Η ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν αποτρέπει κατασχέσεις ή πλειστηριασμούς που είναι σε εξέλιξη από την Εφορία, απλώς φρενάρει τη λήψη νέων αναγκαστικών μέτρων.
Αυτό διευκρινίζει μεταξύ άλλων εγκύκλιος του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, με την οποία παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου περί Εξωδικαστικού Μηχανισμού, καθώς και για τη διαχείριση των αιτημάτων των οφειλετών.
Στην εξωδικαστική ρύθμιση του ν. 4738/2020 υπάγονται οι οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (προς Εφορία και Τελωνεία), συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής. Διευκρινίζεται, πως, υπάγονται μόνο οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος και όχι σε Α.Φ.Μ. τρίτων προσώπων.
Όσον αφορά στις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος (προσωπικά χρέη).
Δεν υπάγονται στη ρύθμιση:
- απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- οφειλές από τελωνειακούς δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν έσοδό της και αποδίδονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό,
- οφειλές προς αλλοδαπό Δημόσιο,
- οφειλές υπέρ άλλων τρίτων που βεβαιώνονται και εισπράττονται κατά Κ.Ε.Δ.Ε.
- οφειλές που έχουν ήδη ρυθμιστεί βάσει του ν. 4738/2020 (Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας), ή του ν. 4469/2017 (Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και άλλες διατάξεις), ανεξάρτητα αν η ρύθμιση είναι σε ισχύ.
Έως 20 χρόνια η αποπληρωμή
Αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών (πολυμερή ή διμερή) μπορεί κατ' αρχήν να υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα. Οι ειδικές προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για την υπαγωγή σε διμερή σύμβαση ρύθμισης με το Δημόσιο (μεταξύ των οποίων, το σύνολο των οφειλών προς το Δημόσιο να υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ.
Στο πλαίσιο των διαδικασιών εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, πολυμερών και διμερών, παρέχεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών προς το Δημόσιο σε έως 240 έντοκες μηνιαίες δόσεις ανάλογα με την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, χωρίς περίοδο χάριτος.
Επίσης προβλέπεται δυνατότητα διαγραφής οφειλών (με εξαίρεση τη βασική οφειλή από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους), υπό την προϋπόθεση ότι το Δημόσιο δεν περιέρχεται σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.
Ο προσδιορισμός του τελικού ποσού αποπληρωμής και ο καθορισμός των δόσεων βάσει της σύμβασης (πολυμερούς ή διμερούς) κατ' εφαρμογή των ανωτέρω υποχρεωτικών κανόνων γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω σχετικού υπολογιστικού εργαλείου.
Ειδικά στις διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών καθώς και στις περιπτώσεις πολυμερών συμβάσεων, η διαγραφή βασικής οφειλής δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 75% της βασικής οφειλής, στην οποία δεν περιλαμβάνονται οι βασικές οφειλές από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, που δεν υπόκεινται σε διαγραφή, κατά τα ανωτέρω.
Επιπλέον, στις ίδιες ως άνω περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης, δεν επιτρέπεται διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο από αυτοτελή πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 75% επί της βασικής οφειλής.
Από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης και κατά τη διάρκεια αυτής, οι υπαχθείσες σε αυτήν οφειλές δεν επιβαρύνονται με προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Αναστολή αναγκαστικών μέτρων
Η αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης και ποινικής δίωξης ισχύει από την υποβολή της αίτησης για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών και διαρκεί μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της πολυμερούς διαδικασίας.
Ειδικότερα, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη αν παρέλθουν δύο μήνες από την υποβολή της αίτησης χωρίς να λάβει χώρα υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του οφειλέτη και των συναινούντων πιστωτών.
Η προθεσμία για την υπογραφή της σύμβασης παρατείνεται για δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες σε περίπτωση που η αρμόδια Υπηρεσία του Δημοσίου (Ε.Μ.ΕΙΣ.) ή του e-ΕΦΚΑ, εντός προθεσμίας δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίηση της σύμβασης που εγκρίθηκε από τον οφειλέτη και τους συμμετέχοντες χρηματοδοτικούς φορείς, διαπιστώσει ότι η σύμβαση δεν πληροί τις προϋποθέσεις αποδοχής της (από το Δημόσιο ή τον e-ΕΦΚΑ, κατά περίπτωση).
Επίσης, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη σε περίπτωση που η πλειοψηφία των πιστωτών-χρηματοδοτικών φορέων κοινοποιήσει την απόφασή της να μην υποβάλει στον οφειλέτη πρόταση συμφωνίας αναδιάρθρωσης, ή την καθ' οιονδήποτε τρόπο απόρριψη της αίτησης του οφειλέτη.
Η αναστολή λόγω υποβολής αίτησης για πολυμερή εξωδικαστική ρύθμιση χρεών καταλαμβάνει τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Περαιτέρω αναστέλλεται και η ποινική δίωξη για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο αναφορικά με τις ίδιες ως άνω οφειλές. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει την διενέργεια πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, όπως η κατάσχεση, όταν διενεργείται επί περιουσιακού στοιχείου στο οποίο οι απαιτήσεις του κατασχόντος είναι εξασφαλισμένες με εμπράγματη ασφάλεια, επομένως η αναστολή δεν εμποδίζει την κατάσχεση από το Δημόσιο ακινήτου του οφειλέτη στο οποίο έχει εγγράψει υποθήκη για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Κατασχέσεις
Η ΑΑΔΕ διευκρινίζει, ότι, η οριστική υποβολή της αίτησης δεν συνεπάγεται την αναστολή κατάσχεσης εις χείρας τρίτων που έχει επιβληθεί από το Δημόσιο για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση σε χρονικό σημείο που προηγείται της έναρξης της αναστολής, ακόμα και ως προς τυχόν μελλοντικές χρηματικές απαιτήσεις που αποτελούν αντικείμενο της κατάσχεσης (δηλαδή απαιτήσεις που γεννιούνται μετά την έναρξη της αναστολής) εξαιτίας της αναγκαστικής εκχώρησης των απαιτήσεων αυτών και του αποχωρισμού τους από την περιουσία του οφειλέτη.
Ως εκ τούτου, ο τρίτος (π.χ. πιστωτικό ίδρυμα) οφείλει να εξακολουθήσει, και μετά την οριστικοποίηση υποβολής της αίτησης, να αποδίδει στο Δημόσιο τα κατασχεθέντα ποσά.
Όσον αφορά ειδικά τα ποσά που αποδίδονται στο Δημόσιο από τις ως άνω κατασχέσεις μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής, αυτά λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις (όπως στην περίπτωση ύπαρξης οφειλών που έχουν περιληφθεί στην κατάσχεση και δεν έχουν υπαχθεί στην εξωδικαστική ρύθμιση.
Σε περίπτωση που, λόγω τυχόν καθυστερημένης ενημέρωσης της φορολογικής διοίκησης σχετικά με την οριστική υποβολή αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης, επιβληθεί κατάσχεση εις χείρας τρίτου μετά την έναρξη της αναστολής, για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να άρει οίκοθεν την επιβληθείσα κατάσχεση (ολικώς ή μερικώς, αν έχει επιβληθεί και για οφειλές που εξαιρούνται της αίτησης ρύθμισης) και να επιστρέφει στον καθ' ου το ποσό που απέδωσε ο τρίτος συνεπεία της θετικής δήλωσής του, ως αχρεωστήτως εισπραχθέν.
Η αναστολή των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης διαρκεί μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, με τη σύναψη σύμβασης αναδιάρθρωσης μεταξύ του οφειλέτη και του Δημοσίου ή με την άκαρπη περάτωση της διαδικασίας.
Η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη:
- είτε επειδή διαπιστώθηκε ότι ο οφειλέτης δεν είναι «βιώσιμος» ή φερέγγυος, οπότε δεν υποβάλλεται σε αυτόν πρόταση ρύθμισης,
- είτε επειδή ο οφειλέτης δεν αποδέχθηκε εμπρόθεσμα (εντός 5 ημερών) την πρόταση ρύθμισης του Δημοσίου,
- είτε επειδή ο οφειλέτης δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα, δηλαδή εντός 5 εργασίμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης, την πρώτη δόση αυτής,
- είτε επειδή ο οφειλέτης δεν προέβη εντός της ταχθείσας προθεσμίας σε συμπλήρωση των στοιχείων της αίτησής του ή σε διόρθωση των σφαλμάτων αυτής.
Σημειώνεται ότι η προθεσμία υποβολής από το Δημόσιο πρότασης ρύθμισης στον οφειλέτη είναι πενήντα πέντε (55) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης διμερούς ρύθμισης ή τη μετατροπή της πολυμερούς ρύθμισης σε διμερή, η οποία (προθεσμία) παρατείνεται για δεκαπέντε (15) ημέρες σε περίπτωση ελλείψεων ή σφαλμάτων της αίτησης που έχουν αντληθεί / συμπληρωθεί από τη φορολογική διοίκηση.
Η αναστολή καταλαμβάνει τη λήψη αναγκαστικών μέτρων και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Περαιτέρω, αναστέλλεται η ποινική δίωξη για τις οφειλές και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε ή εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος.
Όμως, η αναστολή δεν καταλαμβάνει τη διενέργεια πλειστηριασμού ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης.
