Οι λέξεις έχουν τη δύναμη να ενεργοποιούν τον εγκέφαλο, να προκαλούν συναισθήματα και να διαμορφώνουν τις ανθρώπινες εμπειρίες. Η σύνθετη σύνδεση μεταξύ γλώσσας και συναισθημάτων βρίσκεται στο επίκεντρο του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε, ερμηνεύουμε και ανταποκρινόμαστε στον κόσμο γύρω μας. Κάθε λέξη φέρει τη δυνατότητα να επηρεάσει τις αποφάσεις και τις συμπεριφορές μας, σκιαγραφώντας τις γενικές γραμμές της ζωής μας.
Συνδέοντας τη Νευροεπιστήμη με τη Γλωσσολογία, οι ερευνητές αποκαλύπτουν πώς ο εγκέφαλός μας αποκωδικοποιεί το συναισθηματικό βάρος των λέξεων.
Λέξεις και έλεγχος του εγκεφάλου
Ομάδα ερευνητών από το Virginia Tech διεξήγαγε μια μελέτη που φώτισε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας ασχολείται με το συναισθηματικό περιεχόμενο των λέξεων.
Στο επίκεντρο της έρευνας βρέθηκαν οι νευροδιαβιβαστές, οι χημικοί αγγελιοφόροι του νευρικού μας συστήματος. Αυτοί οι νευροδιαβιβαστές, όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, που παλαιότερα θεωρούνταν απλώς υπεύθυνοι για τη μετάδοση σημάτων θετικών ή αρνητικών εμπειριών, αποδείχθηκε ότι παίζουν έναν πιο σύνθετο ρόλο.
Τα ευρήματα της ομάδας, με επικεφαλής τον υπολογιστικό νευροεπιστήμονα Read Montague, αποκάλυψαν ότι αυτές οι ουσίες απελευθερώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου όταν επεξεργαζόμαστε τη συναισθηματική σημασία των λέξεων.
«Η έρευνά μας υποστηρίζει την ιδέα, ότι τα εγκεφαλικά συστήματα που εξελίχθηκαν για να μας βοηθούν να αντιδρούμε σε καλά ή κακά ερεθίσματα στο περιβάλλον, μπορεί να παίζουν επίσης ρόλο στην επεξεργασία λέξεων, που είναι εξίσου σημαντικές για την επιβίωσή μας», εξηγεί.
Πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τη συναισθηματική γλώσσα
Η ερευνητική ομάδα επιδίωξε να μετρήσει την απελευθέρωση ντοπαμίνης, σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης στο πλαίσιο της περίπλοκης δυναμικής του εγκεφάλου κατά την ερμηνεία και την ανταπόκριση στη γλώσσα.
Σύμφωνα με τον Montague, αυτή η διαδικασία δεν ενεργοποιείται από μία μόνο περιοχή του εγκεφάλου ή από έναν μοναδικό νευροδιαβιβαστή που αντιπροσωπεύει ένα συναίσθημα.
Αντίθετα, το συναισθηματικό περιεχόμενο των λέξεων αλληλεπιδρά με διάφορα συστήματα νευροδιαβιβαστών, καθένα από τα οποία μεταβάλλεται διαφορετικά για να επεξεργαστεί τα συναισθήματα που συνδέονται με τη γλώσσα.
Λέξεις κάτω από το μικροσκόπιο
Οι νευροχημικές μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε συγκεκριμένες νευρολογικές διαδικασίες. Οι ερευνητές παρουσίαζαν συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις σε μια οθόνη και παρακολουθούσαν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.
Οι μετρήσεις αποκάλυψαν ότι οι λέξεις επηρέαζαν την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών ανάλογα με τον συναισθηματικό τους τόνο.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ακόμη και δραστηριότητα στον θάλαμο, μια περιοχή που συνήθως δεν σχετίζεται με τη γλώσσα ή τα συναισθήματα, υποδεικνύοντας ότι άλλες περιοχές του εγκεφάλου ίσως έχουν πρόσβαση σε συναισθηματικά σημαντικές πληροφορίες.
«Αυτό δείχνει ότι ακόμη και εγκεφαλικές περιοχές που δεν σχετίζονται άμεσα με τη συναισθηματική ή γλωσσική επεξεργασία μπορεί να λαμβάνουν αυτές τις πληροφορίες», παρατηρεί ο επίκουρος καθηγητής William “Matt” Howe.
«Για παράδειγμα, περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την ενεργοποίηση κινήσεων ίσως επωφελούνται από την πρόσβαση σε συναισθηματικά σημαντικές πληροφορίες για να καθοδηγήσουν τη συμπεριφορά».
Εξαγωγή συμπερασμάτων (και) από το ζωικό βασίλειο
Παρόλο που τα κύρια ευρήματα προήλθαν από ανθρώπους, οι ερευνητές επιχείρησαν να τα επιβεβαιώσουν μέσω πειραμάτων σε ζωικά μοντέλα, επιτυγχάνοντας την επιβεβαίωση των παρατηρούμενων προτύπων.
Ο Alec Hartle, συν-συγγραφέας της μελέτης, διεξήγαγε λεπτομερή πειράματα σε μοντέλα τρωκτικών, για να εξετάσει στενά τις λειτουργίες συγκεκριμένων νευρώνων, νευρωνικών κυκλωμάτων και τον ρόλο τους στην επεξεργασία συναισθηματικά φορτισμένων γλωσσικών ερεθισμάτων.
«Αυτό που παρατηρήσαμε στον ανθρώπινο εγκέφαλο ήταν εξαιρετικό», δήλωσε ο Howe. «Η επιβεβαίωση στα ζώα ενισχύει και σταθεροποιεί τις ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των νευροδιαβιβαστών στα συστήματα λήψης αποφάσεων».
Οι λέξεις που διαμορφώνουν τον εγκέφαλό μας
Η μελέτη χρησιμοποίησε λέξεις από μια βάση δεδομένων, που καταγράφει τα συναισθήματα που συνδέονται με τις λέξεις, βοηθώντας τους ερευνητές να εξηγήσουν καλύτερα τα ενδιαφέροντα ευρήματά τους.
«Ενώ προηγούμενες μελέτες επικεντρώνονταν στη νευροδιαβίβαση κατά τη λήψη αποφάσεων, αυτή η έρευνα εξετάζει κάτι μοναδικά ανθρώπινο: το συναισθηματικό περιεχόμενο των γραπτών λέξεων», δήλωσε ο Seth Batten, κύριος συγγραφέας της μελέτης και ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης στο εργαστήριο Montague.
«Σε αντίθεση με τα ζώα, οι άνθρωποι μπορούν να κατανοούν λέξεις, το πλαίσιο και το νόημά τους. Η μελέτη εξετάζει πώς τα συστήματα νευροδιαβιβαστών επεξεργάζονται λέξεις με διαφορετικό συναισθηματικό βάρος, αντικατοπτρίζοντας την υπόθεση ότι αυτά τα συστήματα, που εξελίχθηκαν για να μας κρατούν ζωντανούς, τώρα βοηθούν και στην ερμηνεία της γλώσσας».
Αν και βρίσκεται ακόμα στα πρώτα της στάδια, αυτή η συναρπαστική έρευνα ανοίγει τον δρόμο για ένα πλήθος ενδιαφερόντων ερωτημάτων, προετοιμάζοντάς μας για ένα μέλλον όπου θα κατανοούμε καλύτερα το συναισθηματικό βάρος των λέξεων μας.
