Την ώρα που πολλές χώρες είτε πασχίζουν να προσελκύσουν υπερπλούσιους, είτε εντείνουν τη φορολογική πίεση προς αυτούς, η Ιταλία ακολουθεί διαφορετική πορεία. Η χώρα έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο προορισμό για τους εύπορους που αναζητούν σταθερότητα, ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον και... dolce vita. Το μυστικό βρίσκεται στο καθεστώς flat tax, που θεσπίστηκε το 2017.
Με μια ετήσια καταβολή 200.000 ευρώ εκ του εισοδήματος που προέρχεται από το εξωτερικό, ξένοι υπερπλούσιοι ή Ιταλοί που ζούσαν στο εξωτερικό για τουλάχιστον εννέα χρόνια, εξασφάλιζαν απαλλαγή από ευρύτερες φορολογικές υποχρεώσεις για έως και 15 χρόνια. Παρά τον διπλασιασμό της εισφοράς σε 400.000 ευρώ από το 2024, η ζήτηση δεν μειώθηκε.
Σύμφωνα με στοιχεία της Henley & Partners, η Ιταλία βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεων των εκατομμυριούχων στην Ευρώπη το 2025, με έως και 3.600 νέες αφίξεις υψηλού πλούτου. Ανάμεσά τους, ο πλουσιότερος Αιγύπτιος Νάσεφ Σαουίρις, συνιδιοκτήτης της Aston Villa, και ο αντιπρόεδρος της Goldman Sachs, Ρίτσαρντ Γκνόντε.
Η τάση αυτή τροφοδοτεί την οικονομική δραστηριότητα, ιδιαίτερα στο Μιλάνο, το οποίο αναδεικνύεται σε νέα «μητρόπολη εκατομμυριούχων». Εκεί ξεφυτρώνουν νέες λέσχες μελών, όπως το Casa Cipriani και το The Wilde, ενώ η πόλη εξελίσσεται σε κόμβο για χρηματοοικονομικές, δημιουργικές και επενδυτικές δραστηριότητες.
Η εισροή πλούτου αντικατοπτρίζεται και στην αγορά κατοικίας. Σύμφωνα με την Tecnocasa, οι τιμές ακινήτων στο Μιλάνο έχουν εκτοξευθεί κατά 49% από το 2017, όταν το flat-tax καθεστώς τέθηκε σε ισχύ, έναντι μόλις 10,9% στις υπόλοιπες μεγάλες ιταλικές πόλεις. Η Knight Frank προβλέπει περαιτέρω αύξηση 3,5% στην αγορά πολυτελών ακινήτων της πόλης το 2025.
Η Λίμνη Κόμο, η Τοσκάνη, η Ριβιέρα, αλλά και πόλεις όπως η Ρώμη, η Βενετία και η Φλωρεντία γνωρίζουν επίσης ανατιμήσεις. Όπως επισημαίνει ο Pella, οι υπερπλούσιοι δεν σκέφτονται με «λογική αγοράς», αλλά είναι διατεθειμένοι να υπερπληρώσουν για μια μοναδική θέα ή τοποθεσία.
Ο ευρωπαϊκός χάρτης της φορολογίας πλούτου
Η ιταλική επιλογή έρχεται σε αντίθεση με τη στρατηγική άλλων χωρών.
- Η Γαλλία εξετάζει την αύξηση του φόρου πλούτου.
- Η Ελβετία συζητά αλλαγές στη φορολογία κληρονομιάς.
- Η Βρετανία κατήργησε το καθεστώς "non-dom" μετά από δύο αιώνες, προκαλώντας έξοδο χρηματοοικονομικών στελεχών προς άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η εξέλιξη αυτή έχει δημιουργήσει «αγώνα δρόμου» μεταξύ χωρών, που είτε σκληραίνουν τους κανόνες, είτε επιχειρούν να προσελκύσουν τον πλούτο που εγκαταλείπει το Λονδίνο.
Οι αντιρρήσεις και οι προοπτικές
Και για αυτή την πολιτική όμως υπάρχουν επικριτές. Ορισμένοι προειδοποιούν για ενίσχυση των κοινωνικών ανισοτήτων, καθώς το συνολικό δημοσιονομικό όφελος παραμένει περιορισμένο μπροστά στο έλλειμμα της χώρας.
Υπάρχουν φόβοι ότι η «κούρσα προσέλκυσης πλούτου» μπορεί να οδηγήσει σε αποδόμηση της φορολογικής βάσης στην Ευρώπη.
Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις και οι τοπικές κοινότητες βλέπουν οφέλη: νέα ξενοδοχεία, περισσότερες επενδύσεις σε υπηρεσίες, αύξηση θέσεων εργασίας.
Μένει να φανεί εάν η στρατηγική αυτή τελικά θα βελτιώσει ή θα επιδεινώσει την ποιότητα ζωής των Ιταλών συνολικά.
