Τα οκτώ νέα πεδία που θα αποτελέσουν το αντικείμενο των θεματικών ελέγχων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το 2025, παρουσιάστηκαν, νωρίτερα σήμερα, στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Πρόκειται για πεδία που μπαίνουν στο μικροσκόπιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όχι μόνο διότι χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους, αλλά κυρίως επειδή ενδιαφέρουν έντονα και την ίδια την κοινωνία των πολιτών, θα καταλάβουν το 30% του ετήσιου ελεγκτικού χρόνου και είναι τα ακόλουθα:
1. Τα απογευματινά ιατρεία
2. Η διαχείριση αποθηκών δημοσίων φορέων
3. Τα προγράμματα κατάρτισης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απαχόλησης (ΔΥΠΑ) που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ)
4. Η ποιότητα ατμόσφαιρας
5. Η λειψυδρία
6. Οι ανήλικοι που, ενώ δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, φιλοξενούνται σε νοσηλευτικά ιδρύματα.
7. Οι αναπτυξιακοί οργανισμοί των ΟΤΑ
8. Τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας
Οι θεματικοί έλεγχοι βασίζονται στον θεματικό χάρτη που έχει καταρτίσει το Ελεγκτικό Συνέδριο, χάρτη που βασίζεται σε αντίστοιχους θεματικούς χάρτες άλλων ελεγκτικών ιδρυμάτων, Ευρώπης και Αμερικής, και αφορούν κοινωνικό κράτος, λειτουργία φορέων της Γενικής Κυβέρνησης κ.λπ., έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα και ερευνάται αν επετεύχθη ο σκοπός για τον οποίο υιοθετήθηκαν συγκεκριμένες πολιτικές και σε ποιο βαθμό. Οι θεματικοί έλεγχοι μπορεί να αποφασιστούν και βάσει καταγγελιών που έχουν υποβληθεί.
Η σημερινή ενημέρωση έγινε στο πλαίσιο της πρόνοιας του Κανονισμού της Βουλής και του ν.4820/021 «Οργανικός νόμος Ελεγκτικού Συνεδρίου», που ορίζει ότι η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας μπορεί να προτείνει να δοθεί προτεραιότητα σε ορισμένους από τους ελέγχους που έχουν προγραμματισθεί, όπως και να προτείνει τη διενέργεια και άλλων ελέγχων, πέραν των προγραμματισμένων, έως τριών κατ' έτος, ιδίως με αντικείμενο αδυναμίες στα συστήματα δημόσιας διαχείρισης.
Οι εκπρόσωποι των κομμάτων ζήτησαν να ενταχθούν και άλλα πεδία στο ελεγκτικό έργο, μεταξύ των οποίων τα παραδοτέα των συμβάσεων του ΤΑΑ και η τεκμηρίωση της αναγκαιότητας υπαγωγής τους στις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου, ιδίως οι μεγάλες και πολύ μεγάλες συμβάσεις, τα απογευματινά χειρουργεία, η ενεργειακή αναβάθμιση των Κέντρων Υγείας, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, τα έργα αλλαγής ηλεκτροφωτισμού των ΟΤΑ αλλά και η νομιμότητα της χρηματοδότησης για τις παρεμβάσεις στο χώρο του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, το καλούμενο «μπάζωμα».
Ως προς τα Τέμπη, η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη ενημέρωσε την επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ότι έχει υποβληθεί καταγγελία, είναι υπό διερεύνηση πως και με ποιο τρόπο πληρώθηκαν οι παρεμβάσεις και θα υπάρξει σύντομα το αποτέλεσμα της έρευνας επί της καταγγελίας που έχει γίνει.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα λάβει το πρακτικό της σημερινής συζήτησης στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας προκειμένου να συνεκτιμηθούν οι προτάσεις και παρατηρήσεις των κομμάτων.
Ως προς τα οκτώ πεδία των θεματικών ελέγχων, που έχουν λάβει προέγκριση από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η κ. Ντούνη εξήγησε τα πώς και τα γιατί, αποφασίστηκε να περιληφθούν στην ελεγκτική ύλη, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι στους θεματικούς ελέγχους το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τις πολιτικές και εκδίδει συστάσεις, δεν ελέγχει μεμονωμένες πράξεις.
- Απογευματινά ιατρεία: «Το ερώτημα που τίθεται είναι αν εφαρμόζεται ορθά το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους. Τα απογευματινά ιατρεία λειτουργούν στα δημόσια νοσοκομεία από το 2001. Σκοπός τους ήταν η βελτίωση της πρόσβασης των ασθενών σε εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες, με τη μείωση του χρόνου αναμονής ανά ιατρική εξέταση. Επιπλέον, στόχος ήταν η καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών των νοσοκομείων καθώς και η ενίσχυση των εσόδων τους. Οπότε στο πλαίσιο αυτό θα διερευνηθεί η τήρηση των διαδικασιών παροχής ιατρικών υπηρεσιών στους ασθενείς και η ορθή είσπραξη, διαχείριση και διάθεση των εσόδων».
- Διαχείριση αποθηκών δημοσίων φορέων: «Κατά καιρούς έχει απασχολήσει το Ελεγκτικό Συνέδριο τι γίνεται με τα αποθέματα των διαφόρων φορέων. Ο έλεγχος θα εστιάσει στη διαχείριση υλικού φορέων, με υψηλό βαθμό διακινδύνευσης και συγκεκριμένα στα στρατιωτικά πρατήρια και στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Θα επαληθευτεί η νομιμότητα των διαδικασιών, η αξιοπιστία των τηρούμενων λογαριασμών, η ακριβής καταμέτρηση και τήρηση των αποθεμάτων και η ύπαρξη δικλείδων ασφαλείας για την αποτροπή κακόβουλων ή τυχαίων απωλειών υλικού. Στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ θα ερευνηθεί η αξιόπιστη τήρηση διαχείρισης φαρμάκων τα οποία είναι υψηλού κόστους και είναι αποκλειστικής διάθεσης από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Θα ερευνηθεί η ύπαρξη κατάλληλων υποδομών και προϋποθέσεων, για τη φύλαξή τους, εάν διασφαλίζεται η ύπαρξη επαρκών αποθεμάτων και δεν επέρχεται αποθεματοποίηση».
- Προγράμματα κατάρτισης ΔΥΠΑ: «Θα ερευνηθεί αν εκπληρώνονται αποτελεσματικά και με διαφάνεια οι σκοποί τους. Η ΔΥΠΑ μέσω του ΤΑΑ εκπονεί προγράμματα είτε για κατάρτιση ανέργων είτε αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανακατάρτιση εργαζομένων. Τα τρία αυτά προγράμματα αφορούν περίπου 460.000 άτομα και έχουν συνολικό προϋπολογισμό 680 εκατομμύρια. Ο έλεγχος θα αφορά στην αποτελεσματικότητα υλοποίησης των προγραμμάτων αυτών με βάση τους δείκτες επίτευξης αποτελεσμάτων ή τους δείκτες προόδου. Θα εξεταστεί και η ύπαρξη διαφάνειας, κατά την επιλογή των προσώπων που θα καταρτιστούν, και νομιμότητα και κανονικότητα των πληρωμών».
- Ποιότητα ατμόσφαιρας: «Τίθεται ερώτημα αν λειτουργούν αποτελεσματικά τα συστήματα που έχουν εγκατασταθεί για την επίτευξη των στόχων του εθνικού προγράμματος ελέγχου ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η πλέον επιβλαβής κατηγορία ατμοσφαιρικών ρύπων είναι τα αιωρούμενα σωματίδια. Στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, ιδιαίτερα του ΠΟΥ και της ΕΕ, έχει εγκατασταθεί από το 2021 το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης. Αντικείμενο του ελέγχου θα είναι η διαπίστωση της ύπαρξης και λειτουργίας του συστήματος αυτού, η διασφάλιση της προσβασιμότητας και της διάθεσης των δεδομένων που συλλέγονται, η εφαρμογή μέτρων για τον έλεγχο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η συνεργασία και ο συντονισμός των σχετικών φορέων για τη λήψη μέτρων και η αξιολόγησή τους».
- Λειψυδρία: «Η κλιματική κρίση οδηγεί σε συνθήκες ξηρασίας και λειψυδρίας στη χώρα η οποία είναι μια από τις τρεις πληττόμενες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Ο περιορισμός των απωλειών του ύδατος αποτελεί σημαντικό παράγοντα, για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Γι' αυτό, ο έλεγχος θα επικεντρωθεί στις απώλειες ύδατος των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης, είτε είναι εσωτερικά είτε εξωτερικά, χωρίς να περιλαμβάνονται οι απώλειες στις πηγές. Στόχος είναι να εντοπιστούν οι δυσλειτουργίες των δικτύων αυτών και να αναδειχθούν οι καλές πρακτικές διαχείρισής τους».
- Ανήλικοι χωρίς προβλήματα υγείας σε νοσηλευτικά ιδρύματα: «Υπάρχουν πάρα πολλοί ανήλικοι οι οποίοι παραμένουν σε δομές νοσηλείας ή σε μαιευτήρια, χωρίς να προωθούνται σε δομές στις οποίες πρέπει, και καταλήγουν να ιδρυματοποιούνται. Θα γίνει έλεγχος για τη διάρκεια της παραμονής τους, το προσωπικό που διατίθεται για την κάλυψη των αναγκών τους, για τα αίτια μη έγκαιρης προώθησής τους σε κατάλληλες δομές και θα αξιολογηθεί το σύστημα προώθησής τους».
- Αναπτυξιακοί Οργανισμοί των ΟΤΑ: «Οι αναπτυξιακοί οργανισμοί θεσπίστηκαν το 2020, με αλλεπάλληλες τροποποιήσεις της νομοθεσίας, προκειμένου να βοηθήσουν τους ΟΤΑ και να τους παρέχουν τεχνική υποστήριξη. Θα γίνει έλεγχος αν και σε ποιο βαθμό επετεύχθησαν οι σκοποί του νόμου».
- Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας: «Θα γίνει έλεγχος για τον χρόνο ανταπόκρισης των ΚΕΠΑ στα αιτήματα εξέτασης και πιστοποίησης αναπηρίας και πού οφείλονται οι καθυστερήσεις. Θα αξιολογηθεί αν το σύστημα διασφαλίζει ισότητα στην πρόσβαση και αν αποτρέπει την αδιαφάνεια και τις διακρίσεις».
Ενόχληση για την κριτική και τις απουσίες-Θ. Μπούρας: «Οι βουλευτές δεν είναι στο καφενείο, έχουν υποχρεώσεις»
Το Ελεγκτικό Συνέδριο δέχθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, αιχμηρή κριτική από δύο μέλη της επιτροπής. Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Παύλος Πολάκης αναφέρθηκε στο ζήτημα της ενεργειακής αναβάθμισης Κέντρων Υγείας, «με αδιαφανείς όρους», κάλεσε το Ελεγκτικό Συνέδριο να ελέγξει επίσης έργα αντλησιοταμίευσης που χρησιμοποιούνται από ΑΠΕ, να ελέγξει μεγάλες συμβάσεις δήμων με δεκαπλάσιο κόστος και σχολίασε ότι έχει φτιαχτεί ένα υποτιθέμενο πλαίσιο ελέγχων, που όμως λειτουργεί ως οχυρό, για να τρώνε συγκεκριμένοι επιτήδειοι. «Ένα από αυτά τα οχυρωματικά έργα είστε και εσείς για να νομιμοποιείτε το φαγοπότι», είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΑ.
Αλλά και ο βουλευτής της Νέας Αριστεράς Δημήτρης Τζανακόπουλος είπε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο, αν και σύμφωνα με το νόμο είναι δικαστήριο, στην πραγματικότητα εφαρμόζει πολιτικές. «Αυτό φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο επιλέγει τα πεδία ελέγχου. Κάνετε πολιτική και φαίνεται από τις δικαστικές αποφάσεις, που δείχνουν πότε εξαντλούσατε την αυστηρότητα στον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύατε τις σχετικές διατάξεις και πότε υπερβαίνετε ακόμα και τα άκρα όρια της διακριτικής σας ευχέρειας», είπε ο Δ. Τζανακόπουλος και σημείωσε ότι κάποτε το Ελεγκτικό Συνέδριο εξαντλούσε την αυστηρότητά του για την πληρωμή των εφημεριών των γιατρών και σήμερα ασκεί μια διασταλτική ερμηνεία των διατάξεων και δεν προβληματίζεται για το γεγονός ότι οι πόροι του ΤΑΑ κατευθύνονται σε ελάχιστες μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
«Οι προσυμβατικοί έλεγχοι αφορούν τον έλεγχο νομιμότητας συγκεκριμένων πράξεων. Έρχεται μια διαδικασία για την ανάθεση μια σύμβασης, λίγο πριν από την υπογραφή της, και εμείς ελέγχουμε όλα τα στάδια της διαδικασίας αυτής και την τεκμηρίωση του προϋπολογισμού και εκεί τελειώνει ο έλεγχός μας», είπε η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη και επισήμανε ότι μέχρι το 2019 γινόταν προληπτικός έλεγχος δαπανών, πλέον αυτό έχει σταματήσει, δεν προβλέπεται και ο μόνος προληπτικός έλεγχος γίνεται στις δαπάνες της Βουλής και σε κανέναν άλλο φορέα. Προσέθεσε επίσης ότι τα παραδοτέα από το ΤΑΑ, μπορεί να αποφασιστεί να ελεγχθούν του χρόνου, στο πλαίσιο των θεματικών ελέγχων.
Η Βιργινία Σκεύη, σύμβουλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σχολίασε την κριτική που διατυπώθηκε. «Η σημερινή συνεδρίαση έχει σκοπό να παρουσιάσουμε το ετήσιο πρόγραμμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να ακούσουμε τις προτάσεις σας, να τις μελετήσουμε, τον τελικό λόγο έχει η ολομέλεια. Θεωρούμε ότι αυτός ο διάλογος πρέπει να είναι στοχευμένος στο ετήσιο πρόγραμμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου και όχι σε μια γενικότερη κριτική. Πρέπει να γίνεται μέσα σε ένα πλαίσιο ευπρέπειας και θεσμικού σεβασμού», είπε η κ. Σκεύη και σχολίασε: «Και να ήθελα να απαντήσω, οι μισοί από τους ερωτώντες βουλευτές απουσιάζουν και σημαίνει ότι μάλλον η σημερινή συνάντηση φαίνεται ότι δεν εξυπηρετεί το σκοπό για τον οποίο έχει ψηφιστεί από το νομοθέτη και θέλω να εκφράσω τη λύπη μου».
«Οι συνάδελφοι έχουν πολλαπλές υποχρεώσεις, εντός του κοινοβουλίου», υπερασπίστηκε τους βουλευτές που εκείνη την ώρα είχαν αποχωρήσει από την αίθουσα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Θανάσης Μπούρας και συνέχισε: «Αυτή τη στιγμή συνεδριάζει η Ολομέλεια και άλλες επιτροπές. Οι συνάδελφοι έχουν μελετήσει, ακούνε, έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν τα πρακτικά και θα τα αναζητήσουν, έχουν τη δυνατότητα να ξαναδούν τη συζήτηση. 'Αρα ήταν πολύ άστοχη, για να μην πω κάτι άλλο, η παρατήρησή σας προς τους συναδέλφους οι οποίοι δεν πάνε στο καφενείο αλλά βρίσκονται σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις».
