Σε κρίσιμη καμπή εισέρχεται η δικαστική αμφισβήτηση των εμπορικών εξουσιών του Ντόναλντ Τραμπ, με μια σειρά υποθέσεων να απειλούν να ακυρώσουν μεγάλο μέρος της εμπορικής του ατζέντας.
Στο επίκεντρο βρίσκεται ο νόμος περί διεθνών οικονομικών εξουσιών σε περιόδους έκτακτης ανάγκης (IEEPA), τον οποίο ο Τραμπ επικαλείται για να επιβάλλει μονομερώς δασμούς και να συνάπτει διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Η πιο προχωρημένη υπόθεση, με τίτλο V.O.S. Selections κατά Τραμπ, πρόκειται να εκδικαστεί σε επίπεδο εφετείου την Πέμπτη και το αποτέλεσμά της ενδέχεται να κρίνει τη νομιμότητα δεκάδων πρόσφατων εμπορικών πρωτοβουλιών του Λευκού Οίκου.
Το στοίχημα του IEEPA
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επικαλεστεί το IEEPA, έναν νόμο του 1977 που επιτρέπει στον πρόεδρο να λαμβάνει οικονομικά μέτρα σε περίπτωση «ασυνήθιστης και εξαιρετικής απειλής» από το εξωτερικό.
Ωστόσο, νομικοί εμπειρογνώμονες και επιχειρήσεις που προσφεύγουν στα δικαστήρια υποστηρίζουν ότι ο νόμος δεν αναφέρει πουθενά δασμούς, φόρους ή τέλη και σε καμία περίπτωση δεν έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν με τέτοιο εύρος εξουσιών.
Τον Μάιο, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου έκρινε ότι "ο Τραμπ υπέρβη τις εξουσίες του" με βάση το IEEPA, ακυρώνοντας προσωρινά τους νέους "ανταποδοτικούς" δασμούς. Ωστόσο, το Εφετείο ανέστειλε άμεσα την απόφαση, διατηρώντας τους δασμούς σε ισχύ μέχρι νεωτέρας.
Οι επιπτώσεις: Από τους δασμούς έως τις διμερείς συμφωνίες
Η υπόθεση V.O.S. είναι μόνο μία από τουλάχιστον έξι ομοσπονδιακές προσφυγές που επιδιώκουν να σταματήσουν τις μονομερείς εμπορικές κινήσεις του Τραμπ, ανάμεσά τους και δασμοί που συνδέονται με φαιντανύλη, καθώς και η επιβολή 50% δασμών στις εισαγωγές από τη Βραζιλία, που φαίνεται να συνδέονται περισσότερο με πολιτικά ζητήματα, παρά με το εμπόριο.
Οι νομικοί εκπρόσωποι της κυβέρνησης Τραμπ επιμένουν ότι το δικαίωμα να "ρυθμίζει τις εισαγωγές" περιλαμβάνει την επιβολή δασμών. Αντίθετα, οι ενάγοντες επισημαίνουν ότι εδώ και 50 χρόνια καμία κυβέρνηση δεν έχει ερμηνεύσει τον νόμο με τέτοιο τρόπο.
Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίψει την επιχειρηματολογία Τραμπ, όπως εκτιμούν αναλυτές της Piper Sandler, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση σχεδόν κάθε εμπορικής συμφωνίας που έχει παρουσιάσει η κυβέρνηση ως επίτευγμα της δεύτερης του θητείας. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν αναλυτές:
Αν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφανθεί κατά του Τραμπ, όλες οι πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες του -και όσες έρθουν τις επόμενες μέρες- θα είναι παράνομες
Από τις συμφωνίες που έχουν ήδη ανακοινωθεί, μόνο εκείνη με το Ηνωμένο Βασίλειο συνοδεύεται επίσημα από επικαλούμενη εφαρμογή του IEEPA μέσω προεδρικού διατάγματος. Ωστόσο, ο Τραμπ έχει αποστείλει 25 επιστολές σε ξένους ηγέτες, με τις οποίες επιβάλλει μονομερώς νέους δασμούς, χωρίς πάντα να εξηγεί τη νομική βάση τους.
Η κυβέρνηση υπερασπίζεται τις κινήσεις αυτές ως νόμιμες και αναγκαίες για την "προστασία της εθνικής ασφάλειας" και "την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των Αμερικανών εργαζομένων".
Τι ακολουθεί
Η υπόθεση V.O.S. είναι μόνο η αρχή. Τον Σεπτέμβριο, έπεται η εκδίκαση της υπόθεσης Learning Resources, Inc. κατά Τραμπ, στην οποία ο δικαστής Ρούντολφ Κοντρέρας ήδη έκρινε πως ο ίδιος ο νόμος IEEPA δεν επιτρέπει την επιβολή δασμών, ανεξαρτήτως σκοπού. Η απόφαση έχει ανασταλεί και η έφεση οδηγείται προς το Εφετείο της Περιφέρειας της Κολούμπια.
Παράλληλα, η Καλιφόρνια και μέλη της ιθαγενούς κοινότητας Blackfeet στη Μοντάνα έχουν επίσης προσφύγει κατά των δασμών, με ακροάσεις να έχουν οριστεί για τις 17 Σεπτεμβρίου.
Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει τελικά τις ενέργειες του Τραμπ ως αντισυνταγματικές, θα μπορούσε να δημιουργηθεί νομικό κενό ανάμεσα σε ισχύοντες δασμούς και συμφωνίες και να απαιτηθεί άμεση νομοθετική παρέμβαση του Κογκρέσου για να καλύψει το κενό εξουσιών.
Επιπλέον, η ανατροπή αυτών των μέτρων θα σηματοδοτήσει μια σπάνια ήττα, για μια εκτελεστική εξουσία που έχει επεκτείνει δραματικά τις αρμοδιότητές της στην εμπορική πολιτική, ειδικά όταν βρίσκεται στα χέρια ενός προέδρου που επιδιώκει απροκάλυπτα τη μονομερή επιβολή όρων στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
