«Γραμμή» προς τον εκκαθαριστή των προβληματικών τραπεζών, την PQH, για επιτάχυνση της εκκαθάρισης, με σφίξιμο του κλοιού για τους μη συνεργάσιμους οφειλέτες και παροχή καλών ρυθμίσεων στους συνεργάσιμους, δίνει η Τράπεζα της Ελλάδος με νέα απόφαση του διοικητή, Γιάννη Στουρνάρα.
Σημειώνεται ότι η PQH, που ιδρύθηκε το 2016 και έκτοτε έχει αναλάβει την ειδική εκκαθάριση πιστωτικών ιδρυμάτων έχει στην «ομπρέλα» της 18 ιδρύματα υπό ειδική εκκαθάριση, με περιουσιακά στοιχεία εκτιμώμενου ύψους 4 δισ., τα περισσότερα εκ των οποίων αφορούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων και λιανικής.
Πρόκειται για τα ακόλουθα πιστωτικά ιδρύματα:
- Τράπεζα Κρήτης, Proton Bank, T Bank, ATEbank, Αχαϊκή Συν. Τράπεζα, Συν. Τράπεζα Λαμίας, Συν. Τράπεζα Λέσβου – Λήμνου, ATE Leasing, TT (πρώην Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο), Συν. Τράπεζα Δωδεκανήσου, Probank, First Business Bank (FBB), Συν. Τράπεζα Δυτικής Μακεδονίας, Συν. Τράπεζα Ευβοίας, Πανελλήνια Τράπεζα, Συν. Τράπεζα Πελοποννήσου, Olympus Bank, Smart Pay Services.
Η απόφαση της ΤτΕ 536/2/2025 σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της ΤτΕ για την επιτάχυνση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των περιουσιών των υπό ειδική εκκαθάριση πιστωτικών ιδρυμάτων.
Επικεντρώνεται στη μεγιστοποίηση της ανάκτησης αξίας, ενώ εισάγει μια πιο σκληρή γραμμή απέναντι στους οφειλέτες που επιδεικνύουν αδιαφορία ή άρνηση συνεργασίας.
Οι θεμελιώδεις αρχές
Στον πυρήνα της νέας απόφασης, τίθενται δύο πυλώνες που οφείλει να υπηρετεί ο Ειδικός Εκκαθαριστής.
- Πρώτον, η μεγιστοποίηση του προϊόντος της εκκαθάρισης. Αυτό δεν σημαίνει απλώς την είσπραξη οποιουδήποτε τιμήματος, αλλά την επίτευξη της «βέλτιστης καθαρής παρούσας αξίας» (NPV). Η προσέγγιση αυτή απαιτεί από τον εκκαθαριστή να αξιολογεί κάθε εναλλακτική λύση (π.χ. ρύθμιση, πλειστηριασμός, πώληση απαίτησης) όχι με βάση το ονομαστικό ποσό, αλλά με βάση την πραγματική, προεξοφλημένη αξία των μελλοντικών χρηματοροών, λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο και το ρίσκο.
- Δεύτερος πυλώνας είναι η διασφάλιση της διαφάνειας και του υγιούς ανταγωνισμού. Η διαδικασία ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων, είτε πρόκειται για μεμονωμένα ακίνητα είτε για ολόκληρα χαρτοφυλάκια δανείων, πρέπει να γίνεται με όρους που προσελκύουν το ευρύτερο δυνατό επενδυτικό ενδιαφέρον, αποτρέποντας αδιαφανείς διαδικασίες και εξασφαλίζοντας την ίση μεταχείριση όλων των πιθανών αγοραστών.
Στο στόχαστρο οι μη συνεργάσιμοι οφειλέτες
Το νέο πλαίσιο ορίζει ρητά ότι ο Ειδικός Εκκαθαριστής οφείλει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να συνεργαστεί με τον οφειλέτη «με καλή πίστη», εφαρμόζοντας τον Κώδικα Δεοντολογίας.
Ενδείξεις καλής πίστης αποτελούν η τεκμηριωμένη επικοινωνία από πλευράς του εκκαθαριστή και η ανταπόκριση του οφειλέτη με την προσκόμιση οικονομικών στοιχείων για την αξιολόγηση της ικανότητας αποπληρωμής του.
Η απόφαση ορίζει με απόλυτη σαφήνεια τις συνέπειες της μη συνεργασίας. Εάν ο οφειλέτης χαρακτηριστεί ως «μη συνεργάσιμος δανειολήπτης» σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας, ο Ειδικός Εκκαθαριστής «οφείλει όπως ενεργήσει άμεσα» προς το συμφέρον της εκκαθάρισης. Η εντολή είναι ρητή και δεν αφήνει περιθώρια για χρονοτριβές: «αμελλητί εκκίνηση των δέουσων νομικών ενεργειών αναγκαστικής εκτέλεσης ή εκποίησης της απαίτησης».
Αυτή η διάταξη σηματοδοτεί το τέλος της ανοχής σε στρατηγικούς κακοπληρωτές που εκμεταλλεύονταν τις χρονοβόρες διαδικασίες για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους. Πλέον, η άρνηση παροχής στοιχείων ή η συστηματική αποφυγή επικοινωνίας δεν οδηγεί απλώς σε μια αρνητική καταγραφή, αλλά πυροδοτεί αυτόματα τις πιο επιθετικές μεθόδους ανάκτησης, όπως ο πλειστηριασμός των περιουσιακών στοιχείων ή η πώληση του δανείου σε τρίτους.
Οι συνεργάσιμοι οφειλέτες
Για τους οφειλέτες που αποδεικνύουν την καλή τους πίστη, η απόφαση προβλέπει ένα ευρύ και ευέλικτο πλαίσιο λύσεων. Τα Άρθρα 3 και 4 περιγράφουν δύο βασικά εργαλεία: τις ρυθμίσεις και τους συμβιβασμούς.
- Ρυθμίσεις: Περιλαμβάνουν λύσεις όπως η παράταση της διάρκειας αποπληρωμής, η παροχή περιόδου χάριτος (έως 12 μήνες μόνο για το κεφάλαιο), η μεταβολή του επιτοκίου, ακόμα και η διαγραφή μέρους της οφειλής (τόκων, εξόδων ή και τμήματος του κεφαλαίου) υπό αυστηρές προϋποθέσεις και βάσει πολιτικών που διασφαλίζουν ομοιογένεια και διαφάνεια.
- Συμβιβασμοί: Αφορούν την εφάπαξ καταβολή ενός ποσού για την οριστική εξόφληση της απαίτησης, με διαγραφή του υπολοίπου.
Και στις δύο περιπτώσεις, η απόφαση λαμβάνεται μετά από συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών σεναρίων, με γνώμονα πάντα την προαναφερθείσα αρχή της μεγιστοποίησης της Καθαρής Παρούσας Αξίας.
Εποπτεία στον εκκαθαριστή
Η νέα απόφαση εγκαθιδρύει ένα αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης και στρατηγικού σχεδιασμού. Υποχρεώνει τον Ειδικό Εκκαθαριστή να καταρτίζει και να υποβάλλει ετησίως προς έγκριση στην Τράπεζα της Ελλάδος ένα λεπτομερές Επιχειρησιακό Σχέδιο.
Αυτό το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατάτμηση (segmentation) του χαρτοφυλακίου δανείων, συγκεκριμένες στρατηγικές διαχείρισης ανά τμήμα, τριμηνιαίους στόχους εισπράξεων, προϋπολογισμό εξόδων και στρατηγικές ρευστοποίησης για όλα τα περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, συμμετοχές κ.λπ.). Η υλοποίηση του σχεδίου παρακολουθείται στενά σε τριμηνιαία βάση, με υποχρέωση υποβολής αναλυτικού απολογισμού και αιτιολόγησης τυχόν αποκλίσεων.
