Οι επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους έχουν τη μερίδα του λέοντος στην τραπεζική χρηματοδότηση, ενώ δανείζονται και με ευνοϊκότερους όρους σε σχέση με τις άλλες επιχειρήσεις. Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι διπλά ευνοημένες, καθώς έχουν τη μεγαλύτερη πρόσβαση-χορήγηση στα φθηνά δάνεια που προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σ’ ό,τι αφορά την αμιγώς τραπεζικής χρηματοδότηση, το μέσο ποσό δανείου που συνάπτεται για τις επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους υπολογίζεται σε περίπου 10 εκατ. ευρώ, για τις μεσαίες 1,1 εκατ. ευρώ, ενώ η αντίστοιχη μέση αξία δανειακής σύμβασης για τις επιχειρήσεις μικρού ή πολύ μικρού μεγέθους δεν υπερβαίνει το 0,5 εκατ. ευρώ.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που καταγράφονται στη στατιστική βάση αναλυτικών πιστωτικών δεδομένων AnaCredit και παρουσιάζονται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ, το υπόλοιπο δανειακών οφειλών των εγχώριων μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ) προς τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα ήταν 64,7 δισεκ. ευρώ το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους. Από αυτό το ποσό, το μεγαλύτερο μερίδιο αντιστοιχούσε σε επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους . Ειδικότερα, στις μεγάλες επιχειρήσεις αναλογούσε ποσοστό 44% επί του συνολικού υπολοίπου, στις πολύ μικρές επιχειρήσεις 23%, στις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις 19% και στις μικρές επιχειρήσεις 15%.
Όσον αφορά το πλήθος δανείων, πάνω από το ήμισυ (53%) αναλογούσε στις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Στις μικρές αντιστοιχούσε περίπου το 1/3, στις μεσαίες περίπου το 1/8, ενώ μόλις το 1/25 του πλήθους των δανείων αφορούσε μεγάλες επιχειρήσεις.
Από τα στοιχεία της βάσης αναλυτικών πιστωτικών δε δομένων AnaCredit προκύπτει ότι η πλειονότητα των δανείων αφορά: (α) μακροπρόθεσμα δάνεια, (β) δάνεια καθορισμένης διάρκειας, (γ) δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου και (δ) δάνεια σε ευρώ. Όσον αφορά την τιμολόγηση ανά προϊόν δανείου, κα ταγράφεται ελαφρώς υψηλότερη μέση τιμή στο επιτό κιο των δανείων μη καθορισμένης διάρκειας έναντι των δανείων τακτής λήξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από το 75% των επιχειρηματικών δανείων «συνοδεύονται» με κυμαινόμενο επιτόκιο.
Ευνοϊκότεροι όροι χρηματοδότησης για τους μεγάλους
Αυτό που έχει σημασία ως σημαίνον χαρακτηριστικό, είναι πως οι μεγάλες επιχειρήσεις κατά μέσο όρο έχουν δανειστεί με ευνοϊκότερους όρους συγκριτικά με τις επιχειρήσεις μικρού μεγέθους, Σύμφωνα με την ΤτΕ, αυτό δύναται να δικαιολογηθεί αφενός, από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εν λόγω χαρτοφυλακίου (μικρότερο ποσοστό δανείων σε καθυστέρηση) και αφετέρου, από τη μεγαλύτερη δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων δανεισμού λόγω του υψηλότερου μέσου μεγέθους δανείου, αλλά και της πρόσβασής τους σε εναλλακτικές πηγές άντλησης χρηματοδότησης, όπως οι αγορές ομολόγων και κεφαλαίων. Η παραπάνω διαφοροποίηση παρατηρείται σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες πιστωτικών προϊόντων.
Συνεπώς, όπως επισημαίνει η ΤτΕ, τα υψηλότερου κινδύνου δάνεια για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις τιμολογούνται ακριβότερα έναντι των αντίστοιχων δανείων προς μεγάλες επιχειρήσεις, πιθανόν διότι πολλές πιστοδοτήσεις προς μικρές επιχειρήσεις ενέχουν αναλογικά πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο αθέτησης. Ενδεικτικά, για το ήμισυ των φθηνότερων σε όρους ονομαστικού επιτοκίου δανείων, οι μικρές επιχειρήσεις δανείζονται με μέγιστο επιτόκιο κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ στο 90% των δανείων η εν λόγω απόκλιση ανέρχεται σε 2,2 ποσοστιαίες μονάδες.
Όσον αφορά στο επιτόκιο δανεισμού ανά κατηγορία προϊόντος για τις τρεις σημαντικότερες σε όρους όγκου κατηγορίες προϊόντων, φαίνεται ότι υπάρχει διαφοροποίηση στην τιμολόγηση των δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια έναντι των δανείων τακτής λήξης, πιθανώς λόγω του υψηλότερου πιστωτικού κινδύνου στα δάνεια αυτής της κατηγορίας και του αυξημένου για τις τράπεζες διαχειριστικού κόστους. Έτσι, το μέσο επιτόκιο στα δάνεια τακτής λήξης ανερχόταν το Φεβρουάριο του 2024 σε 6,7%, τόσο στην περίπτωση των πιστωτικών γραμμών τακτής λήξης, όσο και στην περίπτωση των τοκοχρεολυτικών δανείων τακτής λήξης, ενώ το μέσο επιτόκιο δανεισμού στις ανακυκλούμενες πιστώσεις διαμορφώθηκε κατά 0,7 της ποσοστιαίας μονάδας υψηλότερα, σε 7,4%.
Στις μεγάλες επιχειρήσεις και τα φθηνά δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης
Όπως προαναφέρθηκε οι μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας είναι διπλά ευνοημένες, καθώς έχουν ισχυρή πρόσβαση στα φθηνά δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Συγκεκριμένα τους έχουν χορηγηθεί δάνεια άνω των 2,5 δισ.ευρώ, που αφορούν κυρίως επενδύσεις πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Από τα συνολικά 38 μεγαλύτερα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, επτά ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ. Εκτός τη ΔΕΗ και τον ΑΔΜΗΕ, δάνειο άνω των 200 εκατ. ευρώ για την ανανέωση του στόλου οχημάτων της έχει εξασφαλίσει η Olympic, που δραστηριοποιείται στην ενοικίαση αυτοκινήτων με το σήμα της AVIS. Σχεδόν εξίσου μεγάλο δάνειο (150 εκατ.) για τον ίδιο σκοπό εξασφάλισε η Autohellas.
