Σοβαρές ανησυχίες για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) εκφράζει ευρύ φάσμα δημιουργικών και πολιτιστικών οργανισμών στην Ευρώπη, προειδοποιώντας ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν προστατεύονται επαρκώς απέναντι στην ταχεία επέκταση των μοντέλων δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης.
Σε κοινή ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα, ενώσεις που εκπροσωπούν συγγραφείς, ηθοποιούς, δημοσιογράφους, σκηνοθέτες, μουσικούς, μεταφραστές και εικαστικούς καλλιτέχνες κατηγόρησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι αγνοεί τις θεμελιώδεις ανησυχίες του δημιουργικού κόσμου, προκειμένου να διευκολύνει την ανάπτυξη των μεγάλων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης (GenAI).
Αν και ο AI Act – που ψηφίστηκε το 2023 – έχει χαρακτηριστεί ως η πρώτη και πιο φιλόδοξη παγκόσμια νομοθετική παρέμβαση για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης, οι εκπρόσωποι των δημιουργικών βιομηχανιών καταγγέλλουν ότι η πρακτική εφαρμογή του υπονομεύει το ίδιο του το πνεύμα.
Κενά στην εφαρμογή. Κίνδυνος για 17 εκατ. θέσεις εργασίας
Από τις 2 Αυγούστου 2025, οι πάροχοι γενικής χρήσης μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης – όπως τα ChatGPT, Deep Seek και DALL-E – υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας της Ε.Ε., τόσο κατά τη φάση εκπαίδευσης των μοντέλων, όσο και κατά τη χρήση των δεδομένων. Προβλέπεται επίσης η παροχή «δίκαιης και κατάλληλης αμοιβής» στους δικαιούχους.
Ωστόσο, οι οργανώσεις σημειώνουν ότι, παρά τη συμμετοχή τους στη διαβούλευση για τη σύνταξη του κανονισμού, το τελικό αποτέλεσμα δεν ανταποκρίνεται στις βασικές τους διεκδικήσεις.
«Η τελική μορφή του πλαισίου δεν απαντά στις βασικές ανησυχίες των τομέων που εκπροσωπούμε. Δεν πρόκειται για έναν ισορροπημένο συμβιβασμό, αλλά για μια χαμένη ευκαιρία να διασφαλιστούν ουσιαστικά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
Οι εκπρόσωποι των δημιουργών προειδοποιούν ότι, αν δεν αλλάξει κάτι, τα GenAI μοντέλα θα συνεχίσουν να «σκανάρουν μαζικά προστατευμένο περιεχόμενο» για εκπαίδευση, χωρίς συναίνεση ή αποζημίωση προς τους δημιουργούς.
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι οι δημιουργικές βιομηχανίες της Ε.Ε. συνεισφέρουν σχεδόν 7% του ΑΕΠ, απασχολούν 17 εκατομμύρια επαγγελματίες και υπερβαίνουν σε οικονομική αξία την αυτοκινητοβιομηχανία και τη φαρμακοβιομηχανία της Ευρώπης.
Η κοινή δήλωση απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει επειγόντως τον τρόπο εφαρμογής του AI Act, ώστε να εκπληρώσει την υπόσχεση προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον διατυπώνει επίσης κριτική κατά του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Σε πρόσφατη ομιλία του σε σύνοδο τεχνητής νοημοσύνης στο Παρίσι, ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance χαρακτήρισε το AI Act «υπερβολικά περιοριστικό» και κατηγόρησε την Ε.Ε. ότι «στραγγαλίζει» την καινοτομία εις βάρος των αμερικανικών τεχνολογικών επιχειρήσεων.
