Την οικονομική ασφυξία που προκαλούν σε μεγάλη μερίδα ελληνικών νοικοκυριών τα ακριβά ενοίκια επιβεβαιώνει ανάλυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που δείχνει ότι η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο να βρίσκεται στη δεύτερη θέση της ευρωζώνης στην επιβάρυνση των εισοδημάτων από το κόστος ενοικίασης κατοικιών.
Η ανάλυση της ΕΚΤ βασίζεται στα στοιχεία από την Έρευνα Καταναλωτικών Προσδοκιών (CES). Όπως τονίζεται, τα ενοίκια αποτελούν μεγάλη συνιστώσα των δαπανών των νοικοκυριών, αλλά η ανάλυσή τους ήταν αρκετά δύσκολη, καθώς τα εναρμονισμένα στοιχεία για τις δαπάνες ενοικίου των νοικοκυριών δεν είναι άμεσα διαθέσιμα σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Η CES μπορεί να συμβάλει στην κάλυψη αυτού του κενού δεδομένων, καθώς συλλέγει έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με τις δαπάνες των νοικοκυριών.
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι τα ενοίκια στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι από το υψηλότερα στην ευρωζώνη σε απόλυτες τιμές, όμως ως ποσοστό του διάμεσου εισοδήματος (που αποτυπώνει καλύτερα την επιβάρυνση των φτωχότερων νοικοκυριών) και του μέσου εισοδήματος είναι από τα υψηλότερα στην ευρωζώνη, κάτι που οφείλεται στην υστέρηση των εισοδημάτων στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει η ΕΚΤ, τα υψηλότερα ονομαστικά ενοίκια παρατηρούνται στην Ιρλανδία, την Αυστρία και το Βέλγιο. Όμως, όσον αφορά τις δαπάνες ενοικίου σε σχέση με το εισόδημα των νοικοκυριών, η κατάταξη των χωρών αλλάζει: η Ιρλανδία εξακολουθεί να έχει τον υψηλότερο μέσο λόγο ενοικίου προς εισόδημα, ακολουθούμενη από την Ελλάδα και τη Φινλανδία, ενώ η Γερμανία έχει τον χαμηλότερο. Οι χώρες όπου οι ενοικιαστές αποτελούν μεγαλύτερο μερίδιο του πληθυσμού τείνουν επίσης να έχουν περισσότερα νοικοκυριά υψηλού εισοδήματος ως ενοικιαστές, γεγονός που ωθεί προς τα κάτω τον μέσο λόγο ενοικίου προς εισόδημα.
Τα ενοίκια ως ποσοστό του εισοδήματος
Η εντύπωση που υπήρχε ότι στην Ελλάδα τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης είναι πολύ υψηλά και μικρό ποσοστό νοικοκυριών ζουν σε ενοικιασμένη κατοικία δεν επιβεβαιώνεται από την έρευνα, που δείχνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση σε ποσοστό ενοικιαστών, μετά τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Φινλανδία.
Ποσοστά ενοικίασης και ιδιοκατοίκησης
Σε ό,τι αφορά τις αυξήσεις στα ενοίκια, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση της ευρωζώνης, πίσω από την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, καθώς οι αυξήσεις ξεπέρασαν το 6% το τελευταίο δωδεκάμηνο. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των ενοικίων στη ζώνη του ευρώ επιταχύνθηκε από τις αρχές του 2022, φθάνοντας στο ανώτατο επίπεδο άνω του 5% το 2023 και στη συνέχεια υποχώρησε σταδιακά, παραμένοντας κοντά στο 3% για το μεγαλύτερο μέρος του 2024.
Οι αυξήσεις των ενοικίων
Αυξήσεις έως 28,5%
Σύμφωνα την ανάλυση των ενοικίων που εμφανίζονται σε δημοσιευμένες αγγελίες στην πλατφόρμα spitogatos προκύπτει ότι στο τέταρτο τρίμηνο του 2024 οι μέσες ζητούμενες τιμές ενοικίασης παρουσίασαν αύξηση 5,8% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2023.
Οι περιοχές της Αττικής που κατέγραψαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις μέσων ζητούμενων τιμών κατά το 4ο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2023 εντοπίζονται στα Προάστια του Πειραιά, στο Κέντρο της Αθήνας και στα Ανατολικά Προάστια. Συγκεκριμένα, η περιοχή με την μεγαλύτερη αύξηση μέσης ζητούμενης τιμής ενοικίασης για το 4ο τρίμηνο του 2024 είναι το Μοσχάτο (28,5%). Ακολουθούν οι εξής περιοχές: Ταύρος (22,1%), Μαραθώνας (28,2%), Δραπετσώνα (23,2%) και Κέντρο Αθήνας (26,4%).
Στη Θεσσαλονίκη, οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών πώλησης κατοικιών το 4ο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο την προηγούμενη χρονιά, σημειώθηκαν στην Μενεμένη (22,0%), στην περιοχή Βούλγαρη-Ντεπώ-Μαρτίου (20,0%) και στον Εχέδωρο (19,5%). Σημαντικές αυξήσεις σημειώθηκαν στην μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικιών στην Μενεμένη (23,3%), στο Ελευθέριο-Κορδελιό (22,4%) και στις Συκιές (17,6%) κατά το 4ο τρίμηνο του 2024 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο την προηγούμενη χρονιά.
Τα Νότια Προάστια ξεχωρίζουν ως η περιοχή της χώρας με τις υψηλότερες μέσες ζητούμενες τιμές ενοικίασης κατοικίας. Στη λίστα των πιο ακριβών περιοχών βρίσκονται οι Κυκλάδες, με τα Βόρεια Προάστια και το κέντρο της Αθήνας, ενώ την πεντάδα συμπληρώνει ο Πειραιάς.
