Σε μια απόφαση-τομή για τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφαλείας της Δύσης, οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες από τον υφιστάμενο στόχο του 2% στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035. Πρόκειται για την πλέον φιλόδοξη επαναχάραξη του στρατηγικού προσανατολισμού της Συμμαχίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Σύμφωνα με τη νέα δέσμευση, τουλάχιστον το 3,5% θα αφορά καθαρά στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το υπόλοιπο 1,5% θα διατεθεί για κρίσιμες υποδομές ασφαλείας, ενίσχυση της πολιτικής ανθεκτικότητας, τεχνολογική καινοτομία και τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας. Κάθε κράτος-μέλος καλείται να υποβάλλει ετησίως σχέδιο σταδιακής συμμόρφωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιοπιστία της πορείας προς τον νέο στόχο.
Η απόφαση εντάσσεται στο πλαίσιο εντεινόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων, με "κυρίαρχη την απειλή της Ρωσίας" στην ευρωατλαντική σταθερότητα και τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία.Η Ρωσία αποτελεί «μακροπρόθεσμη απειλή» για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ, αναφέρεται στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος, στο οποίο οι χώρες του ΝΑΤΟ επαναδιατυπώνουν την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.
Όπως υπογραμμίζεται στη διακήρυξη της Συνόδου, το ΝΑΤΟ παραμένει «ενωμένο απέναντι σε βαθιές και πολυδιάστατες απειλές ασφαλείας», επαναβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τη «σιδερένια δέσμευση» στο Άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας.
«Οι Σύμμαχοι επαναλαμβάνουν την κυρίαρχη και μακροπρόθεσμη δέσμευση για την υποστήριξη της Ουκρανίας, η ασφάλεια της οποίας συμβάλλει στην δική μας (ασφάλεια), απέναντι στην μακροπρόθεσμη απειλή» που αντιπροσωπεύει η Ρωσία, δηλώνεται στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος που εγκρίθηκε από τους 32 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ, περιλαμβανομένου του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έκανε λόγο για «κβαντικό άλμα» στις δυνατότητες αποτροπής και άμυνας της Συμμαχίας. Παράλληλα, επεσήμανε ότι η απόφαση «δεν ενισχύει μόνο την ασφάλεια, αλλά και τις οικονομίες των μελών μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας».
Η πρωτοβουλία ενσωματώνει επίσης τις πιέσεις που έχει ασκήσει επανειλημμένα η Ουάσιγκτον - και ιδίως ο Ντόναλντ Τραμπ- για μεγαλύτερη συμμετοχή των Ευρωπαίων και του Καναδά στο κοινό αμυντικό βάρος. Αν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανέφερε πρόσφατα ερωτήματα για την ερμηνεία του Άρθρου 5, ο Ρούτε δήλωσε με σαφήνεια ότι «οι ΗΠΑ παραμένουν πλήρως δεσμευμένες στη Συμμαχία».
Παρά τις αρχικές ενστάσεις από ορισμένες χώρες – κυρίως την Ισπανία – η απόφαση εγκρίθηκε ομόφωνα. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Φινλανδίας, «ήταν μια ιστορική Σύνοδος, με το ΝΑΤΟ να επιστρέφει στις ρίζες του: την αποτροπή και την κοινή άμυνα απέναντι σε υπαρκτές απειλές».
Ενδεικτική της αλλαγής πλεύσης είναι και η στάση της Γερμανίας, η οποία, σύμφωνα με τον υφυπουργό Εξωτερικών της χώρας, «πήρε τον χρόνο της αλλά πλέον είναι έτοιμη να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια».
Όπως κατέληξε ο Μαρκ Ρούτε: «Οι αποφάσεις που ελήφθησαν σήμερα κάνουν το ΝΑΤΟ ισχυρότερο, πιο δίκαιο και ενωμένο. Η βούληση των συμμάχων είναι ξεκάθαρη: είμαστε όλοι μαζί σε αυτό».
