Έπειτα από μέρες αβεβαιότητας, οι αγορές πετρελαίου ετοιμάζονται για νέα εκρηκτική άνοδο, καθώς οι ΗΠΑ προχώρησαν σε ευρείας κλίμακας αεροπορικές επιδρομές κατά των τριών βασικών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν — στα Φορντόου, Νατάνζ και Ισφαχάν. Η παρέμβαση της Ουάσινγκτον, η οποία μέχρι πρότινος απέφευγε την άμεση εμπλοκή, σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή, σε μια σύγκρουση που απειλεί πλέον ευθέως τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Ήδη από την πρώτη επίθεση του Ισραήλ, τα συμβόλαια του Brent έχουν αυξηθεί κατά 11%, σε μια εβδομάδα έντονης μεταβλητότητας. Η επίθεση των ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω άνοδο των τιμών από τη Δευτέρα, ενώ αναλυτές προειδοποιούν ότι το ενδεχόμενο ιρανικών αντιποίνων μπορεί να φέρει τις τιμές του πετρελαίου ακόμα και στα $100 το βαρέλι.
«Αν το Ιράν απαντήσει όπως έχει απειλήσει, μπαίνουμε σε τροχιά για τριψήφιες τιμές», δήλωσε, σύμφωνα με το Bloomberg, ο Saul Kavonic, αναλυτής της MST Marquee. «Οι αμερικανικές βάσεις, οι πετρελαϊκές υποδομές στον Περσικό Κόλπο και τα Στενά του Ορμούζ θα μπορούσαν να μπουν στο στόχαστρο».
Στενά του Ορμούζ: Ο κόμβος της παγκόσμιας ενέργειας στο επίκεντρο
Τα Στενά του Ορμούζ, κρίσιμος δίαυλος για τις εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες του OPEC, αποτελεί το σημείο-κλειδί για τις αγορές. Μέχρι στιγμής δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές διαταραχές στις ροές, αλλά οι ασφαλιστικές καλύψεις, τα ναύλα και η εφοδιαστική αλυσίδα βρίσκονται ήδη υπό τεράστια πίεση.
«Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ενδέχεται να χρειαστεί να εγγυηθεί τη διέλευση στα Στενά», σημειώνει ο Joe DeLaura, πρώην trader και στρατηγικός αναλυτής ενέργειας στη Rabobank. «Οι τιμές θα κινηθούν σίγουρα προς τα $90, αν όχι παραπάνω».
Σημαντικός δείκτης των εξελίξεων είναι η τιμή ναύλωσης δεξαμενόπλοιων για δρομολόγια από τον Περσικό Κόλπο προς την Ασία, που έχει αυξηθεί έως και 90% από την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων.
Οptions σε νευρική κρίση
Η νευρικότητα στις αγορές αντανακλάται και στα συμβόλαια options, όπου οι επενδυτές πληρώνουν υψηλά premiums για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο ραγδαίας ανόδου των τιμών. Οι όγκοι στα bullish call options έχουν εκτοξευθεί, ενώ οι traders αποσύρονται μαζικά από θέσεις futures — μείωση αντίστοιχη με 367 εκατομμύρια βαρέλια μόνο από τις 12 Ιουνίου, σύμφωνα με στοιχεία από τα κυριότερα χρηματιστήρια εμπορευμάτων.
«Η αγορά έχει περάσει σε φάση απομόχλευσης και διαχείρισης κινδύνου», επισημαίνει ο Ryan Fitzmaurice, στρατηγικός αναλυτής εμπορευμάτων της Marex Group. «Η αβεβαιότητα έχει παραλύσει την τιμολόγηση και την ανοικτή έκθεση».
Στο μεταξύ, η εφοδιαστική αλυσίδα αντιμετωπίζει προβλήματα ασφαλείας: σχεδόν 1.000 πλοία ημερησίως καταγράφουν παρεμβολές στα GPS τους, σύμφωνα με το γαλλικό MICA Center, ενώ πρόσφατη σύγκρουση δύο τάνκερ στον Περσικό κόλπο αναζωπύρωσε τους φόβους.
Διπλωματικά περιθώρια και το παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας
Παρά την ένταση, κάποιοι παρατηρητές διατηρούν επιφυλάξεις για το κατά πόσον το πετρέλαιο θα γίνει επίκεντρο της σύγκρουσης. Η PVM Oil Associates εκτιμά ότι «κανένα από τα δύο μέρη δεν έχει συμφέρον να πλήξει την ενεργειακή σταθερότητα».
Υπάρχει, επίσης, το προηγούμενο της ταχείας αποκατάστασης μετά την επίθεση στη μονάδα επεξεργασίας πετρελαίου στο Αμπκάικ της Σαουδικής Αραβίας το 2019: παρότι τότε είχε πληγεί το 7% της παγκόσμιας παραγωγής, οι τιμές εξομαλύνθηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Ωστόσο, οι τρέχουσες συνθήκες είναι διαφορετικές. Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι «οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έχουν εξολοθρευτεί» και προειδοποίησε για νέα πλήγματα αν δεν επιτευχθεί ειρήνη με το Ισραήλ. Η δήλωση αυτή, σε συνδυασμό με την αποτυχία των τελευταίων διπλωματικών συνομιλιών στη Γενεύη, προδιαγράφει δύσκολες ημέρες για τη διεθνή ασφάλεια και τις αγορές.
«Αν υπάρξει πραγματική ιρανική αντίδραση, θα έχουμε premium 8 δολαρίων το βαρέλι άμεσα», υπογραμμίζει ο John Kilduff της Again Capital, σύμφωνα με το Bloomberg. «Η αγορά έχει ως προεπιλογή την ανοδική πορεία – το μέγεθος της εξαρτάται αποκλειστικά από την απάντηση της Τεχεράνης».
