Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει και θετικές πλευρές, αλλά και κινδύνους και δεν είναι καλό να παραβλέπουμε ούτε τις μεν, ούτε τις δε, επισημαίνει ο Tim Cowlishaw, ο μηχανικός λογισμικού του BBC, του οποίου η ομάδα δημιούργησε πρόσφατα για το BBC Four το πρωτοποριακό πρόγραμμα "Μade by Machine: When AI met the archive".
Το εν λόγω πρόγραμμα παράγεται ...αυτόματα από μηχανές, αξιοποιώντας τη μηχανική μάθηση, την Τεχνητή Νοημοσύνη και τους θησαυρούς των αρχείων του βρετανικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα.
Ο Tim Cowlishaw και η Μονάδα Έρευνας Ίντερνετ και Μελλοντικών Υπηρεσιών του BBC (ΙFRS) αναπτύσσουν ερευνητική δραστηριότητα πάνω στην τεχνολογία μετάδοσης μέσω Επαυξημένης Πραγματικότητας (AR) και Εικονικής Πραγματικότητας (VR), τις φωνητικές συσκευές και τους αλγόριθμους που μαθαίνουν από τις συνήθειες του χρήστη.
Ο ίδιος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή το φόρουμ ιδεών και σκέψης Reworks Agora 2018 μίλησε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ για τις θετικές και σκοτεινές πλευρές της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Μηχανικής Μάθησης, για τους κινδύνους που κρύβουν και για τις προσπάθειές της ερευνητικής του ομάδας να αξιοποιηθούν υπέρ του ανθρώπου με αλγόριθμους πιο διαφανείς και δίκαιους.
Η συνέντευξη του Tim Cowlishaw στην Κατερίνα Γιαννίκη
Το Reworks Agora 2018, φόρουμ ιδεών και σκέψης που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, φέτος πρόβαλε ομιλητές που τόλμησαν να βγουν από τη "ζώνη άνεσής" τους και εσείς προσκληθήκατε να αφηγηθείτε τη δική σας ιστορία. Ποιο ήταν το μεγαλύτερο ρίσκο που πήρατε και άλλαξε τη ζωή σας;
Πιστεύω, λοιπόν ότι το πώς ξεκίνησα την τωρινή δουλειά μου ίσως να είναι καλό παράδειγμα – εγκατέλειψα τις διδακτορικές μου σπουδές για να εργαστώ στο BBC, στο Τμήμα Ερευνών και Ανάπτυξης, το οποίο τότε φαινόταν ως μια απίστευτα τρομακτική προοπτική, αλλά ποτέ δεν έχω κοιτάξει πίσω!
Ποιος είναι ο ρόλος σας ως Project Technologist και ανώτερος μηχανικός λογισμικού στη Μονάδα Έρευνας Ίντερνετ & Μελλοντικών Υπηρεσιών (Internet Research and Future Services) του Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης του BBC;
Η δουλειά της IRFS είναι η προτυποποίηση (to prototype) γύρω από το μέλλον του BBC στα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια. Είμαστε μια ισχυρά διεπιστημονική ομάδα - όχι μόνο επειδή έχουμε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους από διαφορετικό υπόβαθρο, αλλά και πολλούς ανθρώπους των οποίων τα προσωπικά υπόβαθρα μεταβάλλονται και καταλήγουν με ρόλους που τους ταιριάζουν!
Είμαι σίγουρα ένας από αυτούς – περνάω πολύ από τον χρόνο μου στον προγραμματισμό και την προτυποποίηση, αλλά είναι εξίσου πιθανό να γράψω μία ερευνητική εργασία, να σχεδιάσω μια μελέτη χρηστών (user study) ή να βοηθήσω στη διοικητική πλευρά της διαχείρισης των project μας. Συμμετέχουμε όλοι εξίσου στις δημιουργικές πτυχές του έργου μας, έτσι υπάρχουν πολλά εργαστήρια, περισυλλογή και σχεδιαγράμματα (Sketching).
Ποια κομμάτια της δουλειάς σας θεωρείτε ότι είναι πιο απαιτητικά;
Το να εξισορροπήσω τα πολλά διαφορετικά ενδιαφέροντα πράγματα για τα οποία εργαζόμαστε! Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να εστιάσεις όταν θέλεις να συμμετάσχεις σε όλα όσα συμβαίνουν γύρω σου.
Ποια είναι τα project στα οποία συμμετέχει η ερευνητική σας ομάδα αυτό το διάστημα;
Πολλά πράγματα! Είμαστε χωρισμένοι σε κάποιες ομάδες που εξετάζουν διαφορετικούς τομείς -έχουμε μια ομάδα που αναλύει νέες μορφές εμπειριών χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνολογία- διερευνούν πράγματα όπως οι φωνητικές συσκευές (Amazon Alexa, Google Home κ.λπ.), σχεδιάζουν νέους τύπους (format) ειδησεογραφικών άρθρων και εργάζονται πάνω στην ανακάλυψη υποθετικών μελλοντικών διεπαφών για την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.
Υπάρχουν επίσης ομάδες που αναζητούν τρόπους αξιοποίησης της Μηχανικής Μάθησης (Μachine Learning - MI) και της επεξεργασίας σήματος για την καλύτερη κατανόηση του αρχείου μας - χρησιμοποιώντας αυτόματη μεταγραφή ή αναγνώριση προσώπου και άλλα παρόμοια.
Μόλις πρόσφατα ολοκληρώσαμε ένα project, στο οποίο επιχειρήσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη Μηχανική Μάθηση, για να παράγουμε αυτόματα ένα νέο πρόγραμμα από αρχειακά κλιπ, το οποίο μεταδόθηκε στο BBC Four: https://www.bbc.co.uk/programmes/b0bhwk3p
Οι τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μάθησης μπορούν να βελτιώσουν τη βιομηχανία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά υπάρχει πιο σκοτεινή πλευρά;
Απολύτως, και ως δημόσιος οργανισμός υπηρεσιών, αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που μας απασχολεί ιδιαίτερα. Εγώ προσωπικά δεν ανησυχώ τόσο για κάποιες από τις πιο περίεργες προβλέψεις ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) "θα πάρει τον έλεγχο", αλλά υπάρχουν πιο ανεπαίσθητοι, βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι.
Η έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας πάνω σε αποφάσεις που λαμβάνονται από "black box" μοντέλα Μηχανικής Μάθησης, για παράδειγμα και ο τρόπος με τον οποίο η Μηχανική Μάθηση μπορεί να αναπαράγει προκαταλήψεις και τάσεις στα δεδομένα εκπαίδευσης (training data) τους. Συμμετέχουμε σε ερευνητικές εργασίες για την αντιμετώπιση και των δύο αυτών ζητημάτων- εξετάζοντας τρόπους, με τους οποίους οι αλγόριθμοι Μηχανικής Μάθησης μπορούν να γίνουν πιο δίκαιοι και πιο διαφανείς.
Είναι επίσης διαδεδομένος ο φόβος ότι η Μηχανική Μάθηση και η αυτοματοποίηση θα οδηγήσουν σε κρίση στην απασχόληση, τον οποίο (φόβο) θεωρώ επίσης θεμιτό. Μια από τις αρχές στις οποίες προσπαθώ να επιμείνω είναι να χρησιμοποιώ τη Μηχανική Μάθηση για να αναπτύξω εργαλεία, ώστε να βοηθήσω τους ανθρώπους στη δουλειά τους και όχι για να τους αντικαταστήσω και κυρίως για να αυτοματοποιήσω τα λιγότερο ενδιαφέροντα κομμάτια της δουλειάς των ανθρώπων, ώστε να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην ενδιαφέρουσα, δημιουργική πλευρά.
Νομίζω ότι αυτό μας επιτρέπει να διασφαλίσουμε και ότι δεν αναπτύσσουμε τη Μηχανική Μάθηση σε βάρος των ανθρώπων, αλλά και να εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατόν περισσότερο το πλεονέκτημα της ανθρώπινης και της μηχανικής νοημοσύνης και δημιουργικότητας!
Ποιο είναι το πιο πολύτιμο μάθημα που έχετε διδαχθεί στην επαγγελματική σας ζωή, το οποίο δεν ξεχνάτε ποτέ;
Δεν νομίζω ότι το έχω λάβει πλήρως υπόψη ακόμη, αλλά το "δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα" είναι ένα μάντρα που πρέπει να επαναλαμβάνω αρκετά συχνά στον εαυτό μου. Για να κάνεις μια δουλειά καλά, πρέπει να εστιάσεις σε αυτήν και συχνά αυτό σημαίνει να λες "όχι" σε άλλες ενδιαφέρουσες ευκαιρίες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Μια από τις ασχολίες σας είναι να παίζετε αυτοσχέδια ηλεκτρονική μουσική; Τι είναι για σας η μουσική;
Ναι! Έρχεται σε μεγάλο βαθμό σε αντίθεση με την επαγγελματική μου ζωή -ένα από τα πράγματα που αγαπώ στον αυτοσχεδιασμό είναι η αυθόρμητη επικοινωνία μεταξύ των ερμηνευτών- είναι μια πραγματική αντίθεση στον μελετημένο, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό ενός ερευνητικού έργου!
Ο Tim Cowlishaw ήταν ομιλητής στο πολυθεματικό φόρουμ με ομιλίες συζητήσεις, μουσικά performances και προβολές ειδικούς και πρωτοπόρους της δημιουργικής οικονομίας, του πολιτισμού, της τεχνολογίας και της σύγχρονης σκέψης, Reworks Agora 2018, που διοργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
