Η γενιά Ζ έχει αναγάγει την ψευδαίσθηση ταξιδιωτικής χλιδής σε τέχνη. Η εικόνα του πεντάστερου resort, της πισίνας και του ιδιωτικού σπιτιού με θέα στη θάλασσα κατασκευάζεται με ημερήσια πακέτα εισόδου, μερικές εκατοντάδες φωτογραφίες σε έξι ώρες και ένα προσεκτικό drip-feed στα social media που διαρκεί εβδομάδες. Άλλοτε με φιλοδωρήματα για μια σύντομη είσοδο σε πολυτελή ξενοδοχεία, άλλοτε με ενοικίαση Airbnb για μία μόνο νύχτα, το ζητούμενο είναι πάντα το ίδιο: να στηθεί μια ψηφιακή περσόνα πολυτελούς ζωής, που στην πραγματικότητα συνήθως στηρίζεται σε... χαρτζιλίκι.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η "Gen Z" ξοδεύει ήδη περισσότερα από κάθε άλλη γενιά για ταξίδια, ενώ ένας στους τρεις δηλώνει πρόθυμος να χρεωθεί για τις πολυτελείς "διακοπές". Η εικόνα αυτή, όμως, συνήθως είναι ένα σκηνικό: η καθημερινότητα είναι ζωή στο σπίτι των γονιών, χρέη σε πιστωτικές κάρτες και μοιρασμένα καταλύματα που φωτογραφίζονται ως ιδιωτική πολυτέλεια.
Βραχυχρόνιες «επενδύσεις» σε ακριβά σκηνικά με μοναδικό στόχο το περιεχόμενο. Μια ολόκληρη κουλτούρα που μετατρέπει την πολυτέλεια σε ψηφιακή αφήγηση, επιδιώκοντας, στις περισσότερες περιπτώσεις, κάποια στιγμή να έρθουν έσοδα μέσα από followers και συμφωνίες με brands.
Το φαινόμενο είναι διεθνές και πολύ διαδεδομένο και στην Ελλάδα.
Στις ΗΠΑ όμως έχει φτάσει ήδη σε σημείο που να απασχολεί σοβαρά: Η γενιά Ζ ξοδεύει περισσότερα για ταξίδια από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα, με μέσο όρο δαπάνης σχεδόν 12.000 δολάρια το καλοκαίρι του 2024, σύμφωνα με στοιχεία της Squaremouth. Παράλληλα, το 2025, περίπου το 31% δηλώνει έτοιμο να καταφύγει σε δανεισμό για να καλύψει τα έξοδα των "διακοπών", σύμφωνα με έρευνα της Bankrate.
Το πιο ανησυχητικό, πίσω από τις εικόνες πολυτέλειας που κυριαρχούν στο Instagram και στο TikTok, κρύβεται συνήθως μια φαιδρή πραγματικότητα.
Τακτικές για την «τέλεια» εικόνα
Η πρακτική της αγοράς ημερήσιων πακέτων σε πολυτελή resorts, με στόχο τη λήψη εκατοντάδων φωτογραφιών σε λίγες ώρες, είναι πάρα πολύ διαδεδομένη. Οι εικόνες ανεβαίνουν στα social media σταδιακά, ώστε να δημιουργείται η αίσθηση συνεχούς διαμονής σε ακριβά ξενοδοχεία ή ακόμα και σε άλλες χώρες.
Άλλοι αναζητούν πρόσβαση σε rooftop πισίνες και λόμπι μέσω μικρών «φιλοδωρημάτων» σε προσωπικό, με σκοπό ολιγόλεπτες φωτογραφικές συνεδρίες.
Αντίστοιχα, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις ενοικίασης ακριβών Airbnb για μόλις μία νύχτα, τις οποίες οι χρήστες παρουσιάζουν διαδικτυακά σαν πολυήμερες αποδράσεις.
Ακόμη και το house-sitting σε πλούσιες περιοχές χρησιμοποιείται ως μέσο για να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση μόνιμης κατοικίας σε πολυτελή σπίτια.
Χρέος και υπερκατανάλωση
Η επιδίωξη της εικόνας αυτής οδηγεί συχνά σε οικονομική πίεση. Οι αιτήσεις για ενοικίαση κατοικιών αποκαλύπτουν όλο και συχνότερα πρόσφατες αιτήσεις για προσωπικά δάνεια με στόχο τη χρηματοδότηση διακοπών, καθώς και υψηλά ποσοστά χρέους σε σχέση με το εισόδημα. Η χρήση πιστωτικών καρτών στο όριο αποτελεί επίσης κοινό μοτίβο.
Στο δημόσιο διάλογο, δεν λείπουν οι φωνές που παραδέχονται ότι πρόκειται για «οικονομικά ανεύθυνη» συμπεριφορά. Ωστόσο, αρκετοί νέοι υποστηρίζουν ότι "προτεραιότητα έχουν οι εμπειρίες" και οι αναμνήσεις, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει χρέος ή θυσίες σε άλλους τομείς.
Στις πλείστες των περιπτώσεων όμως, στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για εμπειρίες και αναμνήσεις, αλλά για αγώνα δρόμου να φωτογραφηθεί κάποιος με όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικά ρούχα, σε όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικά σημεία ενός πολυτελούς καταλύματος ή μίας χώρας που επισκέπτεται "αστραπή"...
Η στρατηγική αυτή δεν περιορίζεται στην προσωπική ικανοποίηση. Για αρκετούς, η δημιουργία μιας επιμελημένης ψηφιακής περσόνας λειτουργεί ως "επένδυση", αφού στόχος είναι να οδηγήσει σε χιλιάδες ακολούθους και, τελικά, σε εμπορικές συνεργασίες μεγάλης αξίας.
Η ψευδαίσθηση της πολυτέλειας μετατρέπεται έτσι σε "μηχανισμό εισοδήματος" - άλλη μία ψευδαίσθηση, αφού για τη συντριπτική πλειονότητα αυτό δεν επιτυγχάνεται ποτέ.
