Αποχωρεί ο Ίλον Μασκ από τον κυβερνητικό του ρόλο ως ανώτατος σύμβουλος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, μετά από μήνες ως επικεφαλής στην προσπάθεια περιορισμού και αναδιοργάνωσης της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας. Η αποχώρησή του, που ανακοινώθηκε το βράδυ της Τετάρτης, σηματοδοτεί το τέλος ενός ταραχώδους κεφαλαίου, που περιλάμβανε χιλιάδες απολύσεις, τη συρρίκνωση κυβερνητικών υπηρεσιών και πλήθος δικαστικών προσφυγών.
Παρά την αναστάτωση, ο Μασκ δυσκολεύτηκε να προσαρμοστεί στο περιβάλλον της Ουάσιγκτον και πέτυχε πολύ λιγότερα από όσα ήλπιζε. Αναγκάστηκε να μειώσει δραματικά τους στόχους του για περικοπές στις δημόσιες δαπάνες -από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια αρχικά, σε 1 τρισ. και τελικά σε 150 δισ.- ενώ εξέφραζε όλο και πιο συχνά τη δυσαρέσκειά του για την αντίσταση που συναντούσε.
Ερχόταν συχνά σε αντιπαράθεση με άλλα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ, τα οποία δυσανασχετούσαν με τις απόπειρές του να αναδιαμορφώσει τις υπηρεσίες τους, ενώ αντιμετώπισε σφοδρές πολιτικές αντιδράσεις για τις πρωτοβουλίες του.
Η συνεργασία του Μασκ με την κυβέρνηση Τραμπ ήταν εξ αρχής σχεδιασμένη ως προσωρινή και τον τελευταίο καιρό ο ίδιος είχε υπονοήσει ότι θα επιστρέψει πλήρως στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, όπως η Tesla και η SpaceX.
Ωστόσο, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου απέφευγαν να προσδιορίσουν πότε ακριβώς θα αποχωρούσε από την ηγεσία του νεοσύστατου Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας, γνωστού με τα αρχικά DOGE. Τελικά, ο ίδιος αποκάλυψε αιφνιδιαστικά την αποχώρησή του μέσω ανάρτησης στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X.
Καθώς ολοκληρώνεται ο προγραμματισμένος μου χρόνος ως Ειδικού Κυβερνητικού Υπαλλήλου, θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο @realDonaldTrump για την ευκαιρία να μειώσω τη σπάταλη δημόσια δαπάνη. Η αποστολή του @DOGE θα ενισχυθεί με τον καιρό, καθώς γίνεται τρόπος ζωής σε όλο το κράτος
Ανώτατος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, που μίλησε υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, επιβεβαίωσε την αποχώρηση του Μασκ.
"Απογοητευμένος" με το "μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο"
Η απόφαση ανακοινώθηκε μια μέρα μετά τη δημοσίευση συνέντευξης του Μασκ στο CBS, όπου εξέφρασε την απογοήτευσή του για το βασικό νομοθετικό εγχείρημα του Τραμπ, το λεγόμενο «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο».
Το νομοσχέδιο συνδυάζει φορολογικές ελαφρύνσεις με αυστηρότερα μέτρα για τη μετανάστευση. Ο Μασκ το χαρακτήρισε «τεράστιο πακέτο δαπανών» που αυξάνει το ομοσπονδιακό έλλειμμα και «υπονομεύει το έργο» του DOGE. Όπως σχολίασε:
Ένα νομοσχέδιο μπορεί να είναι μεγάλο ή μπορεί να είναι όμορφο. Αλλά δεν είμαι σίγουρος αν μπορεί να είναι και τα δύο
Ο Τραμπ, από το Οβάλ Γραφείο την Τετάρτη, υπερασπίστηκε το σχέδιό του, κάνοντας λόγο για τις πολιτικές δυσκολίες της διαπραγμάτευσης.
«Δεν είμαι ευχαριστημένος με όλα, αλλά είμαι ενθουσιασμένος με άλλα», είπε. «Θα δούμε τι θα γίνει. Υπάρχει ακόμα δρόμος».
Το νομοσχέδιο έχει ήδη εγκριθεί από τη Βουλή και εξετάζεται τώρα από τη Γερουσία. Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι συμφωνούν με τις ανησυχίες του Μασκ. Ο γερουσιαστής Ρον Τζόνσον από το Ουισκόνσιν είπε σε εκδήλωση στο Μιλγουόκι ότι «συμμερίζεται την απογοήτευση του Ίλον» και ότι είναι «αρκετά σίγουρος» πως υπάρχουν αρκετές αντιδράσεις για να καθυστερήσει η ψήφιση.
Ο πρόεδρος της Βουλής, Μάικ Τζόνσον, ευχαρίστησε τον Μασκ για την προσφορά του και υποσχέθηκε περισσότερες περικοπές στο μέλλον. «Η Βουλή είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τα πορίσματα του DOGE», είπε.
Ο Λευκός Οίκος πρόκειται να αποστείλει στο Κογκρέσο ένα πακέτο προτάσεων για ακύρωση ήδη εγκεκριμένων δαπανών, γνωστών ως "rescissions". Το πακέτο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, 1,1 δισ. δολάρια από την Εταιρεία Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης (NPR και PBS) και 8,3 δισ. σε ξένη βοήθεια.
"Τραγική η κατάσταση με τη γραφειοκρατία"
Ο Μασκ δεν έκρυψε τη δυσφορία του για την εμπειρία του στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
«Η κατάσταση με τη γραφειοκρατία είναι πολύ χειρότερη απ’ ό,τι είχα φανταστεί», δήλωσε στην Washington Post. «Ήξερα πως υπήρχαν προβλήματα, αλλά είναι πραγματικά ανηφορικός ο δρόμος».
Πρόσφατα είπε ότι θα μειώσει και τη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων: «Νομίζω ότι έχω ήδη κάνει αρκετά».
Αρχικά, ο Μασκ έδειχνε ενθουσιασμένος με την προοπτική να «αναμορφώσει την Ουάσιγκτον». Είχε επενδύσει τουλάχιστον 250 εκατ. δολάρια στην υποψηφιότητα Τραμπ, φόρεσε καπέλα της εκστρατείας του στον Λευκό Οίκο, έκανε προεκλογικές συγκεντρώσεις και μιλούσε για τις δημόσιες δαπάνες ως «υπαρξιακή κρίση».
«Όσο περισσότερο γνωρίζω τον πρόεδρο Τραμπ, τόσο περισσότερο τον συμπαθώ», είχε δηλώσει τον Φεβρουάριο. «Για να είμαι ειλικρινής, τον αγαπώ». Ο Τραμπ ανταπέδωσε τα εύσημα: «Ο Ίλον είναι ένας πραγματικά σπουδαίος Αμερικανός».
Όταν οι πωλήσεις της Tesla μειώθηκαν, ο Λευκός Οίκος του παραχώρησε την αυλή του για να παρουσιάσει τα ηλεκτρικά του οχήματα.
Θα επηρεαστεί το νομοσχέδιο;
Δεν είναι σαφές αν τα σχόλια του Μασκ θα επηρεάσουν ουσιαστικά την πορεία του νομοσχεδίου. Ωστόσο, στο παρελθόν, κατά την περίοδο της μετάβασης, είχε συμβάλει στην αντίδραση κατά ενός πακέτου δαπανών ενόψει shutdown.
Ο γερουσιαστής Μάικ Λι από τη Γιούτα αναδημοσίευσε το άρθρο του Fox News με τις δηλώσεις του Μασκ και πρόσθεσε:
«Υπάρχει ακόμα χρόνος να το διορθώσουμε. Η εκδοχή της Γερουσίας θα είναι πιο επιθετική. Μπορεί, πρέπει και θα είναι. Αλλιώς, δεν θα περάσει».
Μόνο δύο Ρεπουμπλικάνοι,οι βουλευτές Γουόρεν Ντέιβιντσον (Οχάιο) και Τόμας Μάσι (Κεντάκι), ψήφισαν κατά του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Ο Ντέιβιντσον σχολίασε τα λόγια του Μασκ στο X:
«Ελπίζω η Γερουσία να πετύχει εκεί που η Βουλή έχασε την ευκαιρία. Μην ελπίζετε ότι κάποιος άλλος θα μειώσει το έλλειμμα στο μέλλον - ήδη το έχουμε κάνει σε αυτή τη Βουλή».
Η ανεξάρτητη Υπηρεσία Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτίμησε προκαταρκτικά ότι οι φορολογικές ρυθμίσεις θα αυξήσουν το έλλειμμα κατά 3,8 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ οι αλλαγές σε Medicaid, κουπόνια σίτισης και άλλες κοινωνικές παροχές θα μειώσουν τις δαπάνες κατά περίπου 1 τρισ.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ηγέτες υποστηρίζουν ότι η αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης θα εξισορροπήσει τις επιπτώσεις στο έλλειμμα, αλλά ανεξάρτητοι φορείς παραμένουν επιφυλακτικοί. Η Επιτροπή για Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό εκτιμά ότι το νομοσχέδιο θα προσθέσει 3 τρισ. στο χρέος, συμπεριλαμβανομένων των τόκων, μέσα στην επόμενη δεκαετία.
