Ένα νέο κεφάλαιο ίντριγκας και αναταραχής γράφεται στα γραφεία της Tata Trusts, του φιλανθρωπικού οργανισμού που ελέγχει το 66% της Tata Sons, της μητρικής εταιρείας του κολοσσού Tata Group, ενός ομίλου με 26 εισηγμένες εταιρείες και χρηματιστηριακή αξία που ξεπερνά τα 368 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η εσωτερική διαμάχη που έχει ξεσπάσει στο διοικητικό συμβούλιο της Trusts προκαλεί τριγμούς όχι μόνο στην ινδική αγορά, αλλά και στους πολιτικούς κύκλους του Νέου Δελχί.
Το κλίμα πυροδοτήθηκε όταν ο πρόεδρος της Tata Trusts, Noel Tata, εθεάθη να συναντά τον υπουργό Εσωτερικών Amit Shah στην κατοικία του, μια συνάντηση στην οποία, σύμφωνα με τα ινδικά ΜΜΕ, παρευρέθηκαν επίσης η υπουργός Οικονομικών Nirmala Sitharaman και ο πρόεδρος της Tata Sons N Chandrasekaran.
Η παρουσία τόσων κορυφαίων κυβερνητικών παραγόντων σε μια φαινομενικά «εσωτερική» υπόθεση εταιρικής διακυβέρνησης υπογραμμίζει το βάρος του ομίλου Tata στην ινδική οικονομία.
Ο κολοσσός, με ρίζες που φτάνουν στον 19ο αιώνα, δραστηριοποιείται σε κλάδους από τον χάλυβα έως το λογισμικό, κατέχει ονόματα-σύμβολα όπως Taj Hotels, Jaguar Land Rover και Tetley Tea, και απασχολεί πάνω από 1 εκατομμύριο εργαζομένους.
Το επίμαχο άρθρο και η απώλεια ελέγχου
Η καρδιά της κρίσης, όπως αναφέρουν πηγές του CNBC, βρίσκεται σε ένα άρθρο του καταστατικού, που προβλέπει ότι κάθε επένδυση άνω του 1 δισ. ρουπιών (περίπου 11 εκατ. δολάρια) από την Tata Sons πρέπει να εγκρίνεται εκ των προτέρων από το διοικητικό συμβούλιο της Tata Trusts. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η πρακτική αυτή φαίνεται να έχει παραμεληθεί και αρκετοί από τους trustees θεωρούν ότι η επιρροή τους έχει περιοριστεί δραματικά.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν τέσσερα μέλη του συμβουλίου, ανάμεσά τους και ο Mehli Mistry (ξάδερφος του αείμνηστου Cyrus Mistry), αντιτάχθηκαν στην επανεκλογή του Vijay Singh στο διοικητικό συμβούλιο της Tata Sons. Το αποτέλεσμα ήταν μια ανοιχτή σύγκρουση: οι υπόλοιποι διευθυντές απέρριψαν την υποψηφιότητα του Mistry για τη θέση που έμεινε κενή.
Η Tata Trusts, ως κυρίαρχος μέτοχος, διατηρεί το δικαίωμα να διορίζει τρία μέλη στο συμβούλιο της Tata Sons, όμως πλέον μόνο δύο θέσεις είναι καλυμμένες.
«Η διαφωνία γύρω από το ποιος έχει την τελική λέξη στις στρατηγικές επενδύσεις έχει δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο», σχολιάζουν αναλυτές σε εκτενές σχετικό ρεπορτάζ CNBC, προειδοποιώντας ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να επηρεάσει τη μελλοντική κεφαλαιακή διάρθρωση του ομίλου.
Μια ιστορία που επαναλαμβάνεται
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο όμιλος Tata συγκλονίζεται από εσωτερική κρίση. Το 2016, ο τότε πρόεδρος της Tata Sons, Cyrus Mistry, απομακρύνθηκε αιφνιδιαστικά από τη θέση του, κατηγορώντας δημόσια την Tata Trusts για «παρεμβάσεις» που τον μετέτρεψαν σε «διακοσμητικό πρόεδρο».
Η αντίδραση της Tata Sons υπήρξε εξίσου σφοδρή, με επίσημη ανακοίνωση που κατηγορούσε τον Mistry για «λανθασμένη διαχείριση» και προσπάθεια να υφαρπάξει έλεγχο των θυγατρικών εταιρειών.
Η κόντρα εκείνη δίχασε την ινδική επιχειρηματική κοινότητα, ενώ σήμερα, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Ratan Tata και τρία χρόνια μετά τον τραγικό θάνατο του Cyrus Mistry σε τροχαίο, το φάντασμα της αντιπαράθεσης επιστρέφει, θέτοντας και πάλι ερωτήματα για το εύρος επιρροής της Tata Trusts στη διοίκηση της Tata Sons.
Αναλυτές, όπως η Hetal Dalal της Institutional Investor Advisory Services India, υποστηρίζουν ότι χρειάζεται «ένας θεσμικός μηχανισμός που να ορίζει σαφώς τα όρια μεταξύ των δύο πλευρών: την ανταλλαγή πληροφοριών, τις διαδικασίες διορισμού και τον ρόλο της Trust στις αποφάσεις κεφαλαιακής κατανομής».
Η υποχρεωτική εισαγωγή στο χρηματιστήριο και το μέλλον
Ένας πιθανός τρόπος εκτόνωσης της κρίσης είναι η εισαγωγή της Tata Sons στο χρηματιστήριο, μια απαίτηση που έχει θέσει η Κεντρική Τράπεζα της Ινδίας (RBI) στο πλαίσιο του κανονιστικού πλαισίου του 2022 για τις μεγάλες μη εισηγμένες εταιρείες. Η προθεσμία έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου, αλλά η Tata Sons έχει λάβει προσωρινή παράταση.
Η είσοδος στο χρηματιστήριο θα μπορούσε να μεταβάλει δραματικά τις ισορροπίες: το διοικητικό συμβούλιο της Tata Sons θα αποκτήσει πλήρη αυτονομία, ενώ η Tata Trusts θα περιοριστεί στον ρόλο του «μετόχου αναφοράς». Όπως επισημαίνουν πηγές του CNBC, «η δημοσιοποίηση της εταιρείας θα καταστήσει σαφές ποιος διοικεί και ποιος απλώς κατέχει μερίδιο».
Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή έχει και παρενέργειες: ο δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της Tata Sons, ο Όμιλος Shapoorji Pallonji (SP Group), ο οποίος κατέχει ποσοστό άνω του 18%, πιέζει για έξοδο, ώστε να αποπληρώσει χρέη.
Η σχέση του με την οικογένεια Tata παραμένει περίπλοκη, καθώς ο Noel Tata είναι παντρεμένος με μέλος της οικογένειας Mistry, ενώ ο Mehli Mistry είχε ταχθεί στο παρελθόν υπέρ του Ratan Tata.
Η πώληση ενός τόσο μεγάλου μεριδίου, ωστόσο, θα μπορούσε να αφήσει την Tata Sons εκτεθειμένη σε πιθανές απόπειρες εξαγοράς, γεγονός που ενισχύει τη διστακτικότητα της διοίκησης απέναντι στη δημόσια εγγραφή.
Ένας κολοσσός σε σταυροδρόμι
Είτε η κρίση λυθεί πίσω από κλειστές πόρτες, είτε οδηγήσει σε βαθύτερες θεσμικές αλλαγές, το βέβαιο είναι ότι η Tata Group βρίσκεται σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι. Από τον ρόλο της στη βιομηχανία τεχνολογίας -παράγει iPhones για την Apple στην Ινδία- έως την εμβληματική επένδυση 11 δισ. δολαρίων για την πρώτη εγχώρια μονάδα παραγωγής ημιαγωγών (chips), ο όμιλος αποτελεί πλέον στρατηγικό βραχίονα της ινδικής οικονομίας.
Η διαμάχη στο εσωτερικό του, επομένως, δεν είναι απλώς μια οικογενειακή ή διοικητική υπόθεση, είναι καθοριστική για την εξουσία, τη διαφάνεια και το μέλλον του επιχειρείν στην Ινδία.
