Η "ασημένια οικονομία" (silver economy) είναι κάτι παραπάνω από μια νέα αγορά· είναι μια νέα κοινωνική συνθήκη. Σε έναν κόσμο όπου ο πληθυσμός γηράσκει, αλλά παραμένει δραστήριος, υγιής και οικονομικά ενεργός, οι επιχειρήσεις, οι θεσμοί και τα κράτη καλούνται να επανασχεδιάσουν μοντέλα και υπηρεσίες. Όσο αφορά την Ελλάδα ειδικότερα, έχει τα εφόδια για να μετατρέψει την πρόκληση σε πλεονέκτημα. Από την υγειονομική τεχνολογία μέχρι τον τουρισμό τρίτης ηλικίας, η εμπορική στροφή προς τη λεγόμενη "silver economy" δημιουργεί ένα νέο παγκόσμιο πεδίο ανάπτυξης.
Η γήρανση του πληθυσμού, που μέχρι πρότινος παρουσιαζόταν κυρίως ως μελλοντικό βάρος για τα ασφαλιστικά ταμεία και τα εθνικά συστήματα υγείας, αναδεικνύεται πλέον ως μία από τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές ευκαιρίες των επόμενων δεκαετιών. Η "οικονομία της τρίτης ηλικίας" έχει ήδη λάβει θέση στο διεθνές στρατηγικό πλάνο κυβερνήσεων, θεσμών και επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής συνοδεύεται πλέον από βελτιωμένη νοητική και σωματική υγεία, επιτρέποντας στους ανθρώπους άνω των 65 ετών να παραμένουν ενεργοί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τόσο ως καταναλωτές, όσο και ως εργαζόμενοι. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η έκθεση του Ταμείου:
Ένα άτομο 70 ετών το 2022 διαθέτει γνωστική ικανότητα ανάλογη ενός 53χρονου το 2000
Ένα νέο χρηματοοικονομικό «οικόσυστημα»
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ασημένια οικονομία αποτιμήθηκε στα 3,7 τρισ. ευρώ το 2015, ενώ εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 5,7 τρισ. ευρώ το 2025, καλύπτοντας σχεδόν το 32% του ΑΕΠ της Ε.Ε. και δημιουργώντας περίπου 38% της συνολικής απασχόλησης. Κρίσιμοι τομείς περιλαμβάνουν:
- Υγειονομική τεχνολογία και τηλεϊατρική
- Έξυπνες κατοικίες και ρομποτική φροντίδας
- Real estate για ηλικιωμένους και πρότυπα χωριά (τα λεγόμενα "silver villages")
- Προϊόντα αναψυχής και εναλλακτικού τουρισμού
- Ψηφιακές λύσεις καθημερινότητας και κινητικότητας
Στην Κίνα, ολόκληρες περιοχές μετασχηματίζονται με βάση τις ανάγκες των ηλικιωμένων, με κρατική επιδότηση για τη δημιουργία οικοσυστημάτων εξυπηρέτησης, που συνδυάζουν υγεία, ευεξία, ψυχαγωγία και φροντίδα.
Παράλληλα, πολλές δυτικές χώρες εστιάζουν στην προσαρμογή των ψηφιακών υπηρεσιών και της αγοράς εργασίας στις ανάγκες της τρίτης ηλικίας.
Η Ελλάδα μπροστά σε μια ευκαιρία
Για την Ελλάδα, η silver economy αναδεικνύεται σε πολλαπλό αναπτυξιακό άξονα, με ιδιαίτερη έμφαση στον τουρισμό τρίτης ηλικίας και το real estate.
Σύμφωνα με έρευνες, μέχρι το 2030 το 26% των επισκεπτών στη χώρα αναμένεται να είναι άνω των 65 ετών, με τη συγκεκριμένη κατηγορία να συνεισφέρει έως και 13,6 δισ. ευρώ ετησίως, δημιουργώντας πάνω από 170.000 νέες θέσεις εργασίας.
Η τοποθεσία, το κλίμα, οι ιαματικοί πόροι και η ήδη ανεπτυγμένη τουριστική υποδομή καθιστούν την Ελλάδα ιδανικό προορισμό για παρατεταμένες διαμονές, αναρρωτικό τουρισμό και εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας και ευεξίας.
Παράλληλα, η αύξηση της ζήτησης για κατοικίες τρίτης ηλικίας, είτε ως επενδυτικές ευκαιρίες για ξένους συνταξιούχους, είτε ως δομές υποστηριζόμενης διαβίωσης, αναδεικνύει το real estate ως κρίσιμο πεδίο στρατηγικής ανάπτυξης.
Ήδη καταγράφεται αυξανόμενο ενδιαφέρον από χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία για "retirement housing projects" σε ελληνικές περιοχές.
Τι χρειάζεται για να αναπτυχθεί η silver economy
Παρά τις δυνατότητες, η αξιοποίηση της ασημένιας οικονομίας προϋποθέτει:
- Εθνική στρατηγική με θεσμικό και επενδυτικό ορίζοντα
- Προσβασιμότητα υποδομών και ενσωμάτωση ψηφιακών λύσεων
- Προσαρμογή επαγγελματικών υπηρεσιών (τουριστικών, ιατρικών, κοινωνικών)
- Επιμόρφωση και αναβάθμιση δεξιοτήτων στους κλάδους εξυπηρέτησης
- Ενίσχυση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες που απευθύνονται σε άτομα άνω των 60
Α.Ν
