Ως κορυφαία προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη αναδεικνύεται η ανάταξη του τραπεζικού συστήματος, ώστε να επιτελέσει και πάλι το χρηματοδοτικό του ρόλο στην οικονομία και να συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης, όπως γίνεται σαφές και από τη δημιουργία, για πρώτη φορά, θέσης υφυπουργού, με αρμοδιότητα το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η απόφαση του πρωθυπουργού να δημιουργήσει στο υπουργείο Οικονομικών ειδική θέση υφυπουργού με αρμοδιότητα της τράπεζες είναι μια καινοτομία για τα δεδομένα της διάρθρωσης των ελληνικών κυβερνήσεων διαχρονικά, παρατηρούν τραπεζικά στελέχη. Αποτελεί, τονίζουν, μια σαφή δήλωση της πρόθεσής του να επαναφέρει το συντομότερο τις τράπεζες στην κανονικότητα, καθώς αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι, χωρίς λειτουργικές τράπεζες το σχέδιο του για επιτάχυνση της ανάπτυξης με ένα επενδυτικό σοκ θα είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοσθεί.
Πέρα από την οργανωτική καινοτομία της δημιουργίας ειδικής θέσης υφυπουργού για τις τράπεζες, στο χρηματοπιστωτικό χώρο προκάλεσε θετική εντύπωση το πρόσωπο που επιλέχθηκε από τον πρωθυπουργό για την πλήρωση της νέας θέσης: ο Γιώργος Ζαββός είναι ένας από τους ελάχιστους Έλληνες τεχνοκράτες (νομικός με εξειδίκευση σε χρηματοπιστωτικά θέματα) με μεγάλο διεθνές κύρος και χαίρει αναγνώρισης στο κέντρο αποφάσεων που θα παίξει το σημαντικότερο ρόλο στην προσπάθεια των τραπεζών να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους: στις Βρυξέλλες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Ζαββός εργάσθηκε τη δεκαετία του ’80 στη Γενική Διεύθυνση XV (Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών και Εταιρικού Δικαίου) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ήταν εκ των βασικών συντακτών της Δεύτερης Τραπεζικής Οδηγίας, που αποτέλεσε θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής τραπεζικής νομοθεσίας. Ως ευρωβουλευτής της ΝΔ, την περίοδο 1990-’94, ο κ. Ζαββός ήταν μέλος της Νομικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ήταν ο εισηγητής της Οδηγίας για την κεφαλαιακή επάρκεια τραπεζών και εταιρειών επενδύσεων. Για δεκαπέντε χρόνια, ως και το 2017, ο κ. Ζαββός διετέλεσε Νομικός Σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχει εκπροσωπήσει την Κομισιόν σε δεκάδες υποθέσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Όπως λένε χαρακτηριστικά τραπεζικά στελέχη, ο κ. Ζαββός δεν γνωρίζει μόνο καλύτερα από τους περισσότερους το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά γνωρίζει άριστα πρόσωπα και καταστάσεις στις Βρυξέλλες. Είναι ως εκ τούτου το κατάλληλο πρόσωπο για να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουν μπροστά τους οι τράπεζες αυτή την περίοδο.
Πρόκειται για τη μεγάλη προσπάθεια που πρέπει να γίνει, με την κυβέρνηση να διαδραματίζει καίριο ρόλο, για την προώθηση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κυρίως δηλαδή στην Κομισιόν και δευτερευόντως στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ αποτελεσματικών συστημικών λύσεων για τα «κόκκινα» δάνεια.
Όπως τόνιζε και η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία της έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική, χωρίς συστημικές λύσεις, όπως αυτές που έχουν επεξεργασθεί το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η ίδια η ΤτΕ, θα είναι πολύ δύσκολο να μειωθούν τα προβληματικά δάνεια με το ρυθμό που χρειάζεται, ώστε εντός τριών – τεσσάρων ετών το ποσοστό επί του συνόλου των χορηγήσεων να έχει μειωθεί στο μέσο όρο των τραπεζών της ευρωζώνης.
Μέχρι τώρα, παρότι οι συστημικές λύσεις συζητούνται από το περασμένο φθινόπωρο και η πρόταση του ΤΧΣ είναι έτοιμη ήδη από την άνοιξη του 2018, είναι ελάχιστη η πρόοδος που έχει γίνει για την έγκρισή τους από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το σχέδιο του ΤΧΣ, που υιοθετήθηκε από το υπ. Οικονομικών και προωθήθηκε στις Βρυξέλλες παραμένει υπό συζήτηση, ενώ το σχέδιο της ΤτΕ δεν έχει καν υποβληθεί για να αρχίσει η επεξεργασία του.
Σε αυτό τον τομέα αναμένεται ότι θα είναι καίρια η παρέμβαση του νέου υφυπουργού Οικονομικών: αν καταφέρει να «ξεκλειδώσει» στις Βρυξέλλες ένα ή και τα δύο σχέδια συστημικής αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων, ώστε η εφαρμογή τους να «τρέξει» από το 2020, η μείωση των προβληματικών ανοιγμάτων θα γίνει πολύ ταχύτερα και οι τράπεζες θα επανέλθουν στην κανονικότητα της χρηματοδότησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε σύντομο χρόνο.
Αυτή αναμένεται να είναι και η συμβολή του νέου υφυπουργού στη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, καθώς δεν αναμένεται να προωθηθούν άλλα σχέδια που είχαν συζητηθεί προεκλογικά για τις τράπεζες, όπως η χρήση κεφαλαίων από το «μαξιλάρι» του υπ. Οικονομικών για μια νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
