Σε θετική πορεία κινήθηκαν οι πωλήσεις του επιχειρηματικού τομέα το πρώτο εξάμηνο του 2025, αν και με αισθητή επιβράδυνση, υπό την επίδραση των διεθνών προκλήσεων. Σύμφωνα με το νέο τεύχος «Τάσεις του Επιχειρείν» της Εθνικής Τράπεζας, η συγκυρία ενδέχεται να λειτουργήσει όχι μόνο ως επιβραδυντικός παράγοντας, αλλά και ως επιταχυντής μετασχηματισμού — ιδίως για ανθεκτικούς και εξαγωγικούς κλάδους όπως τα τρόφιμα.
Η συνολική αύξηση πωλήσεων των επιχειρήσεων ανήλθε στο +0,9% σε αποπληθωρισμένους όρους το Α’ τρίμηνο, έναντι 3,2% το προηγούμενο έτος, με το 2025 να αναμένεται να κλείσει στο +2,3%. Παρά την επιβράδυνση, οι προσδοκίες των επιχειρήσεων παραμένουν θετικές, με ενίσχυση του δείκτη εμπιστοσύνης τον Ιούνιο και σταθεροποίηση του διεθνούς εμπορικού πλαισίου, μετά και τη συμφωνία για δασμούς 15% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Σε αυτό το κλίμα, ο κλάδος τροφίμων και ποτών ξεχωρίζει, σημειώνοντας άνοδο +3,1% στο πρώτο εξάμηνο, υπερβαίνοντας το σύνολο της βιομηχανίας (+1,5%). Η σταθερή ενίσχυση της εξωστρέφειας τα τελευταία χρόνια (από 13% το 2001–2014 σε 25% σήμερα) έχει προσδώσει νέα στρατηγική διάσταση στις εξαγωγές, ενώ η οικονομική αποδοτικότητα του κλάδου έχει επίσης βελτιωθεί, με τον δείκτη απόδοσης ενεργητικού να φτάνει το 3,9%, σχεδόν διπλάσιο των προ κρίσης επιπέδων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η τρέχουσα διεθνής πίεση (γεωπολιτική αστάθεια, δασμοί, ασθενές ευρώ και μεταβολές στον προϋπολογισμό της ΕΕ) μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός επιτάχυνσης της μετάβασης του κλάδου τροφίμων σε κατεύθυνση υψηλότερης προστιθέμενης αξίας.
Δύο βασικοί πυλώνες μπορούν να στηρίξουν αυτή τη μετάβαση:
- Αύξηση της προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης, από 46% του πρωτογενούς προϊόντος στο 60% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος — με δυνατότητα προστιθέμενης αξίας +€2 δισ.
- Βελτίωση της παραγωγικότητας ανά στρέμμα στον πρωτογενή τομέα, η οποία υπολείπεται κατά 11% της ΕΕ — με δυνατότητα προστιθέμενης αξίας +€3 δισ.
Για την απορρόφηση της αυξημένης παραγωγής απαιτείται ενίσχυση της εξωστρέφειας στο 31% των πωλήσεων βραχυπρόθεσμα και 41% μεσοπρόθεσμα — ποσοστά που ευθυγραμμίζονται με εξαγωγικές επιδόσεις μικρών ευρωπαϊκών οικονομιών.
Η Εθνική Τράπεζα υποδεικνύει ότι η επιτυχής μετάβαση σε έναν αγροδιατροφικό τομέα υψηλής απόδοσης απαιτεί:
- Επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία (γεωργία ακριβείας, καινοτόμα μεταποίηση, τυποποίηση)
- Συνεργατικά σχήματα και clusters για επίτευξη οικονομιών κλίμακας και σταθερή ενσωμάτωση στις διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Σε μια εποχή έντονης αβεβαιότητας και επανακαθορισμού των προτεραιοτήτων της ΕΕ, ο κλάδος τροφίμων και ποτών μπορεί να εξελιχθεί από ανθεκτικό σε στρατηγικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.
