Μεγάλη έξαρση γνωρίζει η κλοπή του ΦΠΑ από κυκλώματα που δρουν στην Ελλάδα και καλύπτουν διάφορες δραστηριότητες της οικονομικής ζωής, γεγονός που έχει σημάνει συναγερμό στην ΑΑΔΕ.
Πάντως, οι υποθέσεις που εντοπίζουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, παρότι είναι λίγες σε σχέση με τον όγκο των περιπτώσεων φοροδιαφυγής και το μέγεθος της απάτης, εντούτοις παρουσιάζουν σημαντική αύξηση φέτος, σε σχέση με πέρυσι και στα προηγούμενα χρόνια.
Το ότι οι περιπτώσεις που εντοπίζονται είναι ελάχιστες προκύπτει και από το μέγεθος της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, η οποία υπολογίζεται στη χώρα μας στο ποσό των 3,2 δισ. ευρώ, ή στο 19,7% των δυνητικών εσόδων από τον ΦΠΑ, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Κομισιόν.
Η επίδοση αυτή, κατατάσσει την Ελλάδα στην τέταρτη θέση των χωρών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό απάτης στον ΦΠΑ.
Συγχρόνως, η μεγάλη έξαρση του φαινομένου επιβεβαιώνεται και από το ποσοστό παραβατικότητας, το οποίο στις υπό έλεγχο περιπτώσεις κινείται στην περιοχή του 90%. Δηλαδή, από τις 10 υποθέσεις που ελέγχονται στις 9 εντοπίζονται παραβάσεις.
Το υψηλό ποσοστό της παραβατικότητας οφείλεται στο γεγονός ότι οι φορολογικές αρχές κατευθύνονται στις συγκεκριμένες υποθέσεις κατόπιν καταγγελιών, οι οποίες κατά συντριπτικό ποσοστό είναι ακριβείς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το πρώτο εξάμηνο 2023 πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν 98 έρευνες - έλεγχοι σε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής και απάτης και βρέθηκαν παραβάσεις στις 89 περιπτώσεις ή στο 90,8% των ελεγχόμενων υποθέσεων.
Στις υποθέσεις που εντοπίστηκαν παραβάσεις απενεργοποιήθηκαν τα ΑΦΜ των 89 εμπλεκόμενων. Αναλογικά ο αριθμός τους είναι από τους υψηλότερους τα τελευταία χρόνια, καθώς το 2022 η εφορία είχε παγώσει 147 ΑΦΜ για σοβαρές απάτες στον τομέα του ΦΠΑ, το 2021 πάγωσαν 139 ΑΦΜ, το 2020 απενεργοποίησε 144 ΑΦΜ και το 2019 οι παραβάσεις που οδήγησαν σε απενεργοποίηση ΑΦΜ ήταν 116.
Πρόκειται για τις υποθέσεις των «εξαφανισμένων εμπόρων» και τις απάτες τύπου «καρουζέλ», δηλαδή για κυκλώματα που πραγματοποιούν εικονικές συναλλαγές (εισαγωγές και εξαγωγές) με επιχειρήσεις τρίτων χωρών, με στόχο την αποφυγή πληρωμής του ΦΠΑ ενώ διεκδικούν και εισπράττουν επιστροφή που δεν έχει καταβληθεί!
Συγκεκριμένα, τίθενται στο στόχαστρο υποθέσεις έρευνας σχετικά με την απάτη στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ και τον εντοπισμό εξαφανισμένων εμπόρων, αξιοποιώντας στοιχεία από ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ανάλυσης κινδύνου και συνδυασμένης πληροφόρησης.
Παράλληλα, για πρώτη φορά αξιοποιούνται στοιχεία από το σύστημα Ανάλυσης Δικτύων Συναλλαγών (Transaction Network Analysis- ΤΝΑ), του οποίου κύριος σκοπός είναι η επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών για τη διασυνοριακή απάτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Επίσης, πρόκειται για περιπτώσεις απάτης τύπου καρουζέλ, στις οποίες εμπλέκονται διάφορες εταιρείες που πωλούν η μία στην άλλη σε εγχώρια αγορά αγαθά ή υπηρεσίες, τα οποία εισάγονται χωρίς ΦΠΑ, από προμηθευτή (την αποκαλούμενη εταιρεία-όχημα) σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μία από τις εταιρείες της αλυσίδας, συνήθως η εισάγουσα τα αγαθά, δεν καταβάλλει τον ΦΠΑ στον κρατικό προϋπολογισμό παρότι τον χρεώνει στον επόμενο αγοραστή, διαπράττοντας με τον τρόπο αυτό απάτη. Η εταιρεία αυτή συνήθως εξαφανίζεται χωρίς ίχνη αμέσως μετά τη συναλλαγή (εξαφανισμένος έμπορος).
Η είσπραξη του φόρου είναι συνεπώς αδύνατη στη χώρα στην οποία καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες.
Ωστόσο, οι άλλοι αγοραστές στην αλυσίδα ζητούν να τους επιστραφεί ο ΦΠΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό μετά τη μεταπώληση των αγαθών.
Έτσι, μπορεί το κράτος να επιστρέψει ΦΠΑ για ΦΠΑ που δεν εισέπραξε και η ζημιά να είναι διπλή, καθώς χάνει το 24% της αξίας των εμπορευμάτων και επιστρέφει το 24% της αξίας τους!
Μια άλλη παράμετρος είναι, τα αγαθά στην πραγματικότητα να μην μετακινήθηκαν ή να μην υπάρχουν καν, δηλαδή να πρόκειται για ανύπαρκτες συναλλαγές.
