Πιο κοντά σε συμφωνία βρίσκονται Τουρκία και Αίγυπτος για το μαχητικό KAAN, όπως μεταδίδουν τουρκικά και αραβικά Μέσα, σε μια εξέλιξη με σημαντικό γεωπολιτικό βάρος, που θα αλλάξει τα δεδομένα στην αμυντική βιομηχανία της περιοχής.
Οι δύο χώρες, που μέχρι πρόσφατα βρίσκονταν σε ψυχρή διπλωματική σχέση, προχωρούν σε συνεργασία για την απόκτηση και τη συμπαραγωγή του τουρκικού μαχητικού πέμπτης γενιάς KAAN. Η εν λόγω συμφωνία, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές και αναφορές σε τουρκικά και αραβικά μέσα, περιλαμβάνει την αγορά μαχητικών από την Αίγυπτο, καθώς και την εγκαθίδρυση παραγωγικής γραμμής σε αιγυπτιακό έδαφος.
Το KAAN, γνωστό παλαιότερα ως TF-X, αποτελεί το φιλόδοξο πρόγραμμα της Τουρκίας για την ανάπτυξη μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς, με στόχο να αποτελέσει εθνικό υποκατάστατο των F-16 και να διεκδικήσει ρόλο σε διεθνείς εξαγωγές. Με χαρακτηριστικά stealth, προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα, AESA ραντάρ και δυνατότητα ενσωμάτωσης με μη επανδρωμένα συστήματα, το KAAN επιχειρεί να τοποθετήσει την Τουρκία στο κλειστό κλαμπ των κρατών που αναπτύσσουν εγχώρια υπερσύγχρονα μαχητικά. Η πρώτη του πτήση πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, ενώ η πλήρης επιχειρησιακή του ένταξη αναμένεται εντός της επόμενης δεκαετίας.
Η συμμετοχή της Αιγύπτου στο πρόγραμμα είναι διευρυμένη: περιλαμβάνει όχι μόνο την αγορά των αεροσκαφών αλλά και ενεργό εμπλοκή στη συμπαραγωγή, με μεταφορά τεχνογνωσίας και εκπαίδευση προσωπικού. Η συμφωνία αναμένεται να επικυρωθεί με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας (MoU) έως τα τέλη του 2025. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αίγυπτος θα είναι η δεύτερη χώρα που συμμετέχει επισήμως στο πρόγραμμα KAAN, μετά την Ινδονησία, η οποία έχει ήδη συμφωνήσει για την απόκτηση 48 μαχητικών.
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι μόνο τεχνολογικής και βιομηχανικής σημασίας, αλλά και βαθύτατα γεωπολιτική. Η επαναπροσέγγιση Άγκυρας και Καΐρου, η οποία ξεκίνησε τα τελευταία δύο χρόνια, φαίνεται πως εισέρχεται πλέον σε φάση στρατηγικής συνεργασίας. Οι δύο χώρες, οι οποίες είχαν διακόψει τις σχέσεις τους μετά την ανατροπή του Μοχάμεντ Μόρσι το 2013, επανενεργοποίησαν τις πρεσβείες τους και προχώρησαν σε σειρά διπλωματικών επαφών, με αποκορύφωμα τις πρόσφατες συναντήσεις μεταξύ των προέδρων Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι.
Η εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας αποτελεί ενδείκτη στρατηγικής επαναπροσέγγισης που θα μπορούσε να μεταβάλει τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αίγυπτος μέχρι πρότινος διατηρούσε στενές σχέσεις με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας και θαλασσίων ζωνών. Η εμπλοκή της σε κοινά εξοπλιστικά προγράμματα με την Τουρκία θα μπορούσε, αν επιβεβαιωθεί σε βάθος χρόνου, να επηρεάσει τη σταθερότητα των τριμερών σχημάτων συνεργασίας της περιοχής.
Παράλληλα, η Τουρκία ενισχύει τον ρόλο της ως εξαγωγέας αμυντικής τεχνολογίας, ακολουθώντας μια πιο αυτόνομη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική στον χώρο της άμυνας. Εκτός από την Αίγυπτο και την Ινδονησία, το πρόγραμμα KAAN έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον και άλλων χωρών. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για την απόκτηση έως και 100 αεροσκαφών, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στη συμπαραγωγή. Το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν θεωρούνται επίσης υποψήφιοι συνεργάτες, στο πλαίσιο των υφιστάμενων στρατηγικών σχέσεων με την Τουρκία.
Η Αίγυπτος από την πλευρά της επενδύει σταθερά στη διαφοροποίηση των πηγών στρατιωτικού εξοπλισμού. Έχοντας ιστορικά σχέσεις με τη Ρωσία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιδιώκει τώρα να ενισχύσει την αυτονομία της στον τομέα της άμυνας μέσα από βιομηχανικές συνεργασίες που ενισχύουν και την εγχώρια παραγωγική βάση.
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η υπό διαπραγμάτευση συμφωνία συνιστά απόδειξη ότι οι γεωπολιτικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται σε διαρκή αναμόρφωση. Η Άγκυρα, αξιοποιώντας τη διπλωματική δυναμική της περιόδου, προσφέρει μια εναλλακτική λύση απέναντι στα παραδοσιακά μπλοκ ισχύος και προωθεί μια νέα μορφή στρατιωτικής και βιομηχανικής συνεργασίας, με στόχο τη μακροπρόθεσμη στρατηγική αυτονομία.
