Αναγκαστικά μέτρα σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας των οφειλετών έχει λάβει το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών, αλλά, η παλαιότητα των οφειλών, τα «κόλπα» που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι, αλλά και η διαπίστωση ότι λίγοι χρωστάνε τα πολλά, περιορίζουν αισθητά την αποτελεσματικότητα των μέτρων.
Το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία που έχουν περάσει στο ΚΕΑΟ έφτασε στο τέλος του Μαρτίου στο ποσό των 31,9 δισ . ευρώ, ποσό το οποίο χρωστάνε 1.216.873 επιχειρήσεις ή φυσικά πρόσωπα.
Όμως από τα αναλυτικά στοιχεία του ΚΕΑΟ προκύπτει ότι η είσπραξή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, αφού πολλές από τις επιχειρήσεις, που εμφανίζονται ως οφειλέτες σήμερα δεν υπάρχουν και αναζητούνται επί ματαίω οι υπεύθυνοι.
Ειδικότερα, το συνολικό ποσό οφειλών για τα οποία ελήφθησαν αναγκαστικά μέτρα ανέρχεται σε 23,3 δισ. ευρώ ή για το 73,2% των χρεών. Εξ αυτών αναγκάστηκαν κάποιοι να ενταχθούν σε ρυθμίσεις και πράγματι εντάχθηκαν χρέη ύψους 9,9 δισ. ευρώ. Όμως, πλήρωσαν κάποιες δόσεις, εξασφάλισαν ενημερότητα και κατόπιν διέκοψαν την αποπληρωμή περισσότεροι από τους μισούς. Οι οφειλές που εντάθηκαν τη ρύθμιση και ξαναβγήκαν ανέρχονται σε 5,3 δισ. ευρώ.
Η διαδικασία των μέτρων
Στον οφειλέτη που εντάσσεται στο Κ.Ε.Α.Ο. αποστέλλεται η «Ατομική Ειδοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών» με την οποία ενημερώνεται ότι η οφειλή του έχει μεταφερθεί στο Κ.Ε.Α.Ο. και ότι αν δεν ανταποκριθεί εντός 20 ημερών με εξόφληση ή διακανονισμό θα ξεκινήσει η διαδικασία της αναγκαστικής είσπραξης.
Για τις περιπτώσεις που οι οφειλέτες είναι εγγεγραμμένοι χρήστες στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Κ.Ε.Α.Ο. (π.χ. εργοδότες που υποβάλλουν Α.Π.Δ., οφειλέτες των τ. ΦΚΑ που είναι πιστοποιημένοι χρήστες των ηλεκτρονικών υπηρεσιών) οι προσκλήσεις και οι Ατομικές Ειδοποιήσεις αποστέλλονται ηλεκτρονικά μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και είναι προσβάσιμες στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ. Η αποστολή των ειδοποιήσεων γίνεται και μέσω ταχυδρομείου με συστημένη επιστολή (πλέον, βάσει του άρθρου 33 του Ν.4321/2015, οι ειδοποιήσεις που στέλνονται με συστημένη επιστολή θεωρούνται ως κοινοποιημένες μετά την παρέλευση 15 ημερών από την αποστολή).
Από την έναρξη του Κ.Ε.Α.Ο. μέχρι το τέλος Μαρτίου 2018 έχουν αποσταλεί συνολικά 1.043.631 Ατομικές Ειδοποιήσεις σε οφειλέτες. Ειδικά εντός του πρώτου τριμήνου του 2018 εστάλησαν 24.528 Ατομικές Ειδοποιήσεις.
Ως προς τη λήψη των αναγκαστικών μέτρων η διαδικασία είναι η ακόλουθη:
Ο εντοπισμός οφειλετών σε βάρος των οποίων μπορούν να ληφθούν μέτρα Οι Υπηρεσίες του Κ.Ε.Α.Ο., εντοπίζουν τους οφειλέτες που δεν ανταποκρίθηκαν εντός 20 ημερών από την παραλαβή της Ατομικής Ειδοποίησης για την τακτοποίηση της οφειλής τους.
Η αξιολόγηση και η δημιουργία προφίλ οφειλέτη. Πριν τη λήψη των αναγκαστικών μέτρων οι οφειλέτες αξιολογούνται και δημιουργείται το προφίλ του καθενός με πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του Κ.Ε.Α.Ο., τη διασύνδεση με το Μητρώο της Γ.Γ.Π.Σ., τα στοιχεία του Γ.Ε.ΜΗ. κλπ. Στη συνέχεια με κριτήρια καθορίζεται ο βαθμός εισπραξιμότητας και επισφάλειας κάθε οφειλής. Μεταξύ των κριτηρίων που λαμβάνονται υπόψη είναι:
Το ύψος της οφειλής: ανάλογα με το ύψος της οφειλής επιλέγεται και το κατάλληλο είδος μέτρου
Η συμπεριφορά του οφειλέτη: Αξιολογείται η στάση του οφειλέτη σε σχέση με την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του π.χ. η καταβολή των τρεχουσών εισφορών και η παράλληλη καταβολή ανελλιπώς κάθε μήνα εύλογου ποσού «έναντι» της οφειλής ενισχύουν το προφίλ της αξιοπιστίας του οφειλέτη, κάτι που λαμβάνεται σοβαρά υπόψη υπέρ του οφειλέτη για όσο χρόνο διαρκεί η συμπεριφορά αυτή.
Η παλαιότητα της οφειλής: στο πλαίσιο της αξιολόγησης του οφειλέτη, εξετάζεται το χρονικό σημείο δημιουργίας των οφειλών, προκειμένου να εκτιμηθεί αν οφείλονται στην οικονομική κρίση ή την εκ συστήματος αφερεγγυότητα του οφειλέτη.
Οφειλές δεκαετίας
Μια πρόσθετη δυσκολία για τη διεκδίκηση των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία είναι η παλαιότητα των οφειλών.
Από την έκθεση του ΚΕΑΟ προκύπτει ότι για τις οφειλές ύψους 31.869.976.751 ευρώ, το 21,77% (ή ποσό 6.937.537.528 ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 78,23% (ποσό 24.932.439.224 ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα. Διευκρινίζεται ότι οι συγκεκριμένοι οφειλέτες ξεκίνησαν να δημιουργούν ληξιπρόθεσμα χρέη προς τα ταμεία από το 2009 και σήμερα χρωστούν συνολικά 24,9 δις. ευρώ.
Τα χρέη προς τα Ταμεία, έως και το 2009 ήταν σχεδόν τα μισά, ήτοι 15,4 δις. ευρώ, επί συνόλου 31,9 δισ. ευρώ.
Λίγοι χρωστάνε τα πολλά
Ως προς τη διάρθρωση των οφειλών από την έκθεση του ΚΕΑΟ προκύπτουν επίσης τα ακόλουθα συμπεράσματα:
- Το σύνολο των οφειλετών προς τα Ταμεία ανέρχεται σε 1.216.873 οι οποίοι χρωστούν συνολικά 31,9 δισ. ευρώ.
- Από το σύνολο των οφειλετών, οι 839.891 οφειλέτες ( ή το 69%) χρωστούν ποσά έως 15.000 ευρώ ο καθένας. Ωστόσο, το άθροισμα των χρεών των συγκεκριμένων οφειλετών ανέρχεται σε μόλις στο 10,6% του συνόλου των οφειλών ή 3,36 δισ. ευρώ.
- Το 80% των οφειλετών ή 976.779 οφειλέτες έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας. Αθροιστικά χρωστούν 6,3 δις. ευρώ, ή το 19,9% των συνολικών χρεών.
- Το 7,5% των οφειλετών (ή 91.368 οφειλέτες) έχουν οφειλή από 50.000 - 100.000 ευρώ και συνολικά οφείλουν 6,2 δισ. ευρώ και, ποσό που αντιστοιχεί στο 19,5% του συνόλου.
- Στην κορυφή της πυραμίδας των οφειλετών, τα πράγματα είναι διαφορετικά, καθώς ελάχιστος αριθμός οφειλετών έχει τα περισσότερα χρέη. Ειδικότερα:
- Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλοοφειλέτες με χρέη άνω του 1εκ. ευρώ. Πρόκειται για 1.733 οφειλέτες, οι οποίοι οφείλουν 6,9 δισ. ευρώ ή το 21,67% του συνόλου των οφειλών.
- Οι οφειλέτες με χρέη άνω των 100.000 ευρώ ανέρχονται σε 41.598 επιχειρήσεις ή φυσικά πρόσωπα, που οφείλουν 15,1 δις. ευρώ, ή το 47,5% του συνόλου των οφειλών.
