Μία δραματική, αναγκαστική μετάλλαξη φαίνεται να υφίσταται ο κόσμος των μέσων ενημέρωσης στις ΗΠΑ, καθώς τα ειδησεογραφικά δίκτυα και οι γίγαντες της ψυχαγωγίας προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία.
Δικαστικές διαμάχες γιγάντων, κρίσιμες αλλαγές προσώπων και συμφωνίες εκατομμυρίων δολαρίων που εξυπηρετούν το όραμα του αμερικανού προέδρου, έχουν ταρακουνήσει τον κλάδο, αφήνοντας πολλούς να αναρωτιούνται: Είναι ο "ελεύθερος Τύπος" πραγματικά ελεύθερος υπό το νέο καθεστώς του MAGA;
Η έκπληξη στο ημίχρονο
Τον Ιανουάριο, εκατομμύρια φίλαθλοι του κολεγιακού ποδοσφαίρου παρακολούθησαν τον τελικό Οχάιο Στέιτ - Νοτρ Νταμ και στο ημίχρονο ήρθαν αντιμέτωποι με μια απρόσμενη ανατροπή: Αντί για διαφημίσεις ή ανάλυση του αγώνα, οι οθόνες σε όλη την Αμερική γέμισαν με ένα προηχογραφημένο μήνυμα από τον ίδιο τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Σε αυτό, υποσχόταν να «αποκαταστήσει το μεγαλείο της Αμερικής», σε μια ομιλία που έφτασε τα 26 εκατομμύρια τηλεθεατές.
Ακόμα και οι άνθρωποι μέσα στο ίδιο το δίκτυο ESPN αιφνιδιάστηκαν. Οι προεδρικές εμφανίσεις κατά τη διάρκεια σημαντικών αθλητικών γεγονότων δεν είναι πρωτοφανείς, αλλά συνήθως είναι χαλαρές ή περιορίζονται σε στιγμές εθνικής κρίσης. Αυτή, όμως, ήταν καθαρή πολιτική - μια κίνηση που προκάλεσε οργή στους επικριτές και σιωπή από τα στελέχη του δικτύου, τα οποία αρνήθηκαν να επιβεβαιώσουν ποιος την είχε εγκρίνει.
Οι γίγαντες των ΜΜΕ υπό πίεση
Και δεν είναι μόνο το ESPN. Οι μεγάλες εταιρείες μέσων ενημέρωσης νιώθουν την πίεση από έναν Λευκό Οίκο που δεν διστάζει να επιδείξει τη δύναμή του. Το CBS, για παράδειγμα, βρίσκεται σε μια σκληρή νομική διαμάχη με τον Τραμπ σχετικά με μια επεξεργασμένη συνέντευξη της Καμάλα Χάρις, με τον Τραμπ να κατηγορεί το δίκτυο για προκατάληψη και παρέμβαση στις εκλογές. Ενώ το CBS δηλώνει ότι υπερασπίζεται τη δημοσιογραφική του ακεραιότητα, πηγές αναφέρουν ότι η εταιρεία ενδέχεται να επιλέξει έναν συμβιβασμό, μια απόφαση που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τα μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρη τη χώρα.
Στη συνέχεια, υπάρχει η Paramount Global και το κορυφαίο της εκτελεστικό στέλεχος, Σάρι Ρέντστοουν, γνωστή δωρήτρια των Δημοκρατικών. Με την πώληση της Paramount στη Skydance Media να βρίσκεται υπό ομοσπονδιακή διερεύνηση, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), Μπρένταν Καρ, που διορίστηκε από τον Τραμπ, φέρεται να λαμβάνει υπόψη τη νομική διαμάχη στην έγκριση της συγχώνευσης, στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι η αντίσταση στον Τραμπ έχει κόστος.
Καταστολή των επικριτών
Η πίεση δεν σταματά όμως στις δικαστικές διαμάχες. Υψηλόβαθμοι δημοσιογράφοι, γνωστοί για την κριτική τους στον Τραμπ έχουν βρεθεί στο περιθώριο. Ο Τζιμ Ακόστα του CNN, φανατικός επικριτής του πρώην προέδρου, έχασε την εκπομπή του στην prime-time ζώνη και τελικά αποχώρησε από το δίκτυο.
Στους Los Angeles Times, οι συντάκτες φέρονται να "μετρίασαν" ένα άρθρο γνώμης επικριτικό για τον υποψήφιο υπουργό Υγείας του Τραμπ μετά από πίεση από τον ιδιοκτήτη της εφημερίδας.
Την ίδια ώρα, η Disney πλήρωσε εκατομμύρια σε διακανονισμό για αγωγή του Τραμπ κατά του ABC News, ενώ το Netflix δέχθηκε σφοδρή κριτική μετά την επίσκεψη του CEO του στο Mar-a-Lago.
Οι μεγάλες πλατφόρμες streaming έχουν αποσύρει διακριτικά ντοκιμαντέρ επικριτικά προς τον Τραμπ, ενώ φιλο-τραμπικά πρότζεκτ, όπως ένα ντοκιμαντέρ 40 εκατομμυρίων δολαρίων για τη Μελάνια Τραμπ στο Amazon Prime, προχωρούν κανονικά.
Ανησυχία για την ελευθερία του λόγου
Το εντυπωσιακό είναι ότι ο Τραμπ δεν έχει χρειαστεί να περάσει νέους νόμους για να ασκήσει επιρροή στα μέσα ενημέρωσης. Αντ’ αυτού, ο φόβος των αγωγών, των ρυθμιστικών εμποδίων και της ενδεχόμενης αντεκδίκησης έχει οδηγήσει τα δίκτυα και τα στούντιο σε αυτολογοκρισία.
Δημοσιογράφοι και παραγωγοί επανεξετάζουν την κάλυψή τους, απαλύνουν την κριτική τους και αποφεύγουν εν δυνάμει αμφιλεγόμενα θέματα.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό το περιβάλλον θυμίζει ιστορικές περιόδους πολιτικής καταστολής, όπου η ελευθερία του Τύπου διαβρώθηκε όχι μέσω άμεσης παρέμβασης, αλλά μέσω μιας αργής, σταδιακής κουλτούρας εκφοβισμού.
Εστίες αντίστασης
Ωστόσο, δεν έχουν υποκύψει όλοι. Η NBCUniversal συνεχίζει να προβάλλει επικριτικές αναφορές για τον Τραμπ μέσω του MSNBC, ενώ το "Saturday Night Live" δεν έχει σταματήσει τη σατιρική του προσέγγιση.
Στην τελετή των βραβείων Grammy, η Lady Gaga έκανε μια τολμηρή δήλωση υπέρ των δικαιωμάτων των τρανς, σε άμεση αντίθεση με τις πολιτικές του Τραμπ.
Αυτές οι πράξεις αντίστασης δείχνουν ότι, αν και το τοπίο των μέσων ενημέρωσης αλλάζει, δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί πλήρως σύμφωνα με την εικόνα του Τραμπ - τουλάχιστον όχι ακόμα.
Τι έπεται;
Για τους επικεφαλής των μέσων ενημέρωσης, το διακύβευμα δεν ήταν ποτέ υψηλότερο. Είναι η προσαρμογή στον Τραμπ μια επιχειρηματική αναγκαιότητα ή μια ολισθηρή πλαγιά προς την πλήρη υποταγή της δημοσιογραφίας;
Η απάντηση θα καθορίσει εάν τα αμερικανικά μέσα θα παραμείνουν ένας μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας ή θα μετατραπούν σε προέκτασή της.
