Η ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους ομοσπονδιακή Γερουσία των ΗΠΑ απέρριψε χθες Παρασκευή μια πρόταση των Δημοκρατικών που στόχευε στον περιορισμό της εξουσίας του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να διατάσσει στρατιωτικές ενέργειες εναντίον του Ιράν χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.
Η ψηφοφορία, με 53 κατά έναντι 47 υπέρ, πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες αφότου ο Τραμπ διεμήνυσε ότι θα εξέταζε το ενδεχόμενο νέων βομβαρδισμών στην Ισλαμική Δημοκρατία.
Το ψήφισμα του Τιμ Κέιν και οι κομματικές γραμμές
Το απορριφθέν ψήφισμα, το οποίο αφορούσε τις εξουσίες κήρυξης πολέμου, είχε ως στόχο να επαναφέρει στην τάξη τον Πρόεδρο Τραμπ, απαιτώντας την έγκριση του Κογκρέσου για τυχόν νέες εχθροπραξίες κατά του Ιράν. Αν και γενικά τηρήθηκαν οι κομματικές γραμμές, υπήρξαν και εξαιρέσεις, όπως ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τζον Φέτερμαν (Πενσιλβάνια) που καταψήφισε, και ο Ρεπουμπλικάνος Ραντ Πολ (Κεντάκι) που ψήφισε υπέρ.
Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τιμ Κέιν, βασικός εισηγητής του ψηφίσματος, προσπαθεί επί χρόνια να επαναβεβαιώσει την συνταγματική εξουσία του Κογκρέσου να κηρύσσει πόλεμο, αφαιρώντας την από την αποκλειστική αρμοδιότητα του εκάστοτε προέδρου. Ο κ. Κέιν τόνισε ότι το εγχείρημά του είχε σκοπό να υπογραμμίσει πως το αμερικανικό Σύνταγμα αναγνωρίζει στο Κογκρέσο, όχι στον πρόεδρο, το δικαίωμα κήρυξης πολέμου, και να απαιτήσει οποιαδήποτε εχθροπραξία εναντίον του Ιράν να εγκριθεί ρητά. «Αν θεωρείτε πως ο πρόεδρος θα έπρεπε να είχε έλθει στο Κογκρέσο, είτε αν είσαστε υπέρ είτε αν είσαστε κατά του πολέμου με το Ιράν, θα υποστηρίξετε το ψήφισμα, θα υποστηρίξετε το Σύνταγμα, που άντεξε τη δοκιμασία του χρόνου», δήλωσε χαρακτηριστικά πριν την ψηφοφορία.
Πίεση για ενημέρωση και δηλώσεις Τραμπ
Τα μέλη του Κογκρέσου πιέζουν για ενημερώσεις σχετικά με τους βομβαρδισμούς που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Ιράν, καθώς και για την τύχη των αποθεμάτων ουρανίου υψηλού επιπέδου εμπλουτισμού της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Νωρίτερα χθες, ο Πρόεδρος Τραμπ εκφράστηκε σε οξείς τόνους για τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, αγιατολά Αλί Χαμενεΐ, προσθέτοντας πως δεν θα απέκλειε να διαταχτούν νέοι βομβαρδισμοί, αν η Τεχεράνη αρχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε ανησυχητικά υψηλό επίπεδο ξανά. Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν ως αντίδραση στην πρώτη δημόσια εμφάνιση του αγιατολά Χαμενεΐ μετά τον 12ήμερο πόλεμο που εξαπέλυσε το Ισραήλ και τερματίστηκε δύο 24ωρα μετά τους βομβαρδισμούς αμερικανικών στρατηγικών βομβαρδιστικών εναντίον τριών βασικών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
Μετά από ενημερώσεις με απόρρητο περιεχόμενο από την ομάδα του Τραμπ προς κορυφαία στελέχη της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας, Δημοκρατικοί πολιτικοί δήλωσαν ότι δεν έχουν πειστεί πως οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις «αφανίστηκαν», όπως διαβεβαίωσε ο Πρόεδρος Τραμπ μετά τα πλήγματα.
Αντιδράσεις στην πρόταση και νομικό πλαίσιο
Οι αντίπαλοι της πρότασης του κ. Κέιν επιχειρηματολόγησαν πως η επιδρομή στο Ιράν ήταν μια μεμονωμένη, περιορισμένης έκτασης επιχείρηση που εμπίπτει στα προνόμια του προέδρου, και όχι η έναρξη ευρείας κλίμακας εχθροπραξιών. Ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Μπιλ Χάγκερτι (Τενεσί) αντέταξε ότι η πρόταση θα εμπόδιζε οποιονδήποτε πρόεδρο να αναλαμβάνει γρήγορα δράση εναντίον οποιασδήποτε αντίπαλης χώρας των ΗΠΑ. «Δεν πρέπει να φορέσουμε αλυσίδα στα πόδια του προέδρου μας εν μέσω κρίσης, όταν διακυβεύονται ζωές», υποστήριξε.
Ο Πρόεδρος Τραμπ απορρίπτει κάθε αμφισβήτηση για τη ζημιά που προκάλεσαν οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Το Ιράν επιμένει να διατρανώνει πως έχει κυριαρχικό δικαίωμα σε πυρηνικό πρόγραμμα για πολιτικούς σκοπούς και διαψεύδει επί δεκαετίες ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, όπως το κατηγορούν δυτικές κυβερνήσεις και το Ισραήλ.
Δυνάμει της αμερικανικής νομοθεσίας, η Γερουσία έχει προνόμια και προτεραιότητα ως προς την κήρυξη οποιουδήποτε πολέμου και κατά συνέπεια όφειλε να εξετάσει και να ψηφίσει για την πρόταση Κέιν άμεσα – υποβλήθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Για να τεθεί σε ισχύ, θα έπρεπε να περάσει τόσο από τη Γερουσία όσο και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ωστόσο, ο πρόεδρος της κάτω Βουλής, ο Ρεπουμπλικάνος Μάικ Τζόνσον, πιστός σύμμαχος του προέδρου, τόνισε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα πως δεν θεωρεί ότι είναι η ώρα για κάτι τέτοιο. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ (το 2020), ο ίδιος γερουσιαστής, ο κ. Κέιν, είχε καταθέσει παρόμοιο ψήφισμα, το οποίο είχε εγκριθεί και από τα δύο σώματα του Κογκρέσου, αλλά χωρίς τον απαραίτητο αριθμό ψήφων για να ξεπεραστεί το προεδρικό βέτο.
