Φόρμουλα για κοινό δανεισμό των ευρωπαϊκών κρατών, που μπορεί να γίνει δεκτή και από την Γερμανία, θα προτείνει αύριο η Κομισιόν στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, η πολιτική «μάχη» στην Ευρώπη δεν θα τελειώσει εκεί, αφού η «ομάδα της λιτότητας», δηλαδή η Γερμανία και οι λοιπές δυνάμεις του Βορρά, επιμένουν ότι τα κεφάλαια που θα λάβουν τα κράτη μέλη από το υπό ίδρυση Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να δοθούν με μορφή δανείων, που θα διογκώσουν κι άλλο το ήδη υψηλό χρέος των χωρών του Νότου.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδει το Bloomberg, επικαλούμενο σχέδιο της Κομισιόν που έχει περιέλθει στην αντίληψη του πρακτορείου, η Κομισιόν προτείνει τη μετατροπή του κοινοτικού προϋπολογισμού σε βασικό εργαλείο για τη χρηματοδότηση των δαπανών που θα απαιτηθούν για την υπέρβαση αυτής της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, προτείνεται να αυξηθούν σχεδόν στο διπλάσιο, από 1,1 σε 2 τρισ. ευρώ, οι πόροι του πολυετούς κοινοτικού προϋπολογισμού, που θα πρέπει να «τρέξει» από το 2021 και για τον οποίο ήδη έχουν «κολλήσει» οι σχετικές διαπραγματεύσεις, καθώς δεν είχε βρεθεί συμφωνία για την κάλυψη του κενού που άφησε η έξοδος της Μ. Βρετανίας.
Αυτή η μεγάλη αύξηση των πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού, εάν υποτεθεί ότι θα εγκριθεί από τις πλούσιες χώρες που είναι καθαροί πληρωτές, με πρώτη την Γερμανία, δηλαδή τις χώρες που πληρώνουν στον προϋπολογισμό περισσότερα από όσα λαμβάνουν, θα επιτρέψει, σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν, να υπάρξουν οι απαιτούμενες εγγυήσεις για να αντλήσει άλλα 320 δισ. ευρώ ο κοινοτικός προϋπολογισμός με την έκδοση κοινού χρέους, κάτι που ήδη έχει προγραμματισθεί να γίνει για να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα Sure, ύψους 100 δισ. ευρώ, για την προστασία των εργαζομένων.
Αυτή είναι μια μορφή έκδοσης κοινού χρέους για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης από την πανδημία που γίνεται αποδεκτή από τις χώρες του Βορρά, καθώς προβλέπεται από το άρθρο 122 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, σε αντίθεση με τις προτάσεις για έκδοση ευρωομολόγων, τις οποίες μπλοκάρει οριστικά οι χώρες του Βορρά.
Ακόμη και αν υποτεθεί ότι σε αυτό το σχέδιο μπορούν να συμφωνήσουν αύριο οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (θα εφαρμοσθεί σε επίπεδο ΕΕ και όχι ευρωζώνης), εξακολουθεί να υπάρχει ένα μεγάλο «αγκάθι», το οποίο δεν θα επιτρέψει γρήγορη συμφωνία, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες. Η Γερμανία και οι συμμαχοί της επιμένουν ότι δεν θα πρέπει να ανοίξει ένας δρόμος αμοιβαιοποίησης του χρέους, κάτι που θα συνέβαινε, εάν οι πόροι που θα διατεθούν στις χώρες από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία του κοινοτικού προϋπολογισμού αποτελέσουν επιδοτήσεις. Σύμφωνα με την αντίληψη των χωρών του Βορρά, τα κονδύλια πρέπει να αποτελέσουν δάνεια από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, έστω και με πολύ γενναιόδωρους όρους (πολυετής περίοδος χάριτος, χαμηλά επιτόκια).
Μεγάλη διαφορά μεταξύ κρατών-μελών της ΕΕ
Σε αυτή την περίπτωση, όμως, δεν θα αποφευχθεί αυτό για το οποίο έχουν προειδοποιήσει οι ηγέτες του Νότου, δηλαδή ότι αυτή η κρίση, που δεν σχετίζεται με κάποιες διαχειριστικές αστοχίες επιμέρους χωρών αλλά με μια πανδημία που πλήττει όλη την Ευρώπη, θα αφήσει τελικά πίσω της δυσβάστακτα χρέη στις πιο αδύναμες οικονομίες και, έτσι, θα ανοίξει ο δρόμος για να επιστρέψει η Ευρώπη σε μια νέα εκδοχή της κρίσης χρέους των προηγούμενων χρόνων. Το πρόβλημα θα είναι ιδιαίτερα σοβαρό για χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, για τις οποίες ήδη υπάρχει σοβαρό ερώτημα για τη βιωσιμότητα του χρέους τους και, εάν φορτωθούν με μεγάλα πρόσθετα χρέη, θα κινδυνεύσουν να αποκλεισθούν από την αγορά και να ζητήσουν τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με μνημόνια.
Αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε σήμερα ότι υπάρχει «μεγάλη διαφορά» μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ για το εάν η βοήθεια ανάκαμψης από τον κορονοϊό θα πρέπει να δοθεί στα κράτη-μέλη με τη μορφή επιδοτήσεων ή δανείων.«Για κάποια κράτη-μέλη είναι σημαντικό να έχουμε επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις, ενώ για άλλους μπορεί να είναι μόνο δάνεια. Υπάρχει μεγάλη διαφορά και χρειάζεται να βρούμε τη σωστή ισορροπία», δήλωσε ο αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Ο αξιωματούχος είπε ότι τα κράτη-μέλη συνεχίζουν να διαφωνούν αναφορικά με μια πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει ότι η Κομισιόν θα αντλήσει χρέος με ενέχυρο τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ προκειμένου να επανεκκινήσει η ανάπτυξη στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
«Το ερώτημα είναι ποια εργαλεία χρησιμοποιούμε για αλληλεγγύη-ευρωομόλογα ή κάτι άλλο», δήλωσε ο αξιωματούχος, που συμμετέχει στην προετοιμασία της συνόδου, προσθέτοντας ότι περισσότερες λεπτομέρειες -αν και όχι πάλι η τελική απόφαση- μπορούν να γίνουν γνωστές τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο.
