Τον αργό ρυθμό αύξησης των επιτοκίων καταθέσεων, σε αντίθεση με τη γρήγορη αύξηση στα επιτόκια δανεισμού, αναγνώρισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας σήμερα στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή, ο οποίος ότι είναι πλέον δύσκολο να εξηγηθεί στους πολίτες γιατί οι ίδιοι θα πρέπει να υφίστανται μεγάλες επιβαρύνσεις από τα επιτόκια, ενώ οι τράπεζες να παρουσιάζουν ρεκόρ κερδοφορίας και καταβολής μερισμάτων στους μετόχους.
Αναφερόμενη στη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή στην επίδραση που ασκεί στα επιτόκια δανείων και καταθέσεων η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ, η κ. Λαγκάρντ ανέφερε ότι υπάρχει μεγάλη ετερογένεια στη ζώνη του ευρώ, καθώς υπάρχουν χώρες όπου ο δανεισμός για αγορά κατοικιών έχει δοθεί με σταθερά επιτόκια, όπου οι δανειολήπτες δεν επιβαρύνονται, αλλά και χώρες -σ.σ.: μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- όπου ο κύριος όγκος των δανείων έχουν δοθεί με κυμαινόμενα επιτόκια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος εξυπηρέτησής τους από τις αναπροσαρμογές που έχουν γίνει λόγω της αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις και βγάζει το συμπέρασμα ότι η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής είναι καλή, τόνισε η κ. Λαγκάρντ, δηλαδή ότι οι αυξήσεις στα επιτόκια της ΕΚΤ περνούν γρήγορα στα κόστη δανεισμού στην οικονομία, ώστε να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός.
Ταυτόχρονα, όμως, η πρόεδρος της ΕΚΤ σχολίασε και την πολιτική που ακολουθούν οι τράπεζες της ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τα επιτόκια καταθέσεων, υπογραμμίζοντας ότι διαπιστώνεται τους τελευταίους μήνες μια μικρή αύξηση στα επιτόκια των καταθέσεων, κυρίως στις προθεσμιακές και λιγότερο στις καταθέσεις μιας ημέρας (σ.σ.: αυτές παραμένουν κοντά στο μηδέν). Η κ. Λαγκάρντ κάλεσε τις τράπεζες να επιταχύνουν την προσαρμογή των επιτοκίων καταθέσεων, τονίζοντας: «Θέλουμε να αυξηθούν και τα επιτόκια καταθέσεων, όχι μόνο τα επιτόκια δανεισμού».
Όχι στήριξη στην Ιταλία
Η κ. Λαγκάρντ απάντησε και σε ερώτηση για το νέο εργαλείο που δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2022, το TPI (Transmission Protection Instrument) για να προστατεύσει τις οικονομίες της ευρωζώνης από μεγάλες ανόδους στην απόδοση των ομολόγων τους και το οποίο δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, παρότι το spread δανεισμού της Ιταλίας έχει αυξηθεί πολύ, όπως τονίσθηκε στην ερώτηση.
Από την απάντηση της προέδρου της ΕΚΤ προκύπτει με αρκετή σαφήνεια ότι δεν υπάρχει περίπτωση με τα σημερινά δεδομένα να υποστηριχθεί η Ιταλία με αγορές ομολόγων της από την κεντρική τράπεζα. Η κ. Λαγκάρντ τόνισε ότι το Εργαλείο Προστασίας Μετάδοσης έχει δημιουργηθεί για να διορθώνει προβλήματα που δημιουργούνται από κακή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στις αγορές και όχι από δημοσιονομικά προβλήματα των χωρών της ευρωζώνης.
Υπενθύμισε, μάλιστα, τα βασικά κριτήρια ενεργοποίησης του TPI, που είναι, μεταξύ άλλων, η συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρώπης και η εφαρμογή βιώσιμης οικονομικής πολιτικής, υπογραμμίζοντας ότι το TPI πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε.
Υψηλά επιτόκια όσο χρειασθεί
Αναφερόμενη, κατά την εισαγωγική της τοποθέτηση, στη νομισματική πολιτική, η κ. Λαγκάρντ τόνισε ότι «παραμένουμε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επάνοδο του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%».
Όπως εξήγησε, ειδικότερα,
- Τον Οκτώβριο αποφασίσαμε να διατηρήσουμε αμετάβλητα τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και αναμένουμε ότι η διατήρηση των επιτοκίων στα σημερινά επίπεδα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα θα συμβάλει σημαντικά στην αποκατάσταση της σταθερότητας των τιμών.
- Οι μελλοντικές αποφάσεις μας θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί. Το κατάλληλο επίπεδο και η διάρκεια του περιορισμού θα εξακολουθήσουν να καθορίζονται με τρόπο εξαρτώμενο από τα δεδομένα, αξιολογώντας τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
- Το Διοικητικό Συμβούλιο θα επαναξιολογήσει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του στα μέσα Δεκεμβρίου, βάσει νέων στοιχείων και επικαιροποιημένων προβολών, μεταξύ άλλων και για το 2026.
