Μια απόφαση - βόμβα από το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών (U.S. Court of International Trade) έρχεται να βάλει προσωρινό φρένο σε πολλούς από τους πλέον ευρείς και αμφιλεγόμενους δασμούς που έχει επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ, επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφάλειας.
Η τριμελής σύνθεση του δικαστηρίου με έδρα το Μανχάταν έκρινε ότι ο Νόμος περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 (International Emergency Economic Powers Act – IEEPA) δεν παρέχει στον Πρόεδρο «απεριόριστη εξουσία» να επιβάλλει δασμούς κατά βούληση.
«Πολλές από τις ενέργειες του Προέδρου υπερβαίνουν την εξουσία που του παρέχει ο IEEPA να ρυθμίζει τις εισαγωγές μέσω δασμών», αναφέρεται στην απόφαση, η οποία μπλοκάρει σειρά διαταγμάτων του Τραμπ και ενδέχεται να επηρεάσει δασμούς δισεκατομμυρίων.
Η απόφαση αφορά ιδιαίτερα τις ενέργειες του Τραμπ να επιβάλλει παγκόσμιους δασμούς ή δασμούς ως "αντίποινα" σε ολόκληρες χώρες, χρησιμοποιώντας τον IEEPA ως νομικό εργαλείο.
Δεν αναμένεται να επηρεάσει δασμούς που βασίστηκαν σε άλλες νομικές διατάξεις, όπως αυτοί για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, που στηρίχθηκαν στον Νόμο περί Ανάπτυξης Εμπορίου του 1962 (Trade Expansion Act – Section 232).
Ποιους δασμούς επηρεάζει η απόφαση
Η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση τους πιο γενικευμένους δασμούς που είχε θεσπίσει ο Τραμπ, κυρίως μέσω του IEEPA. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται:
- Οι αποκαλούμενοι «δασμοί της Ημέρας Απελευθέρωσης», που προέβλεπαν 10% δασμούς σχεδόν σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, ανεξαρτήτως χώρας.
- Απειλές για αυξημένους δασμούς σε κράτη που δεν κατέληγαν σε συμφωνία εντός 90 ημερών.
- Δασμοί σε Μεξικό, Καναδά και Κίνα, με πρόσχημα την αποτυχία περιορισμού της μετανάστευσης ή των ναρκωτικών.
Η απόφαση δεν αγγίζει τους δασμούς σε συγκεκριμένα προϊόντα, όπως τα αυτοκίνητα ή τα μεταλλεύματα, που έχουν επιβληθεί βάσει άλλων νόμων (Section 232 και Section 301 του Trade Act του 1974).
Η αντίδραση του Λευκού Οίκου
Η απάντηση της κυβέρνησης ήρθε άμεσα. Ο εκπρόσωπος Τύπου, Κους Ντεσάι, δήλωσε:
Δεν είναι δουλειά μη εκλεγμένων δικαστών να αποφασίζουν πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί μια εθνική κρίση
Το βράδυ της Τετάρτης, η κυβέρνηση υπέβαλε πρόθεση έφεσης, οδηγώντας την υπόθεση στο Εφετείο Ομοσπονδιακού Κύκλου, με πιθανότητα να φτάσει τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Ποιοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη
Την υπόθεση είχαν κινήσει ένας εισαγωγέας ποτών από τη Νέα Υόρκη, μικρές αμερικανικές επιχειρήσεις και 11 Γενικοί Εισαγγελείς Πολιτειών, ανάμεσά τους και το Όρεγκον. Ο γερουσιαστής Ρον Γουάιντεν δήλωσε:
Ο Τραμπ προσπαθούσε να παρακάμψει το Σύνταγμα. Το Κογκρέσο πρέπει να ανακτήσει την εξουσία του στο εμπόριο και να σταματήσει τον οποιονδήποτε πρόεδρο από το να κηρύσσει μονομερώς εμπορικό πόλεμο στον κόσμο
Τι προβλέπει ο νόμος IEEPA
Ο IEEPA εγκρίθηκε από το Κογκρέσο το 1977 για να περιορίσει τις εκτεταμένες εξουσίες που παρείχε στον Πρόεδρο ο Νόμος «Εμπορίου με τον Εχθρό» (TWEA) του 1917.
Σύμφωνα με τον IEEPA, ο Πρόεδρος μπορεί να ρυθμίζει οικονομικές συναλλαγές με το εξωτερικό, μόνο κατά τη διάρκεια εθνικής έκτακτης ανάγκης και για την αντιμετώπιση «ασυνήθιστης και εξαιρετικής απειλής».
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι δασμοί του Τραμπ δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του IEEPA, καθώς δεν σχετίζονται άμεσα με τέτοια απειλή, ενώ ταυτόχρονα παραβιάζουν τη συνταγματική αρμοδιότητα του Κογκρέσου επί των δασμών.
