Το Χόλιγουντ μπορεί να παραμένει συνώνυμο της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, ωστόσο η φυσική του έδρα στο Λος Άντζελες δεν είναι πια το αδιαμφισβήτητο κέντρο παραγωγής. Τα τελευταία χρόνια, μεγάλες παραγωγές ταινιών και σειρών έχουν μετακινηθεί σε άλλες πολιτείες ή στο εξωτερικό, αναζητώντας φορολογικά κίνητρα και χαμηλότερο εργατικό κόστος.
Η τάση αυτή επιταχύνθηκε μετά την πανδημία και τις απεργίες σεναριογράφων και ηθοποιών, που αναδιαμόρφωσαν το μοντέλο πληρωμών στη νέα εποχή του streaming. Οι αυξανόμενοι προϋπολογισμοί, η πτώση της παραδοσιακής τηλεθέασης και η εξαφάνιση των εσόδων από DVD εντείνουν την πίεση στα στούντιο.
Μέσα στις ΗΠΑ, πολιτείες όπως η Τζόρτζια, η Νέα Υόρκη, το Τέξας, το Νέο Μεξικό και η Βόρεια Καρολίνα έχουν αναδειχθεί σε εναλλακτικά κέντρα παραγωγής, προσφέροντας γενναία φορολογικά κίνητρα.
Σύμφωνα με στοιχεία, 38 πολιτείες έχουν διαθέσει πάνω από 25 δισ. δολάρια σε τέτοιου είδους προγράμματα τα τελευταία 20 χρόνια, αναπτύσσοντας παράλληλα τεχνική υποδομή και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.
Σε διεθνές επίπεδο, χώρες όπως ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έχουν κερδίσει σημαντικό μερίδιο αγοράς, συνδυάζοντας χαμηλότερο κόστος με ελκυστικά προγράμματα επιδοτήσεων. Ο Καναδάς έχει εξελιχθεί σε «Χόλιγουντ του Βορρά», φιλοξενώντας δημοφιλείς σειρές και ταινίες, ενώ η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία κατέγραψαν άνοδο 14% στις μεγάλες παραγωγές την περίοδο 2022-2024, τη στιγμή που οι ΗΠΑ σημείωσαν πτώση 26%.
Οι πολιτικές πιέσεις και η πρόταση Τραμπ
Το ζήτημα ανέδειξε εκ νέου ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απείλησε με την επιβολή 100% δασμών σε ταινίες που γυρίζονται εκτός ΗΠΑ. «Η κινηματογραφική μας βιομηχανία έχει κλαπεί από άλλες χώρες», δήλωσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι δασμοί θα λειτουργήσουν ως αντικίνητρο για τις ξένες παραγωγές.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένας τέτοιος δασμός, δεδομένου ότι οι ταινίες και οι σειρές αποτελούν υπηρεσίες και όχι εμπορεύματα. Ειδικοί της βιομηχανίας προειδοποιούν ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει χάος, θέτοντας ερωτήματα για το πώς θα φορολογούνταν παραγωγές με γυρίσματα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, αλλά και πώς θα επηρεάζονταν οι ξένες ταινίες που προβάλλονται στην αμερικανική αγορά.
Πέρα από τα τεχνικά ζητήματα, η εφαρμογή δασμών θα μπορούσε να πλήξει τις σχέσεις με χώρες που φιλοξενούν γυρίσματα, σε μια περίοδο που το διεθνές box office αποτελεί κρίσιμο έσοδο για τα στούντιο. Ήδη η Κίνα έχει περιορίσει τον αριθμό αμερικανικών ταινιών που προβάλλει, ενώ η πιθανότητα αντιποίνων από άλλες αγορές θεωρείται υπαρκτή.
Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Άνταμ Σιφ υπογράμμισε ότι η λύση βρίσκεται σε ομοσπονδιακά κίνητρα για την επιστροφή παραγωγών στις ΗΠΑ και όχι σε δασμούς που μπορεί να αποδειχθούν αντιπαραγωγικοί.
Στο επίκεντρο της συζήτησης παραμένει το πώς θα ενισχυθεί η παραγωγική βάση στις ΗΠΑ. Η Καλιφόρνια, με πρωτοβουλία του κυβερνήτη Γκάβιν Νιούσομ, αύξησε πρόσφατα το πρόγραμμα φορολογικών κινήτρων στα 750 εκατ. δολάρια, με στόχο να κρατήσει τις παραγωγές στο Λος Άντζελες. Όμως οι πιέσεις από τον διεθνή ανταγωνισμό και οι περιορισμένοι προϋπολογισμοί καθιστούν αβέβαιο το αν αυτό θα είναι αρκετό.
Το μέλλον του Χόλιγουντ θα εξαρτηθεί από την ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργικότητα, τα οικονομικά κίνητρα και τη γεωπολιτική σταθερότητα. Η μάχη για το πού θα γυρίζονται οι ταινίες συνεχίζεται και το αποτέλεσμα θα καθορίσει το τοπίο της ψυχαγωγίας τις επόμενες δεκαετίες.
