά «κολλημένα» στην οθόνη για ώρες.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο μέσος ημερήσιος χρόνος οθόνης για παιδιά και εφήβους φτάνει τις 8 έως 10 ώρες, χωρίς να υπολογίζεται η χρήση για σχολικούς λόγους. «Αν θέλουμε να έχουν ελπίδα να μεγαλώσουν υγιή, πρέπει να το περιορίσουμε δραστικά», υπογραμμίζει.
Τι προτείνουν οι ειδικοί στους γονείς
Ο Haidt, μαζί με την ψυχολόγο Jean Twenge, καθηγήτρια Ψυχολογίας και συγγραφέα του "10 Rules for Raising Kids in a High-Tech World", προτείνουν συγκεκριμένα και σαφή όρια.
Πρώτον, όχι απόκτηση smartphone πριν από το λύκειο.
Μελέτη του Sapien Labs σε σχεδόν 28.000 νέους ηλικίας 18–24 ετών δείχνει ότι όσο αργότερα αποκτά κάποιος smartphone, τόσο καλύτερη είναι η ψυχική του ευεξία.
Παράλληλα, οι ειδικοί συνιστούν αποχή από τα social media τουλάχιστον έως τα 16.
Δεύτερον, καμία οθόνη στο υπνοδωμάτιο, ειδικά τη νύχτα.
Οι συσκευές διαταράσσουν τον ύπνο είτε μέσω ατελείωτου scrolling είτε μέσω ειδοποιήσεων. Και η έλλειψη ύπνου, όπως τονίζει η Twenge, αποτελεί παράγοντα κινδύνου σχεδόν για κάθε σωματικό και ψυχικό πρόβλημα.
Τρίτον, περισσότερο ελεύθερο παιχνίδι εκτός σπιτιού.
Ο Haidt προτείνει ακόμη και πρωτοβουλίες σε επίπεδο γειτονιάς ή σχολείων, όπως «Παρασκευές ελεύθερου παιχνιδιού», όπου τα παιδιά συναντιούνται χωρίς οθόνες σε πάρκα και αυλές.
«Είναι η πιο αυθεντική χαρά που μπορούν να βιώσουν», λέει — συχνά τόσο έντονη, που τα ίδια ζητούν να συνεχιστεί και το Σαββατοκύριακο.
Ένα μήνυμα πέρα από την τεχνολογία
Το συμπέρασμα της έρευνας δεν είναι απλώς τεχνοφοβικό. Οι ειδικοί δεν δαιμονοποιούν την τεχνολογία, αλλά προειδοποιούν για την απουσία ορίων.
Σε έναν κόσμο όπου η οθόνη διεκδικεί ολοένα και περισσότερο χρόνο και προσοχή, οι γονείς καλούνται να ανακτήσουν τον ρόλο του ρυθμιστή, όχι μόνο για τη σωματική υγεία των παιδιών τους, αλλά και για τη συναισθηματική τους ανθεκτικότητα.
